237_731809_tkacz.doc

Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

Tkacz

(731809)

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych

Tkacz (731809)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła

ISBN               978-83-7951-000-9 (całość)

ISBN              978-83-7951-237-9 (237)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99

e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl    http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65

e-mail: instytut@itee.radom.pl                  http://www.itee.radom.pl

Spis treści

1.              Dane identyfikacyjne zawodu                             4             

1.1.               Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach                             4

1.2.               Notka metodologiczna i autorzy                            4

2.              Opis zawodu                             6

2.1.               Synteza zawodu                             6

2.2.               Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu                             6

2.3.               Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)                             6

2.4.               Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu                             7

2.5.               Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie                            7

2.6.               Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-dacji kompetencji                            7

2.7.               Zadania zawodowe                            8

2.8.               Wykaz kompetencji zawodowych                            8

2.9.               Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK                            9

3.              Opis kompetencji zawodowych                             10

3.1.              Przygotowywanie surowca do tkania Kz1                             10

3.2.              Wytwarzanie wyrobów tkackich Kz2                             11

3.3.              Kompetencje społeczne KzS                             12

4.               Profil kompetencji kluczowych                             13

5.              Słownik                             14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):

731809 Tkacz

Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 7318 – Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów (w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7318 Handicraft workers in textile, leather and related materials).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo przemysłowe, Dział 13. Produkcja wyrobów tekstylnych, Grupa 13.2. Produkcja tkanin.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań analitycznych na 17 stanowiskach pracy w 6 przedsiębiorstwach (duże – 2, średnie – 4, w tym produkcyjne – 4,  produkcyjno-handlowe – 2), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

·       Agnieszka Binienda – PPH Polexim GmbH Sp. z o.o. w Łodzi,

·       Andrzej Tomaszewski – LITEX SERVICE Sp. z o.o. w Ostrowie Wielkopolskim,

·       Janusz Kozłowski – Przedsiębiorstwo Włókiennicze CEJAX w Pabianicach,

·       Maria Michalak – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego w Łodzi.

Ewaluatorzy:

·       Stanisław Chudoń – ekspert niezależny, były pracownik firmy Deni Cler w Warszawie,

·       Kazimierz Kubiak – Instytut Badań nad Przedsiębiorczością i Rozwojem Ekonomicznym EEDRI w Łodzi.

Recenzenci:

·       Mirosława Dąbrowska – ekspert niezależny, były pracownik Zakładów POLONTEX w Częstochowie,

·       Elżbieta Chruściany – ekspert niezależny, były pracownik firmy Finn Karelia Poland Ltd Sp. z o.o. w Konstantynowie Łódzkim.

Komisja Branżowa (zatwierdzająca):

·       Bogusław Słaby (przewodniczący) – Związek Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan w Łodzi,

·       Adam Paprocki – Związek Rzemiosła Polskiego w Warszawie,

·       Mariusz Hanczka – Cech Rzemiosł Różnych w Pabianicach,

·       Zbigniew Kaniewski – Federacja Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych Przemysłu Lekkiego w Łodzi.

Data zatwierdzenia:

·       08.10.2013 r.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Tkacz wytwarza różnorodne tkane wyroby włókiennicze za pomocą maszyn i urządzeń tkackich.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary występowania zawodu

Tkacz jest zawodem o charakterze produkcyjnym. Celem pracy tkacza jest przetwarzanie przędzy w różnorodne tkane wyroby włókiennicze. Podczas tego procesu tkacz sprawdza zgodność parametrów półproduktów oraz wytwarzanego wyrobu z dokumentacją technologiczną, obserwuje pracę i stan techniczny obsługiwanych maszyn. Do obowiązków tkacza należy wymiana nawojów wątkowych, likwidacja zrywów osnowy i wątku, zapobieganie powstawaniu i likwidowanie błędów, regulacja urządzeń prowadzących nitki, wkładanie znaków kończących zmianę, rejestrowanie produkcji w karcie, informowanie mistrza o poważniejszych usterkach, a w efekcie wyprodukowanie wysokiej jakości produktów tkanych.

2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny
i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)

Miejscem pracy tkacza są pomieszczenia produkcyjne tkalni, w których znajdują się różne typy i rodzaje maszyn tkackich. Podczas pracy tkacz posługuje się płaskownikiem do przetykania nitek (tzw. haczykiem), nożyczkami, lupą tkacką do pomiaru gęstości wyrobu. Zagrożenia dla zdrowia w zawodzie tkacza związane są z czynnikami środowiska pracy, takimi jak: hałas, zapylenie, wibracje, oraz ruchome, obracające się elementy maszyn. Z tego względu szczególnie ważne jest planowanie i organizowanie procesów technologicznych zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, przeciwpożarowymi i ochrony środowiska. Praca tkacza wykonywana jest w pozycji stojącej, pod względem obciążenia fizycznego praca tkacza zaliczana jest do średnio ciężkiej. Praca tkacza przebiega w systemie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym. Tkacz obsługuje maszyny i urządzenia samodzielnie lub w zespole i wtedy jego praca jest nadzorowana. Pracę charakteryzują stałe czynności, jednak ze względu na zmienność wytwarzanego asortymentu i surowca odpowiednio zmieniane są parametry procesu technologicznego.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu tkacza wymaga odpowiedzialności, spostrzegawczości oraz umiejętności oceny organoleptycznej przerabianej przędzy. Tkacz powinien mieć dobry wzrok, odróżniać barwy, powinien odznaczać się umiejętnością sprawnego i szybkiego wykonywania czynności manualnych, koordynacją wzrokowo-ruchową. Bardzo ważna jest zdolność koncentracji i szybki refleks, aby dostrzegać zrywy, błędy maszynowe i natychmiast je likwidować. Tkacz powinien cechować się dokładnością, rzetelnością oraz dbałością o czystość i porządek. Specyfika zawodu wymaga także uzdolnień technicznych oraz umiejętności pracy w zespole. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu są dysfunkcje kończyn górnych i dolnych oraz wady wzroku niedające się skorygować.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Zawód tkacza można zdobyć na drodze kształcenia rzemieślniczego. Pracodawcy zatrudniają też na stanowisku tkacza osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym po kierunkach związanych z przemysłem włókienniczym. Możliwe jest również szkolenie praktyczne (przyuczenie) na stanowisku pracy i zdobywanie doświadczenia w trakcie pracy. Pracę w zawodzie tkacza mogą wykonywać absolwenci szkół zawodowych posiadający kompetencje w zawodzie 815204 Operator maszyn w przemyśle włókienniczym. Tkacz powinien brać udział w szkoleniach organizowanych przez stowarzyszenia i inne organizacje branżowe, przez producentów maszyn włókienniczych lub wyspecjalizowane ośrodki szkoleniowe.

2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania /walidacji kompetencji

Uzyskane w procesie pracy kompetencje zawodowe można potwierdzić w organizacjach rzemieślniczych egzaminem czeladniczym i mistrzowskim. Kandydat do pracy w zawodzie tkacza rozpoczyna zwykle pracę na stanowisku pomocnika (pomoc tkacza). Po stosownym przyuczeniu i ocenie zdolności do samodzielnej pracy, może awansować na stanowisko tkacza zmianowego. Następnie na stanowisko tkacza przeróbkowego – specjalizującego się w szybkiej zmianie asortymentowej na danym krośnie. Tkacz może kształcić się w zawodzie 311932 Technik włókiennik, dalsze kształcenie możliwe jest na stu...