Czas

Czynności organizacyjno-porządkowe

1

2

min

5

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Przyjęcie meldunku

Sprawdzenie obecności

Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego

Podanie tematu oraz celu zajęć.

Min

30

CZĘŚĆ GŁÓWNA

W ugrupowaniu rozwiniętym drużyna występuj w następujących szykach: a) w szeregu (rys. 25a); b) w dwuszeregu (rys. 25b).

         Rys. 25. Ustawienie drużyny: a) w szeregu;                                                   Rys. 26. Ustawienie drużyny: a) w rzędzie

                             b) w dwuszeregu;                                                                                      b) w kolumnie dwójkowej

68. W ugrupowaniu marszowym drużyna występuje w następujących szykach: a) w rzędzie (rys. 26a); b) w kolumnie dwójkowej (rys. 26b).

69. Aby ustawić żołnierzy w szyku dowódca zarządza zbiórkę.

Na zapowiedź komendy, np.: „Pierwsza drużyna", lub na komendę „BACZNOŚĆ" żołnierze zwracają się frontem do dowódcy i przyjmują postawę zasadniczą. Następnie dowódca podaje zapowiedź, np.: „W dwuszeregu", i staje w postawie zasadniczej w miejscu, w którym chce ustawić pododdział. Na hasło „ZBIÓRKA" żołnierze biegną do dowódcy i stają w nakazanym szyku, w postawie zasadniczej i w tym samym co on kierunku (jeżeli nie nakazał inaczej). Żołnierz prawoskrzydłowy staje z lewej strony dowódcy, a na zbiórce w kolumnie (rzędzie) - za nim. Rozpoczynając formowanie szyku, dowódca wychodzi przed front pododdziału na taką odległość, aby mógł objąć go wzrokiem lub wykonuje wykrok prawą nogą z jednoczesnym zwrotem w lewo.

Aby wyrównać i pokryć w szyku, dowódca podaje komendę „SPOCZNIJ".

Dowódca może również nakazać zbiórkę w innym miejscu lub kierunku. Określa to w komendzie, np.: „Pierwsza drużyna, w dwuszeregu (w kolumnie dwójkowej), na drodze, prawe skrzydło (czoło) na wysokości trybuny, frontem do hangaru - ZBIÓRKA". Jeżeli zbiórkę nakazuje się ponownie, można podać komendę „Pierwsza drużyna, w dwuszeregu, na poprzednim miejscu - ZBIÓRKA".

Aby sformować kolumnę w marszu — na komendę np.: „Druga drużyna, w kolumnie dwójkowej, za mną, w marszu - ZBIÓRKA" - dwójka czołowa maszeruje za dowódcą drużyny w odległości trzech kroków, reszta żołnierzy dołącza do niej.

Dowódca może również nakazać zbiórkę w wyznaczonym miejscu i kierunku marszu, podając komendę np.: „Druga drużyna, w kolumnie dwójkowej, na drodze w kierunku wsi, w marszu - ZBIÓRKA".

70. Na komendę „ROZEJŚĆ SIĘ" żołnierze natychmiast rozchodzą się w dowolnych kierunkach. Dowódca może w komendzie określić miejsce, w którym mają przebywać, np.: „Na łąkę - ROZEJŚĆ SIĘ", „Do namiotów (biegiem) - ROZEJŚĆ SIĘ", lub kierunek rozejścia się, np.: „Od czoła, w prawo - ROZEJŚĆ SIĘ", „W tył - ROZEJŚĆ SIĘ".

Komendę „ROZEJŚĆ SIĘ" można podać w każdym szyku w miejscu lub w marszu.

71. Równanie i krycie w szyku żołnierze wykonują samoczynnie po komendzie „SPOCZNIJ" albo na komendę „Równaj - W PRAWO (W LEWO)".

Na komendę „Równaj - W PRAWO (W LEWO)" wszyscy żołnierze jednocześnie i energicznie zwracają głowy w prawo (w lewo), z wyjątkiem prawoskrzydłowego  (lewoskrzydłowego), i stają tak, aby prawym (lewym) okiem widzieć tylko swego sąsiada, a lewym (prawym) pierś czwartego od siebie. Po wyrównaniu, na komendę „BACZNOŚĆ" jednocześnie zwracają głowy na wprost.

72. Odliczanie stosuje się w celu ustalenia stanu liczbowego żołnierzy lub sformowania nowego szyku. Wykonuje się je na komendę np.: „Kolejno - ODLICZ", „Do dwóch - ODLICZ". Można także nakazać odliczanie do jakiejkolwiek liczby, np.: „Do trzech (pięciu, dziesięciu) - ODLICZ".

Na hasło „ODLICZ" żołnierze pierwszego szeregu zwracają jednocześnie głowy w prawo z wyjątkiem prawoskrzydłowego.  Żołnierz prawoskrzydłowy pierwszego szeregu zwraca głowę w lewo i zaczyna odliczanie. Pozostali żołnierze pierwszego szeregu, odwracając energicznie głowy z prawej na lewą stronę, podają kolejno liczby, po czym zwracają głowy na wprost i przyjmują postawę swobodną. Natomiast żołnierze drugiego szeregu zwracają uwagę na podaną przez ich poprzedników liczbę, która także ich dotyczy, i wraz z nimi przyjmują postawę swobodną.

Jeżeli dwuszereg jest niepełny, to lewoskrzydłowy drugiego szeregu - po odliczeniu - zwraca głowę w kierunku dowódcy i melduje głośno: „Niepełny".

Aby sprawdzić kolejność ustawienia drużyny (załogi, obsługi), zwłaszcza podczas musztry z pojazdami (sprzętem), można stosować odliczanie funkcjami na komendę „Funkcjami - OZNAJMIJ". Na hasło komendy żołnierze jednocześnie zwracają głowy i wymieniają pełnione funkcje (np.: działonowy-operator, kierowca, strzelec itp.), po czym przyjmują postawę swobodną.

Aby sformować kolumnę dwójkową z żołnierzy maszerujących w rzędzie, stosuje się odliczanie w marszu na komendę „Do dwóch - ODLICZ". Żołnierze odliczają wówczas, nie zmieniając tempa marszu, i kolejno zwracają głowy w lewo. W podobny sposób wykonuje się w marszu komendę „Kolejno — ODLICZ".

73. Odstępowanie nakazuje się, aby ułatwić przegląd żołnierzy lub zapewnić im większą swobodę ruchów w czasie ćwiczeń. Polega ono na zwiększeniu odstępów między żołnierzami o liczbę kroków podaną w komendzie, np. „Od prawoskrzydłowego (lewoskrzydłowego), pięć (dziesięć) kroków - ODSTĄP (biegiem - ODSTĄP)". Na hasło komendy żołnierze - z wyjątkiem skrzydłowego, od którego zaczyna się odstępowanie — robią w lewo (prawo) zwrot i maszerują (biegną) w nakazanym kierunku, oglądając się przez lewe ramię - każdy na bezpośrednio za nim maszerującego (biegnącego) żołnierza. Po jego zatrzymaniu się następny żołnierz robi tyle kroków, ile podano w komendzie. Następnie zatrzymuje się, robi w prawo (lewo) zwrot, wyrównuje i samorzutnie przyjmuje postawę swobodną.

Podczas odstępowania od środka wskazuje się żołnierza, od którego należy rozpocząć wykonywanie tej czynności. Na komendę, np. „Od szeregowego Malinowskiego, krok - ODSTĄP" lub „Od szeregowego Malinowskiego, w prawo (w lewo), krok - ODSTĄP", wyznaczony żołnierz mówi „Jestem" i na sekundę podnosi lewą rękę do poziomu z dłonią ułożoną w płaszczyźnie pionowej.

Jeżeli pododdział jest ustawiony w dwuszeregu, lewą rękę podnosi do poziomu również żołnierz kryjący wskazanego z pierwszego szeregu.

Łączenie odbywa się w odwrotnym kierunku niż odstępowanie na komendę, np.: „Do prawoskrzydłowe-go (lewoskrzydłowego) - ŁĄCZ (biegiem - ŁĄCZ)" lub „Do szeregowego Malinowskiego - ŁĄCZ (biegiem - ŁĄCZ)" albo „Do szeregowego Stępnia w lewo (w prawo) - ŁĄCZ (biegiem - ŁĄCZ)".

74. Przesunięcie szyku o krok w przód lub w tył odbywa się na komendę, np.: „Pierwsza drożyna, krok na wprost (w tył) - MARSZ". Żołnierze robią krok w nakazanym kierunku, nie zmieniając frontu.

Aby przesunąć szyk do przodu na odległość większą niż krok podaje się komendę, np.: „Drużyna, sześć kroków na wprost - MARSZ" lub - jeżeli nie podaje się liczby kroków - „Drużyna, na wprost - MARSZ". Aby przesunąć szyk w tył na odległość większą niż krok, najpierw należy podać komendę do wykonania zwrotu w tył, a następnie - dotyczącą przesunięcia. Przesunięcie szyku w prawo (lewo) wykonuje się po zmianie frontu szyku.

75. Zmiany frontu ugrupowania rozwiniętego dokonuje się na komendę, np.: „Drużyna, w prawo (w lewo) zachodź - MARSZ". Żołnierz skrzydłowy nieruchomego skrzydła zachodzi w miejscu w prawo (w lewo) w takim tempie, aby maszerujący po okręgu mogli zachować równanie. Po dojściu drużyny do odpowiedniego miejsca dowódca podaje komendę „Drużyna - STÓJ". Zachodzenie odbywa się krokiem zwykłym.

76. Zmianę ugrupowania w miejscu nakazuje się, gdy żołnierze stoją w postawie zasadniczej.

Z szeregu w rząd przechodzi się na komendę „W prawo - ZWROT", natomiast z rzędu do szeregu „W lewo - ZWROT".

Z szeregu w kolumnę dwójkową przechodzi się na komendę „W dwójki, w prawo - ...