Przetwórca owoców i warzyw
(751402)
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przezpracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1
Krajowy standard kompetencji zawodowych
Przetwórca owoców i warzyw (751402)
© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013
Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła
ISBN 978-83-7951-000-9 (całość)
ISBN 978-83-7951-251-5 (251)
Nakład 1000 egz.
Publikacja bezpłatna
Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99
e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl http://www.crzl.gov.pl
Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65
e-mail: instytut@itee.radom.pl http://www.itee.radom.pl
Spis treści
1. Dane identyfikacyjne zawodu 4
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach 4
1.2. Notka metodologiczna i autorzy 4
2. Opis zawodu 6
2.1. Synteza zawodu 6
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu 6
2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy) 6
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu 7
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie 7
2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji kompetencji 8
2.7. Zadania zawodowe 8
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych 8
2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK 9
3. Opis kompetencji zawodowych 10
3.1. Przechowywanie oraz przygotowywanie surowców, półproduktów, materiałów pomocniczych i magazynowanie gotowych wyrobów owocowo-warzywnych Kz1 10
3.2. Przygotowywanie zgodnie z instrukcjami technologicznymi przetworów owocowych i/lub warzywnych Kz2 11
3.3. Kompetencje społeczne KzS 13
4. Profil kompetencji kluczowych 14
5. Słownik 15
1. Dane identyfikacyjne zawodu
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach
Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):
751402 Przetwórca owoców i warzyw
Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).
Grupa elementarna 7514 – Robotnicy przetwórstwa surowców roślinnych (w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7514 Fruit, vegetable and related preservers).
Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):
Sekcja C. Przetwórstwo przemysłowe; Dział 10. Przetwórstwo artykułów spożywczych; Grupa 10.3. Przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw.
1.2. Notka metodologiczna i autorzy
Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 5 przedsiębiorstwach (średnie – 2, małe − 3, w tym produkcyjne − 3, inne: produkcyjno-handlowe – 1, produkcyjno-handlowo-magazynowe – 1), przeprowadzonych w marcu 2013 r.
Zespół Ekspercki:
· Janusz Piasek – „Piasek Janusz. Doradztwo w zakresie zarządzania w przetwórstwie spożywczym” w Radomiu,
· Arkadiusz Gałek – Zakład Przetwórstwa Spożywczego „Maków” Sp. z o.o. w Makowie,
· Józef Grabowski – „Chłodnie Gomar” w Radomiu,
· Jarosław Sitek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu.
Ewaluatorzy:
· Alina Paluch – „Gospodarstwo Rolniczo-Sadownicze. Przetwórstwo owoców” w Klimczycach Kolonii,
· Janina Figura – były właściciel firmy gastronomicznej w Wielogórze.
Recenzenci:
· Zbigniewa Pawlonka – „Gospodarstwo Rolniczo-Sadownicze. Przetwórstwo owoców” w Wólce Leśnej,
· Marzena Senator – Zespół Szkół Agrotechnicznych i Gospodarki Żywnościowej w Radomiu.
Komisja Branżowa (zatwierdzająca):
· Artur Stachura (przewodniczący) – Związek Rzemiosła Polskiego w Warszawie,
· Wojciech Jabłoński – Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza w Warszawie,
· Norbert Brożek – Forum Związków Zawodowych w Warszawie.
Data zatwierdzenia:
· 07.10.2013 r.
2. Opis zawodu
2.1. Synteza zawodu
Przetwórca owoców i warzyw wykonuje wyroby owocowo-warzywne wg odpowiednich instrukcji technologicznych.
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu
Przetwórca owoców i warzyw jest zawodem o charakterze produkcyjnym. Celem pracy przetwórcy owoców i warzyw jest przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw na wyroby w zależności od profilu przetwórczego zakładu (mrożonki, konserwy, soki, kiszonki, dżemy, wsady owocowe itp.). Przetwórca owoców i warzyw przyjmuje i przechowuje surowce, półprodukty, materiały pomocnicze. W toku przygotowywania surowców i półproduktów do przetwarzania ocenia ich jakość. Obsługuje maszyny i urządzenia użytkowane w procesie przetwórstwa owoców i warzyw w obróbce wstępnej surowców i podczas przygotowywania wyrobów gotowych. Przygotowuje opakowania jednostkowe i zbiorcze, do których pakowane są wyroby gotowe i/lub półprodukty. Pracownik zakładu przetwórstwa owoców i warzyw odpowiedzialny jest za prawidłowe prowadzenie procesów technologicznych, odpowiednie wykorzystanie surowców i materiałów pomocniczych, wytwarzanie wyrobów gotowych zgodnie z obowiązującymi normami jakościowymi. Zobowiązany jest do przestrzegania zasad Systemów Dobrej Praktyki Higienicznej GHP, Dobrej Praktyki Produkcyjnej GMP, Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP), które są wymagane w produkcji środków spożywczych. Do zadań przetwórcy owoców i warzyw należy pobieranie surowców do przetwarzania, utrwalanie owoców, warzyw i ich przetworów, ważenie wyrobów gotowych, przygotowywanie właściwych mieszanek, zalew i dodatków stosowanych w przetwórstwie, napełnianie i zamykanie opakowań, obsługa maszyn i urządzeń wykorzystywanych w przetwórstwie.
2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)
Przetwórca owoców i warzyw pracuje w pomieszczeniach zamkniętych, w zakładach o różnych profilach przetwórstwa owoców i warzyw (mrożonki owocowe i warzywne, koncentraty owocowe i warzywne, konserwy warzywne, dżemy, kiszone warzywa, kompoty owocowe, suszone owoce i warzywa, wsady owocowe). W niektórych działach występuje zagrożenie dla zdrowia spowodowane uciążliwymi warunkami pracy, np. hałasem, niskimi i wysokimi temperaturami, które panują w różnych procesach technologicznych. Z tego powodu ważne jest planowanie i organizowanie procesów technologicznych zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi, systemem Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP), zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, przeciwpożarowymi i ochrony środowiska. Praca w przetwórstwie owoców i warzyw odbywa się w systemie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym. Pracownik podczas wykonywania pracy obsługuje maszyny i urządzenia samodzielnie lub w zespole, gdzie jego praca jest nadzorowana. Pracę charakteryzują stałe czynności, ale w związku z sezonowością występowania owoców i warzyw pojawia się zmienność surowców, co może wpływać na zmiany prowadzonych procesów technologicznych. W związku z występowaniem surowców sezonowo w niektórych gałęziach przetwórstwa owoców i warzyw proces technologiczny wymaga dostosowania parametrów i linii technologicznych do przetwarzanego asortymentu surowca.
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu
Wykonywanie pracy w zawodzie przetwórca owoców i warzyw wymaga umiejętności oceny organoleptycznej surowców i półproduktów wykorzystywanych do przygotowania wyrobu gotowego. Pracownik powinien mieć dobry smak, wzrok, węch, słuch i dobrą sprawność fizyczną i ruchową oraz odróżniać barwy. Przetwórca owoców i warzyw powinien cechować się dokładnością, rzetelnością, dbałością o czystość i higienę osobistą i na stanowisku pracy. Praca w zawodzie wymaga umiejętności pracy w zespole oraz podstawowej znajomości obsługi maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach technologicznych. Przetwórca owoców i warzyw powinien mieć aktualną książeczkę do celów sanitarno-epidemiologicznych. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu przetwórcy owoców i warzyw są choroby skóry (dłoni), wady kręgosłupa, żylaki, wady węchu, wzroku, słuchu.
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie
Zawód przetwórca owoców i warzyw można uzyskać na drodze kształcenia rzemieślniczego oraz poprzez praktyczne szkolenie i zdobywanie doświadczenia w trakcie pracy. Przyuczona do zawodu może również zostać osoba z wykształceniem podstawowym. Pracodawcy zatrudniają na tym stanowisku również osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym związanym z przemysłem spożywczym. Możliwe jest także szkolenie praktyczne na stanowisku pracy i zdobywanie doświadczenia zawodowego w trakcie wykonywanej pracy. Pracownik powinien uczestniczyć w szkoleniach organizowanych w przedsiębiorstwie przez pracodawcę oraz przez stowarzyszenia i inne organizacje branżowe lub w wyspecjalizowanych ośrodkach szkoleniowych.
...
bhp.KarolKa