WYKŁAD  8  -   9.12.2008

Filozofia jak przezwyciężenie „zdrowego rozsądku”

Martin Heidegger – niemiecki filozof żyjący w XX wieku, autor książki „Bycie i czas” (jedno z największych dzieł nauk humanistycznych – powrót do początków filozofii) . Heidegger fascynował się nazizmem przez 2 lata. Następnie rozczarował się tym prądem, a  także zwątpił w kulturę jako całość.  

Pytanie o nowoczesność (fr. "Wyzwolenie")

Dzisiejszy człowiek nie myśli. Ucieka przed myśleniem. Są dwa rodzaje myślenia, myślenie rachujące oraz kontemplacyjny namysł. Człowiek zajmuje się tylko rachującym myśleniem. Kalkuluje ono to, co najbardziej korzystne, bezustannie nowe i coraz bardziej obiecujące.

Myślenie kontemplacyjne przeciwstawia się do myślenia rachunkowego, ponieważ namyśla się nad sensem. Nie idzie w stronę rachunkowości i zestawiania ze sobą korzyści i strat.

Heidegger mówi także o uzależniającej mocy techniki. Człowiek zaczyna coraz bardziej i w zbyt dużym i niepotrzebnym stopniu używać techniki, co sprawia, że traci czas. Technika zaczyna nas zniewalać.

Świat techniczny jest nowym wynalazkiem człowieka, prowadzącym go w nieznaną przyszłość, która nie musi być wcale pożądana. Jeśli tylko w obrębie myślenia kalkulacyjnego tylko i wyłącznie będziemy wchodzić w ten świat, będziemy bezbronni.

Pytanie o sens bycia Heideggera.

Bycie bytu nie "jest" bytem. Istota żyjąca żyje, więc żyje w tym zdaniu jest tylko orzeczeniem, a nie samym bytem.

                            BYT(istota żyjąca)   -   BYCIE (życie)

                         coś co się pokazuje,         samo ujawnienie się

                       coś co my widzimy

Największym wyzwaniem dla człowieka myślącego jest to, jaki jest sens bycia (przemyślenie różnicy bytu i bycia)

DASEIN - Byt nadrzędny. Człowiek. Byt, który jest tylko dla samej idei bycia. Da (tu, oto) sein(bycie). W myśleniu człowieka wychodzi zagadka bycia.

W myśleniu człowieka zagadka bycia wychodzi na jaw. Człowiek jest miejscem, gdzie zadaje się pytanie o sens życia.

-Skończoność Dasein, jako warunek możliwości postawienia kwestii bycia. Wynika to z śmiertelności bycia, byt ludzki jest ograniczony. Kwestia bycia, dlatego jest pociągająca i poruszająca, bo mierzyć się z nią to tak jak mierzyć się z własną śmiercią.

-Bycie-ku-śmierci - Człowiek jest to byt, który wybiega do śmierci.

Dwa sposoby bycia:

·                     Niewłaściwy(uneigentlich) - Człowiek w niewłaściwy sposób odnosi się do swej śmiertelności. Jest to nasza "przeciętna powszedniość". Polega to na zatraceniu się w codziennych troskach czy przyjemnościach.

·                     Właściwy(eigentlich) - troszczymy się o swoje bycie. Boimy się śmierci, w tej sytuacji

dochodzimy do pewnej dojrzałości. Odróżnia jednak trwogę od lęku, lękać się czegoś konkretnego. Trwoga natomiast, która jest tu kluczowa, różni się od lęku że nie jest skoncentrowana na czymś, nie polega na przestraszeniu się czegoś, lecz jest to stan nachodzący człowieka, gdy ten konfrontuje się z nicością.

* Niewłaściwy sposób bycia:

- Codzienne zatroskanie jako niewłaściwy stosunek do śmierci. Odsuwanie jej, zapominanie o śmierci, oswajanie się z nią.

- Codzienne zatroskanie jako niewłaściwy stosunek do bycia. Obchodzenie się z bytem jako narzędziem, zatracanie się w optyce, metafizyka: bycie jako trwała obecność bytu.

Podsumowanie:

Heidegger twierdzi, że świat współczesny oparty jest na rozwijającej się technice co sprawia, że człowiek jest bezmyślny tzn. nie zastawia się nad sensem nauki, techniki, bycia.

Żyjemy w świecie, który pozornie sobie ze śmiercią poradził. Trudno jest w nim o kontemplacje na temat śmierci.