ZAGADNIENIA
1. Istota komunikacji.
Komunikowanie = proces porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. To podejmowania w określonym kontekście wymiana werbalnych, wokalnych i niewerbalnych sygnałów w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania. Jest nieodzownym elementem świata, bez niej nie było by możliwości prokreacji, odczytywanie i emitowania znaków. Celem komunikacji jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami. Wyróżniamy:
· Komunikacja jednokierunkowa polega na przesłaniu informacji od jednej osoby do drugiej bez sprzężenia zwrotnego.
· komunikacja dwustronna, w której pojawia się sprzężenie zwrotne, które jest możliwe dzięki zadawaniu pytań, parafrazowaniu oraz odpowiadaniu na pytania.
2. Model procesu komunikowania się. Czym jest sprzężenie/informacja zwrotna, kodowanie, dekodowanie?
Kodowanie- proces przekształcania idei i uczuć w symbole (np. słowa lub sygnały niewerbalne); następuje w momencie przekształcenia treści pisanej na wiele gestów i symboli Proces ten jest konieczny, gdyż komunikat przekazuje często jedna osoba, która stara się być zrozumiana dobrze przez swoich słuchaczy; Dekodowanie- proces przekształcania zakodowanego przekazu (słów lub sygnałów niewerbalnych) w idee i uczucia; następuje w momencie przekształcenia komunikatu przez słuchacza, który stara się go zrozumieć. Odbywa się ono w dwu etapach: w pierwszym odbiorca otrzymuje komunikat w drugim zaczyna go przetwarzać. Wpływ na to ma własna ocena użytych symboli oraz doświadczenie (ludzie słyszą to, co chcą usłyszeć). Sprzężenie zwrotne - reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu. jest to odwrócenie komunikacji, w którym to wyrażamy reakcję na komunikat nadawcy. Możemy wyróżnić dwa typy sprzężeń zwrotnych: pierwszy to bezpośrednie wyrażenie np.: potakiwanie głową lub drugie pośrednie owocujące np.: wzrostem efektywności pracy. W momencie, gdy sprzężenie zwrotne jest silniejsze to proces komunikowania się jest lepszy.???
3. Wymień bariery/zakłócenia komunikacyjne, które wpływają na jakość komunikacji.
Bariery komunikacyjne to wszystko to, co elementy zakłócające efektywne porozumienie pomiędzy nadawcą a odbiorcą komunikatu. Wynikają z błędów popełnionych przez jedną, jak i drugą stronę.
Możemy wyróżnić bariery:
a) oparte na charakterze fizycznym i psychologicznym:
- różnice kulturowe
- brak umiejętności decentracji (brak empatii, niemożliwość brak umiejętności wczuwania się w sytuację drugiej osoby)
- utrudnienia percepcyjne (zakłócenie postrzegania innych ludzi)
- stereotypy (wartościowanie partnerów ze względu na ich status)
- wybiórczość uwagi (nieskupianie się na całości wypowiedzi naszego partnera)
- samopoczucie (nasz stan psychofizyczny może zmieniać w dużym stopniu naszą ocenę zdarzeń)
b) bariery wewnętrzne (są wynikiem naszych emocji, problemów z zaufaniem, zakłóceń w rozszyfrowywaniu komunikatów werbalnych i niewerbalnych)
- osądzanie (krytykowanie)
- decydowanie za innych
- uciekanie od cudzych problemów
- blokady językowe
Podstawowe bariery komunikacyjne:
- różnice w postrzeganiu (Są wypadkową różnego poziomu wiedzy i doświadczenia; spostrzeganie zależy od sytuacji)
- różnice językowe (Dane słowo nie zawsze oznacza to samo dla nadawcy co dla odbiorcy; posługiwanie się żargonem; słowa bywają nieprecyzyjne)
- szum (Każdy czynnik, który zakłóca, powoduje zamieszanie lub w inny sposób utrudnia komunikowanie się)
- emocje (Reakcje emocjonalne - gniew, miłość, odruchy obronne, nienawiść, zazdrość, lęk, zakłopotanie - wpływają na zrozumienie przez nas cudzych komunikatów i na to, jak nasze komunikaty oddziałują na innych)
- niezgodność komunikatów (Gdy komunikaty werbalne (słowne) są niespójne z komunikatami pozawerbalnymi (mowa ciała) wprowadzają zamieszanie w procesie komunikacji)
- nieufność (Wiarygodność komunikatu jest w znacznym stopniu uzależniona od wiarygodności nadawcy (wiedza, uczciwość, wzajemne stosunki))
Zakłócenia w komunikacji:
- różnice płci
- różnice kulturowe i stereotypy
- przeszkody fizyczne
- stan fizyczny nadawcy lub odbiorcy
- posługiwanie się odmiennymi kodami
- brak wiarygodności nadawcy
- różnice w percepcji, różnice kulturowe
- emocje
- manipulowanie informacjami
- przeciążenie informacyjne
- zły dobór kanału
- błędy językowe
- sprzeczność komunikatów
4. Umiejętności werbalne i niewerbalne aktywnego słuchania. Czym jest parafraza/ klaryfikacja/ odzwierciedlenie?
Komunikacja werbalna
a) aktywne słuchanie. Polega na:
· empatii (zdolność do wczucia się w sytuację innej osoby)
· akceptacji (pozytywna reakcja na zachowanie rozmówcy)
Brakuje charakterystyki werbalnych i niewerbalnych umiejętności związanych z aktywnym słuchaniem.
b) parafraza. To powtórzenie własnymi słowami tego, co ktoś powiedział, np.:
„Mówiłeś przed chwilą, że...”; „Chcesz powiedzieć, że...”
c) odzwierciedlenie. Jest związane z umiejętnością aktywnego słuchania i polega na sprawdzaniu, czy właściwie zrozumieliśmy komunikat a zwłaszcza uczucia mówiącego, np.:
„Zdaje się, że jesteś zawiedziony”; „Jesteś z siebie dumny”.
d) klaryfikacja. Służy zwykle do precyzowania myśli u uczestników i nazywania problemów, np.:
„Przeżywasz jednocześnie uczucie podziwu i nienawiści do swojego szefa. Myślisz, że doświadczanie tych dwóch uczuć naraz jest czymś nie w porządku”; prośba o wyjaśnienie, gdy nie możemy zrozumieć wypowiedzi; jeśli w wypowiedzi pojawia siĘ wiele wątków – prośba o wybranie jednego z nich.
e) podsumowywanie Podsumowanie może poprzedzać dyskusja w grupie, która wskaże na różne stanowiska uczestników. Podsumowanie daje szansę na znalezienie alternatywnych rozwiązań problemu i porządkuje komunikację w grupie.
f) komunikat „ja” Komunikat ten jest oparty na faktach i informuje o tym „co widzę, co słyszę, co czuję np. w relacji z tobą”, w sytuacji porażki lub sukcesu itp. Pozwala na formułowanie własnych potrzeb i oczekiwań.
Komunikacja niewerbalna
Sposób, w jaki ludzie komunikują się bez słów. Może to być proces świadomy lub nieświadomy.
Rola zachowań niewerbalnych:
· Wyrażanie emocji
· Manifestowanie postawy
· Informowanie o cechach osobowości
· Ułatwianie komunikacji werbalnej
· Komunikacja niewerbalna:
· Spojrzenie i kontakt wzrokowy
· Ton głosu
· Gesty
· Mimika
· Postawa ciała
· Dotyk i kontakt fizyczny
· Pierwsze wrażenie
Mowa ciała:
SYGNAŁY POZYTYWNE
· wykorzystywanie przestrzeni
· spokój, opanowanie
· stanie prosto, w swobodny sposób
· kontakt wzrokowy
· otwarte dłonie
· pogodny wyraz twarzy
· aktywne słuchanie
SYGNAŁY NEGATYWNE
· niewykorzystywanie przestrzeni
· nerwowe gesty nawykowe
· bawienie się przedmiotami
· pokazywanie palcem
· dotykanie twarzy
· zaciśnięte pięści
· dotykanie rozmówcy
· brak kontaktu wzrokowego
5. Kim jest ekstrawertyk/introwertyk/osoba o wysokim poziomie neurotyczności?
Ekstrawertyka cechują: towarzyskość, żywość, aktywność, poszukiwanie doznań. To człowiek kierujący swoje zainteresowania przede wszystkim do świata zewnętrznego. Interesują go ludzie, problemy zewnętrzne, zdarzenia. Ekstrawertycy:
· zyskują energię, kiedy przebywają z innymi, a tracą gdy są sami,
· czerpią energię ze świata zewnętrznego
· najpierw coś robią lub mówią, a potem myślą albo myślą podczas mówienia,
· utrzymują większy kontakt wzrokowy z rozmówcą podczas mówienia, niż podczas słuchania,
· mają wiele zainteresowań,
· mówią szybko,
· korzystają z pamięci krótkotrwałej,
· osiągają lepsze wyniki niż introwertycy w szkole podstawowej,
· pracują lepiej jeśli są chwaleni,
· wolą nonsensowny dowcip.
Introwertyk - typ człowieka zwróconego raczej ku własnemu ja, aniżeli ku światu zewnętrznemu, mającego trudności w nawiązywaniu kontaktu z ludźmi. Introwertycy:
· zyskują energię kiedy są w samotności, a tracą wśród ludzi,
· czerpią energię ze świata wewnętrznego, tj. uczuć, idei, wrażeń,
· są dobrymi słuchaczami,
· myślą zanim coś zrobią lub powiedzą,
· utrzymują większy kontakt wzrokowy podczas słuchania kogoś, niż podczas mówienia do niego,
· mają niewiele zainteresowań, ale w każde zainteresowania bardzo się zagłębiają,
· tylko głębokie relacje z innymi nazywają "przyjaźnią",
· wolą rozmowy w cztery oczy niż w grupie,
· mówią wolno, z przerwami,
· aby się skupić potrzebują ciszy, nie lubią gdy im się przerywa pracę lub jakiekolwiek inne zajecie (np. dzwonkiem telefonu),
· korzystają z pamięci długotrwałej, przez co często mają uczucie "pustki w głowie" i mogą mieć problemy ze znalezieniem odpowiedniego słowa podczas rozmowy,
· lepiej niż ekstrawertycy radzą sobie z zadaniami wymagającymi skupienia uwagi,
· na studiach osiągają lepsze wyniki niż ekstrawertycy,
· łatwiej uczą się czytając niż przez rozmowę z innymi,
· wolą dowcip ujawniający niestosowność i niedopasowanie,
· pracują tak samo niezależnie od tego, czy są chwaleni, czy nie,
· nie lubią rozmów "o pogodzie",
· mogą mieć trudności w zapamiętywaniu twarzy i nazwisk,
Neurotyk - podstawowym znakiem rozpoznawczym neurotyka jest przesadna emocjonalność. Z jednej strony mówi się o nadwrażliwości, z drugiej zaś – o chwiejności. Neurotyk wciąż się czymś zamartwia. Często pojawiają się u niego napady lęku, bez konkretnej przyczyny. Potrzebuje ciągłej akceptacji, która często wynika z deficytów w sferze miłości. Paradoksalnie swoim zachowaniem odsuwa się od ludzi, bojąc się odrzucenia i nie akceptując wzorców innych niż własne. Ludzie tego typu mają jednocześnie wygórowane wymagania, dążą przejęcia władzy w bliskich związkach, nierzadko stosują szantaż emocjonalny. Neurotyk ma skłonności depresyjne, impulsywne oraz tendencje do nadmiernego krytycyzmu. Przeciwieństwem neurotyczności jest równowaga emocjonalna. Neurotyczność składa się z następujących cech:
· lęk
· przygnębienie
· poczucie winy
· niska samoocena
· napięcie
6. W jaki sposób komunikuje się sangwinik/melancholik/flegmatyk/choleryk?
...
martuszkaaa