ĆWICZENIA I ZABAWY ODDECHOWE.doc

ĆWICZENIA I ZABAWY ODDECHOWE (należy je wykonywać codziennie):

1. ćwiczenia oddechu przeponowego (O pełnym oddechu przeponowym świadczą nie tylko swobodne ruchy przepony, ale także rozszerzająca się w czasie wdechu klatka piersiowa. Podczas prawidłowego pełnego oddechu przeponowego ruch przepony wyprzedza o ułamek sekundy ruch żeber.):
a. oddychanie w pozycji leżącej z zatrzymaniem oddechu i długim wydechem (na brzuchu umieszczona książka) – wdech nosem, wydech ustami (w trakcie ćwiczenia widać wyraźnie unoszącą się książkę);
b. w pozycji siedzącej – dłonie splecione na przeponie kontrolują wdech (rozsuniecie dłoni - nadmuchanie brzucha) i wydech (dociśniecie dłoni w celu wyrzucenia resztek powietrza);
c. wydech z długą artykulacją samogłosek: a, o, i, e, u, y oraz innych głosek: sz, s, z, ż, f, w – wydłużanie fazy wydechowej;
2. dmuchanie świecy – odległość 0, 5 – 3 cm, kawałków waty lub styropianu po gładkiej i szorstkiej powierzchni, wiatraczka, chorągiewki, dmuchawca, chłodzenie gorącej zupy, odtajanie zamarzniętej szyby, wąchanie np.: kwiatka i wszystkiego, co nas otacza...;
3. robienie baniek mydlanych – dmuchanie przez rurkę mydlin (bulgotanie);
4. dmuchanie poziomo kartki trzymanej w dłoniach lub kartki „przyklejonej do ściany”;
5. dmuchanie wacików, piórek, zabawek zawieszonych na nitkach, baloników;
6. naśladowanie dźwięków otoczenia: lokomotywa – nadmiar pary: sz, sz, sz, f, f, f, u, u, u..., zatrzymywanie konia: prrrr..., zimno: brrrr..., karetka: eu, eu, eu, iłu, iłu, iłu, au, au, au..., wypuszczanie powietrza 
z balonika: s, s, s, s..., sikawka: siii, i, i, i..., dzwonek: dryn, dryn, dryń, dryń, bim, bam, bom, śmiech: he, he, he..., hu, hu, hu..., ho, ho, ho..., hi, hi, hi..., ha, ha, ha..., dźwięk motoru: brrrr, brum bram..., kapanie wody: kap, kap, kap, plum plam, plim...;
7. naśladowanie zwierząt: pies – hau, hau..., kot - miał, miał..., kura - ko, ko..., kogut – kuku - ryku, gęś - gę, gę..., krowa - mu, mu..., koza - meee..., baran - beee..., koń - ihahaha..., ptak – ćwir, ćwir..., piskle – pi, pi..., mucha – bzzz..., wąż – ssss..., świnia – gudź, gudź..., chrum, chrum..., bocian – kle, kle... itd.

ĆWICZENIA FONACYJNE (w tym dykcyjne i związane z tempem mowy):

1. sprawdzanie gotowości do fonacji – 5 cm płynu w szklance (do połowy) – bulgotanie rurką tak wysoko, by płyn prawie wydostawał się ze szklanki, przez 3 sekundy (gdy próba się powiedzie – gotowość do fonacji);
2. wypowiadanie na wydechu wszystkich samogłosek, jak najgłośniej i jak najdłużej (ćwiczenia te łączą się 
z ćwiczeniami wydłużania fazy wydechowej); 
3. kilkakrotne powtarzanie tych samych samogłosek, np.: a, a, a,..., wielokrotne wypowiadanie samogłoski płynnie, rytmicznie, powoli i szybko oraz ze zmianą wysokości dźwięku (niski – wysoki), a także wydłużanie i skracanie przerw między wymówieniami;
4. mruczenie poprzez przedłużanie głoski m (potem n);
5. wybrzmiewanie przedłużanego m (n) w otoczeniu samogłosek.: ma, mo, me, my, mi, am, om, em, um, ym, im, mam, mom, mem, mum, mim, mama, mamo, mame, mumu, mymy, mimi;
6. tzw. swobodne paplanie: ba, ba, pa, pa, itd., naśladowanie tzw. obcej mowy;
7. mówienie rytmiczne w takt – wybijanie rytmu wymawianych słów z szeroko otwartymi ustami (mówienie sylabami – tzw. „mowa robocikowa”);
8. mówienie lub czytanie głośnym, energicznym szeptem oraz schodzenie od mówienia głośnego do szeptu
i całkowitego wyłączenia głosu – ruch wykonują tylko narządy artykulacyjne;
9. mówienie z przesadną artykulacją samogłosek i ich przedłużanie (powtarzanie wyrazów rozpoczynających się na daną samogłoskę – nagłos, także śródgłos potem wygłos oraz zdań, w których wyrazy zaczynają się na identyczną samogłoskę np.: I...nteligentny I...rek i...nteresował i...nnych i...nżynierów. itd.);
10. mowa śpiewana – wyśpiewywanie z wykorzystaniem dowolnej – wymyślonej lub znanej - melodii tekstu; 
11. metoda cienia – powtarzanie przez pacjenta tekstu czytanego przez terapeutę z nieznacznym opóźnieniem, jednego, dwóch wyrazów (od tempa wolnego do szybszego przy zmiennej intonacji – mowa śpiewana, niemonotonna – stymulacja prawopółkulowa).
12. metoda żucia – żucie z udziałem głosu, mówienie zautomatyzowanych ciągów słownych – dni tygodnia, miesięcy, potem fraz, dłuższych wypowiedzi w wolnym tempie przeżuwając jakby sylaby i słowa (ważne myślenie o żuciu