Kości obręczy kończyny dolnej
· Kość miedniczna: biodrowa, kulszowa, łonowa
Kości części wolnej kończyny dolnej:
· Kość udowa (trzon, nasada bliższa, nasada dalsza)
· Rzepka (podstawa, wierzchołek, powierzchnia przednia i tylna)
· Kość piszczelowa( koniec bliższy, trzon, koniec dalszy)
· Kość strzałkowa
· Kości stępu ( kość skokowa, piętowa, łódkowata, klinowata, sześcienna)
· Kości śródstopia (5 kości)
· Kości palców stopy
Mięśnie kończyny dolnej, elementy szkieletu.
Obręcz i część wolna kończyny dolnej – charakterystyka czynnościowa
· Kk. Dolne człowieka pełnią rolę podporową, napędową oraz stabilizują wyprostną pozycje ciała
· W odróżnieniu od kk. Górnych, mają budowę statyczną, charakteryzującą się większymi rozmiarami oraz mocną budową kośćca i umięśnienia.
· Kk. Obręczy kończyny dolnej (obręcz miedniczna), mają kontakt z kośćcem osiowym poprzez kość krzyżową
· Dwie kości miedniczne, łącząc się od tyłu stawami krzyżowo-biodrowymi z dolną częścią kręgosłupa, a od przodu między sobą, chrzestnym spojeniem łonowym, tworzą zwarty pierścień kostny, zwany miednicą (ruchomość tych połączeń jest znikoma)
· Kształt miednicy ludzkiej o rozbudowanych na boki, szeroko rozchylonych talerzach biodrowych jest wynikiem spionizowanej postawy
· Zwarta budowa miednicy i rozłożystość jej części bocznych stwarza lepsze warunki stabilizacji tułowia i rozległe pole przyczepu dla dużych, silnych mięśni
· Kąt pochylenia miednicy do przodu (65 stopni) zwiększa możliwości lokomocyjne, przy większym odchyleniu miednicy udo może być bardziej cofnięte, co zwiększa długość kroku
· Przy ruchach unoszenia i opuszczania miednicy (zmniejszania i zwiększania jej kąta pochylenia), postawa ciała korygowana jest przez ruchu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.
· Części wolne kończyny dolnych, w których elementy kostne odcinków pośrednich (goleniowych), ściśle ze sobą połączone, leżą w przedłużeniu części nasadowych (udowych), a odcinki końcowe (stopy) ustawione są pod kątem 90stopni w stosunku do osi długiej kończyny niczym dwie masywne kolumny podpierają tułów
· Budowa stopy, najbardziej dystalnego, podpierającego odcinka kończyny dolnej, przystosowana jest swą budową do styku z podłożem i do czynności związanych z „odbijaniem” się od niego podczas ruchów lokomocyjnych
· Stopa ma silnie rozbudowane kości stępu, wśród których największa jest kość piętowa stanowiąca tylny punkt wsparcia o podłoże
· Kości śródstopia tworzą zwarty układ o prawie równoległym układzie kości, a ich nasady dalsze biorą udział czynny w tworzeniu przedniej strefy wsparcia o podłoże
· Mięśnie wchodzące w skład kończyny dolnej grupują się w 4 zespoły topograniczne:
Ø M. obręczy kończyny dolnej
Ø M. uda
Ø M. podudzia
Ø M. stopy
· Dwa układy mięśni obręczy kończyny dolnej ( mm. Zewnątrz i wewnątrz- miedniczne) grupują się wokół stawu biodrowego i czynnościowo oddziaływają przede wszystkim na ten staw
· W obrębie uda mięśnie układają się w 3 grupy (przednią, przyśrodkową i tylną) które otaczają kość udową ze wszystkich stron
· W zasięgu tych mięśni znajdują się 2 stawy: staw biodrowy i staw kolanowy
· Trzy zespoły mięśni podudzia ( przedni, boczny i tylny) działają głównie stawy stopy
· W zależności od zasięgu ścięgien końcowych są one związane zarówno ze stawami stępu, jak i ze stawami palców stopy
· Mięśnie własne stopy, zgrupowane na jej powierzchni podeszwowej, wpływają na ruchy palców stopy oraz biorą udział, wspólnie z mięśniami goleni, w utrzymaniu prawidłowego wysklepienia stopy
Zespoły mięśniowe okolicy stawu biodrowego
· Mięsień biodrowo-lędźwiowy zbudowany jest z 3 mięśni:
Ø M. lędźwiowy większy
Ø M. lędźwiowy mniejszy – nie ma wpływu na ruchy w stawie biodrowym
Ø M. biodrowy
m. biodrowy i lędźwiowy większy
f: oba mięsnie zginają staw biodrowy, przy czym m. lędźwiowy większy ze względu na budowę możliwość wykonania ruchu z większą amplitudą, zaś mięsień biodrowy dysponuje większą siłą.
· M. naprężacz powięzi szerokiej uda
Ø Zgina staw biodrowy, odwodzi kończynę dolną w stawie biodrowym i rotuje ją do wew.
· M. krawiecki
F: zgina, odwodzi i rotuje na zewnątrz kończynę dolną w stawie biodrowym
· M. czworogłowy uda
Ø Jest mięśniem o złożonej budowie i funkcji, jedna z jego głów( głowa prosta) jest mięśniem dwustawowym i działa na staw biodrowy oraz kolanowy; pozostałe głowy (mm. Obszerne) działają tylko w obrębie stawu kolanowego
Ø Głowa prosta silnie zgina staw biodrowy (zwłaszcza przy zgiętym stawie kolanowym), poza tym bierze udział w odwodzeniu i odwracaniu uda. Cały mięsień jest bardzo silnym prostownikiem stawu kolanowego (szczególnie przy wyprostowanym stawie biodrowym)
· M. pośladkowy wielki
F: najsilniejszy prostownik stawu biodrowego, ponadto rotuje zewnętrznie i przywodzi kończynę dolną w stawie biodrowym, a część górna (pasmowa) odwodzi udo w stawie biodrowym
· M. półścięgnisty- mięsień dwustawowy
Ø Prostuje i przywodzi kończynę dolną w stawie biodrowym
Ø Zgina w stawie kolanowym
· M. półbłoniasty – m. dwustawowy
F: prostowanie, przywodzenie w kończynie dolnej w stawie biodrowym oraz zgina w stawie kolanowym
· M. dwugłowy uda- m. dwustawowy
F: głowa długa działa na staw biodrowy współdziałając w ruchach wyprostu, przywiedzenia i rotacji zewnętrznej kończyny dolnej w stawie biodrowym
· M. pośladkowy średni
Ø Głównie odpowiada za odwiedzenie kończyny dolnej w stawie biodrowym i utrzymanie równoległego ustawienia miednicy w stosunku do podłoża podczas stania jednonóż w czasie chodu
Ø Ze względu na to, iż część włókien tego mięśnia przymocowuje się na miednicy z tyłu od osi poprzecznej obu stawów biodrowych, współdziała ona w ruchach wyprostu i rotacji zewnętrznej kończyny dolnej w stawie biodrowy
Ø Część przednia mięśnia, tzn. ta, która przymocowuje się z przodu od ww. osi – zgina i rotuje wewnętrznie kończynę dolną w stawie biodrowym
· M. pośladkowy mały
F: ze względu na podobną budowę i położenie funkcja jest taka sama jak mięśnia pośladkowego średniego. Jest to mięsień słabszy w działaniu, przy czym jego funkcji na plan pierwszy wysuwa się rotacja wew. Kończyny dolnej w stawie biodrowym, a współdziałanie w ruchu odwodzenia jest słabsze niż w mięśniu pośladkowym średnim
· M. przywodziciel wielki
Ø Przywodzi kończynę dolną w stawie biodrowym
Ø Część mocująca się do wargi przyśrodkowej kresy chropawej rotuje udo na zew
Ø Część kończąca się na guzku przywodziciela rotuje je do wew.
Ø Część zaczynająca się od tyłu od osi poprzecznej stawów biodrowych silnie prostuje kończynę dolną, a część przednia, tzn. zaczynająca się z przodu od osi poprzecznej ww. stawów, zgina staw biodrowy
Ø Mięsień jako całość odgrywa bardzo ważną rolę w funkcji chodu regulując swoim, fazowo zmieniającym się napięciem od przodu ku tyłowi wielkość odwodzenia w stawach biodrowych. Jest antagonistą mięśnia pośladkowego średniego
· M. przywodziciel długi
Funkcja: przywodzi i rotuje na zew
· M. przywodziciel krótki
F: przywodzi w stawie biodrowym, rotuje na zew, zgina
· M. grzebieniowy
F: przywodzi w stawie biodrowym, zgina i rotuje na zew
· M. smukły
F: przywodzi w stawie biodrowym, prostuje, rotuje na zew przy wyprostowanym kolanie, słabo zgina kończynę w stawie kolanowym
· M. gruszkowaty
F: rotuje kończynę dolną w stawie biodrowym na zew, odwodzi i lekko prostuje
· M. zasłaniacz zewnętrzny
F: rotuje zewnętrznie kończynę dolną w stawie biodrowym, przywodzi i prostuje
· M. zasłaniacz wewnętrzny
F: rotuje zew, przywodzi i prostuje
· M. czworoboczny uda
F: rotuje zew, przywodzi, prostuje
· M. bliźniaczy górny
F: rotuje zew w stawie biodrowym
· M. bliźniaczy dolny
F: rotuje zewnętrznie
I. Zespół mięśniowy zginający kończynę dolną w stawie biodrowym, z pozycji siedzącej ( od 90 stopni zgięcia do końca zakresu ruchu)
1. M. biodrowo-lędźwiowy
2. M . lędźwiowy większy
3. M. biodrowy
4. M. czworogłowy uda ( m. prosty uda)
5. M. przywodziciel wielki- cz. Przednia
6. M. pośladkowy średni (cz. Przednia)
7. M. krawiecki
8. M. naprężacz powięzi szerokiej uda
9. M. pośladkowy mały
10. M. przywodziciel krótki
Ia. Zespół mięśniowy zginający kończynę dolną w stawie biodrowym od pozycji pośredniej do zgięcia 50-60 stopni
1. M. prosty uda
2. M. naprężacz powięzi szerokiej
3. M. krawiecki
4. Pozostałe mięśnie tego zespołu wymienione powyżej
II. Zespół mięśniowy prostujący k.d. w stawie biodrowym ( ze zgięcia 90stopni do pozycji pośredniej)
1. M. pośladkowy wielki (cz. Udowa)
2. M. przywodziciel wielki
3. M. półbłoniasty
4. M. pośladkowy wielki (cz. Pasmowa)
5. M. półścięgnisty
6. M. pośladkowy średni (cz. Tylna)
7. M. czworoboczny uda
8. M. przywodziciel krótki
9. M. zasłaniacz zewnętrzny
10. M. dwugłowy uda (głowa długa)
11. M. smukły
12. M. pośladkowy mały (cz. Tylna)
13. M. gruszkowaty
14. M. zasłaniacz wew. oraz mm. Bliźniacze
III. Zespół mięśniowy odwodzący kończynę dolną w stawie biodrowym
1. M. pośladkowy średni
2. M. prosty uda
3. M. pośladkowy wielki (cz. Pasmowa)
4. M. naprężacz powięzi szerokiej
5. M. pośladkowy mały
6. M. krawiecki
7. M. gruszkowaty
IV. Zespół mięśniowy przywodzący w stawie biodrowym
3. M. przywodziciel długi
4. M. przywodziciel krótki
5. M. biodrowo- lędźwiowy
6. M. półbłoniasty
7. M. dwugłowy uda (głowa długa)
8. M. grzebieniowy
9. M. zasłaniacz wewnętrzny oraz mm. Bliźniacze
10. M. zasłaniacz zewnętrzny
11. M. półścięgnisty
12. M. czworoboczny uda
...
Tsuyka