ROZDZIAŁ 2. ZNACZENIE ORAZ SPOSOBY ORGANIZACJI ŁĄCZNOŚCI W PODODDZIAŁACH ARTYLERII
2.1. Znaczenie łączności w działaniach taktycznych
Łączność jest podstawowym środkiem zapewniającym dowodzenie dywizjonem (baterią) artylerii. Terminowe organizowanie łączności oraz utrzymanie jej ciągłości jest jednym z podstawowych obowiązków dowódcy.
System łączności jest to organizacyjno – techniczny zespół sił i środków łączności przeznaczony do zapewnienia terminowej, wiernej i skrytej łączności dla potrzeb dowodzenia wojskami i sterowania środkami rażenia, współdziałania i alarmowania. Bezpośrednim organizatorem systemu łączności w dywizjonie (baterii) artylerii jest dowódca.
Zasadniczymi zadaniami systemu łączności dywizjonu (baterii) artylerii jest:
- w zakresie dowodzenia[1] – zapewnienie terminowego przekazywania rozkazów do podległych pododdziałów i otrzymywania od nich meldunków o zakresie realizacji otrzymywanych przez nich zadań;
- w zakresie sterowania środkami rażenia – zapewnienie natychmiastowego przekazywania współrzędnych celów oraz sygnałów i komend;
- w zakresie współdziałania[2] – zapewnienie terminowej i ciągłej wymiany informacji pomiędzy wszystkimi elementami rozpoznania (grupami rozpoznania) artylerii wsparcia bezpośredniego prowadzącymi rozpoznanie w ugrupowaniu batalionu;
- w zakresie alarmowania – zapewnienie natychmiastowego przekazywania i otrzymywania sygnałów alarmowych.
2.2. Zadania i wymagania stawiane łączności oraz systemowi łączności
Do podstawowych zadań stawianych łączności należy:
- zapewnienie dowódcy dowodzenie oraz kierowanie ogniem;
- zapewnienie łączności współdziałania;
- zapewnienie łączności z pododdziałami logistycznymi;
- zapewnienie łączności powiadamiania i ostrzegania.
Podstawowe wymagania stawiane systemowi łączności
Kierując się charakterem współczesnej walki oraz cechami swoistymi dowodzenia dywizjonem artylerii wsparcia bezpośredniego BZ, który w każdej sytuacji taktycznej musi odznaczać się wysoką operatywnością i niezawodnością, szczególnie eksponowano takie wymagania jak[3]: terminowość; ciągłość łączności; szybkość przekazywania wiadomości; skrytość i bezpieczeństwo łączności oraz wiarygodność przekazywanych wiadomości.
- terminowość organizacji łączności;
- ciągłość łączności;
- szybkość przekazywania wiadomości;
- skrytość i bezpieczeństwo łączności;
- wiarygodność przekazywanych wiadomości.
Terminowość organizacji łączności - jest to zdolność systemu łączności do zabezpieczenia dowodzenia i kierowania środkami walki w ustalonych terminach. Terminowość organizacji łączności osiąga się poprzez:
- należyte wyszkolenie wszystkich żołnierzy oraz stałą ich gotowość do wykonania postawionych zadań;
- stawianie zadań przez dowódcę z uwzględnieniem niezbędnych potrzeb w zakresie organizacji łączności;
- dokładną znajomość sytuacji taktycznej i łączności oraz terminowe podejmowanie decyzji w zależności od zaistniałej sytuacji;
- stosowanie takich środków i sposobów organizacji łączności, które w określonych warunkach pozwolą zapewnić wymianę wiadomości w nakazanym terminie.
Ciągłość łączności - jest to zdolność systemu łączności do zabezpieczenia nieprzerwanego dowodzenia i środkami walki w każdej sytuacji bojowej. Ciągłość łączności osiąga się poprzez:
- kompleksowe wykorzystanie środków łączności;
- stosowanie środków łączności z ich taktyczno-technicznymi możliwościami i odpowiednio do zaistniałej sytuacji;
- dokonywanie manewru siłami i środkami łączności w toku walki;
- stosowanie przedsięwzięć techniczno-eksploatacyjnych, zapewniających dużą trwałość sprzętu łączności;
- stosowanie przedsięwzięć organizacyjno-technicznych i eksploatacyjnych zapewniających - obronę łączności radiowej przed rozpoznaniem i zakłóceniami przeciwnika;
- stosowanie przedsięwzięć zabezpieczających siły i środki łączności przed ogniowym oddziaływaniem przeciwnika;
- stałe odtwarzanie odwodu łączności.
Szybkość przekazywania wiadomości - jest to zdolność systemu łączności do zapewniania przesyłania i dostarczania wiadomości w normatywnym czasie (terminie).Szybkość przekazywania wiadomości osiąga się poprzez:
- umiejętne korzystanie przez dowódców i oficerów ze środków środki łączności;
- stosowanie krótkich sygnałów dla przekazywania zawczasu ustalonych komend i meldunków;
- przestrzeganie terminów przekazywania wiadomości i dostarczania dokumentów do właściwych dowódców.
Skrytość łączności - jest to uniemożliwienie lub maksymalne utrudnienie przeciwnikowi zrozumienie treści wiadomości przekazywanych przez techniczne środki łączności oraz wykrycie rejonów rozmieszczenia stanowisk dowodzenia i węzłów łączności. Skrytość łączności osiąga się poprzez:
- utrzymanie w tajemnicy wszystkich przedsięwzięć z zakresu organizacji łączności i dokładne maskowanie węzłów oraz linii łączności;
- ograniczenie ilości osób uprawnionych do prowadzenia rozmów przez techniczne środki łączności oraz stosowanie urządzeń utajniających.
Bezpieczeństwo łączności - jest to całość przedsięwzięć organizacyjno-technicznych i eksploatacyjnych uodparniających system łączności przed rozpoznaniem przeciwnika, „ucieczką wiadomości” oraz dezinformacją. Bezpieczeństwo łączności osiąga się poprzez:
- przestrzeganie przepisów o ochronie tajemnicy podczas przekazywania wiadomości przez techniczne środki łączności;
- przestrzeganie przepisów prowadzenia korespondencji radiowej;
- ograniczenie lub całkowity zakaz pracy środków emitujących energię elektromagnetyczną w określonych okresach i etapach działań bojowych;
- ograniczenie ilości osób uprawnionych do korzystania z technicznych środków łączności;
- przestrzeganie zasad maskowania.
Wiarygodność przekazywania wiadomości - jest to zdolność systemu łączności do bezbłędnego odtwarzania wiadomości w punkcie odbioru. Wiarygodność przekazywania wiadomości osiąga się poprzez:
- stosowanie urządzeń łączności o wysokich parametrach techniczno-eksploatacyjnych;
- wykorzystywanie rodzajów pracy o dużej odporności na zniekształcenia i radioelektroniczne - oddziaływanie przeciwnika;
- wysoki poziom wyszkolenia obsług (załóg) środków i urządzeń łączności.
Wyszczególnione wymagania charakterystyczne dla łączności jako całości, często przypisywane są systemowi i sieciom łączności, węzłom, urządzeniom, kanałom i poszczególnym relacjom łączności. Różnorodność opracowań dotycząca wymagań odnośnie łączności oraz polowego systemu łączności wskazuje na konieczność uporządkowania tej kwestii. W badaniach nad łącznością przyjęto jako podstawowe (perspektywiczne) wymagania dla łączności[4]: terminowość, wiarygodność i skrytość, a dla polowego systemu łączności: stałą gotowość bojową, trwałość (uwarunkowana żywotnością, odpornością na zakłócenia oraz niezawodnością), mobilność, przepustowość oraz bezpieczeństwo polowego systemu łączności.
Terminowość - jest to zdolność do zapewnienia przekazywania informacji i prowadzenia rozmów w żądanym czasie.
Wiarygodność - charakteryzuje zdolność łączności do zapewnienia, odtworzenia przekazywanej informacji w punktach jej odbioru z żądanym stopniem dokładności.
Skrytość - charakteryzuje jej zdolność do zapewnienia zachowania w tajemnicy przed przeciwnikiem treści przekazywanej informacji i samego faktu oraz miejsca jej przekazania.
Stała gotowość bojowa - osiąga się przez realizację obowiązującego w Siłach Zbrojnych RP systemu gotowości bojowej, który określa kolejność przechodzenia ze stanu „P.” do pełnej gotowości bojowej. Każdy ze stanów gotowości bojowej charakteryzuje się określonym stanem pododdziałów, położeniem i wykonywaniem zadań przez pododdziały, w tym również pododdziały dowodzenia i rozpoznania.
Trwałość - to zdolność do zapewnienia dowodzenia pododdziałami dowodzenia w warunkach zmasowanego oddziaływania ogniowych i radioelektronicznych środków przeciwnika i określana jest: żywotnością, niezawodnością oraz odpornością na zakłócenia.
Żywotność - to zdolność do zapewnienia dowodzenia pododdziałami dowodzenia i rozpoznania w warunkach oddziaływania nań czynników rażenia wszelkiego rodzaju broni przeciwnika.
Niezawodność - to zdolność do poprawnego funkcjonowania w warunkach pojawienia się uszkodzeń środków łączności.
Odporność na zakłócenia - to zdolność do wykonywania postawionych mu zadań w warunkach oddziaływania wszelkiego rodzaju zakłóceń emitowanych przez środki radioelektroniczne przeciwnika.
Mobilność - charakteryzuje jego zdolność (zdolność jego elementów) do rozwinięcia, zwinięcia, przemieszczenia i zmiany struktury odpowiednio do zaistniałej sytuacji w żądanym terminie.
Przepustowość - to zdolność do zapewnienia terminowego przekazania żądanego strumienia (ilości) wiadomości w jednostce czasu.
2.3. Podział środków łączności i rodzaje uzyskiwanej łączności
Do organizacji łączności w dywizjonie (baterii) artylerii wykorzystuje się techniczne i sygnalizacyjne środki łączności. Techniczne środki łączności przeznaczone są do tworzenia dróg telekomunikacyjnych umożliwiających przesyłanie informacji na odległość. Podział środków łączności przedstawiono na rysunku 2.1.
Rys. 2.1. Podział środków łączności
Podstawowymi technicznymi środkami łączności w baterii są urządzenia bezprzewodowe – radiostacje – zapewniające przekazywanie informacji za pomocą fal radiowych i urządzenia przewodowe (kablowe) – aparaty telefoniczne, kable polowe – zapewniające przekazywanie informacji za pomocą sygnałów elektrycznych.
Środki sygnalizacyjne – świetlne, dymne, dźwiękowe itp. – wykorzystuje się do przekazywania krótkich rozkazów, komend, meldunków oraz sygnałów wzajemnego rozpoznania, wskazywania celów i alarmowania.
Do dodatnich cech łączności radiowej zaliczamy:
- szybkie nawiązanie łączności;
- utrzymanie łączności w ruchu i na postoju;
- utrzymanie łączności przez teren niedostępny lub zajęty przez przeciwnika;
- jednoczesne przekazywanie informacji (rozkazów, zarządzeń, meldunków, sygnałów) dla wielu korespondentów.
Do ujemnych cech łączności radiowej zaliczamy:
- możliwość przechwytywania korespondencji radiowej przez przeciwnika;
- możliwość określenia przez przeciwnika miejsc, w których pracują radiostacje;
- zależność łączności od warunków rozprzestrzeniania się fal radiowych;
- od zakłóceń ze strony własnych środków radiowych i przeciwnika;
- ograniczona ilość częstotliwości roboczych.
Za pomocą technicznych środków łączności uzyskuje się następujące rodzaje łączności:
- łączność telefoniczna, przekazywanie dźwięków, mowy na odległość;
- łączność telegraficzna, przekazywanie znaków pisarskich na odległość;
- łączność telekopiowa, przekazywanie obrazów nieruchomych na odległość;
- łączność telewizyjna, przekazywanie obrazów ruchomych na odległość.
2.4. Pojęcie systemu oraz system łączności
Wyposażenie dywizjonu wsparcia bezpośredniego BZ w nowe doskonalsze techniczne środki dowodzenia potwierdza potrzebę stawiania jakościowo wyższych wymagań wobec dowodzenia i systemu łączności. Dlatego też system łączności powinien charakteryzować się innymi niż dotychczas wskaźnikami wymagań poszczególnych jego części składowych.
Rozpatrując system łączności należało wyjaśnić pojęcie systemu; według Encyklopedii Popularnej PWN system to „uporządkowany wewnętrzny układ elementów mający określoną strukturę (całość)”[5].
Definicje zbliżone do przedstawionej wyżej znajdują się w innych wydawnictwach encyklopedycznych. Na przykład według słownika języka polskiego PWN jest to „skoordynowany układ elementów, zbiór tworzący pewną całość ukierunkowaną stałym, logicznym uporządkowaniem jego części składowych”[6].
Analiza przytoczonych oraz zawartych w innych wydawnictwach pojęć pozwala stwierdzić, że każdy system powinien zawierać zbiór określonych elementów, czyli mieć logicznie uporządkowaną strukturę.
Uwagi odnoszące się do samego pojęcia „system” są punktem odniesienia do odpowiedzenia na pytania: czym jest system łączności, jaka jest jego struktura i jakie elementy powinien on zawierać?
System łączności – to organizacyjno – techniczny zespół sił i środków łączności oraz informatyki, odpowiadający potrzebom dowodzenia i sterowania środkami rażenia, charakterowi prowadzonych działań i wykonywanym zadaniom.
Podobnie określa system łączności „Regulamin działań taktycznych artylerii (dywizjon wsparcia bezpośredniego)". System łączności to organizacyjno – techniczny zespół sił i środków łączności oraz informatyki, odpowiadający potrzebom dowodzenia dywizjonem i sterowania środkami ogniowymi, charakterowi prowadzonych działań i wykonywanym zadaniom[7]. System łączności powinien być rozbudowany w taki sposób, ażeby zapewnić na zasadniczych kierunkach, kompleksowe wykorzystanie różnorodnego sprzętu łączności. System łączności sił zbrojnych składa się z dwóch zasadniczych komponentów:[8] stacjonarnej łączności sił zbrojnych RP oraz polowej sieci łączności.
Stacjonarna sieć łączności sił zbrojnych RP jest siecią telekomunikacyjną zbudowaną na bazie sieci telekomunikacyjnej kraju, wzbogaconej o wojskowe siły i środki łączności zorganizowane w węzły i linie łączności.
Polowy system łączności jest siecią telekomunikacyjną zbudowaną w oparciu o mobilne siły i środki łączności i informatyki. Dowodzenie dywizjonem wsparcia bezpośredniego BZ zapewnia system łączności[9]. Polowe systemy łączności w zależności od struktury organizacyjnej dzielą się na: osiowe systemy łączności; osiowo – przestrzenne systemy łączności oraz przestrzenne systemy łączności.
System osiowy – polega na wzajemnym powiązaniu węzłów łączności punktów dowodzenia. Innych węzłów w tym systemie nie rozwija się. Osiowy system łączności stanowi najprostszą formę organizacyjną systemu łączności i ma wiele wad, które ograniczają jego zastosowanie do najniższych szczebli dowodzenia. Osiowy system łączności przedstawiono na rysunku 2.2.
1 BZ
WSD 1DZ SD 1DZ TSD 1DZ
2 BZ
3 BZ
Rys. 2.2. Osiowy system łączności.
System osiowo – przestrzenny...
coru55