Kodeks rodzinny i opiekuńczy.pdf

(432 KB) Pobierz

©Kancelaria Sejmu

s. 1/50

Dz.U. 1964 Nr 9 poz. 59

Opr acowano

podstawie: t.j. Dz. U.

z 2012 r . poz. 788,

1529, z 2013 r . poz.

1439, z 2014 r . poz.

1188.

USTAWA

z dnia 25 lutego 1964 r.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Tytuł I

MAŁŻEŃSTWO

DZIAŁ I

Zawarcie małżeństwa

Art. 1.

§ 1. Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą

przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą

w związek małżeński.

§ 2. Małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający

związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego

związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesne-

go zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu

stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione

powyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia

oświadczenia woli w obecności duchownego.

§ 3. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się, jeżeli ratyfikowana umowa mię-

dzynarodowa lub ustawa regulująca stosunki między państwem a kościołem albo

innym związkiem wyznaniowym przewiduje możliwość wywołania przez zwią-

zek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu tego kościoła albo innego

związku wyznaniowego takich skutków, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeń-

stwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.

§ 4. Mężczyzna i kobieta, będący obywatelami polskimi przebywającymi za granicą,

mogą zawrzeć małżeństwo również przed polskim konsulem lub przed osobą

wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula.

Art. 2.

Jeżeli mimo niezachowania przepisów artykułu poprzedzającego został sporządzony

akt małżeństwa, każdy, kto ma w tym interes prawny, może wystąpić z powództwem

o ustalenie nieistnienia małżeństwa.

2014-10-21

©Kancelaria Sejmu

s. 2/50

Art. 3.

§ 1. Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić kie-

rownikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia małżeń-

stwa, określone w odrębnych przepisach.

§ 2. Jeżeli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo

jest obowiązana złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego,

napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od

obowiązku złożenia lub przedstawienia tego dokumentu.

§ 3. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym zawrzeć

małżeństwo doniosłość związku małżeńskiego, przepisy regulujące prawa i ob-

owiązki małżonków oraz przepisy o nazwisku małżonków i o nazwisku ich

dzieci.

Art. 4.

Małżeństwo przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarte

przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają je zawrzeć, złożyły

kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnie-

niu okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Jednakże kierownik

urzędu stanu cywilnego może zezwolić na zawarcie małżeństwa przed upływem tego

terminu, jeżeli przemawiają za tym ważne względy.

Art. 4

§ 1. Osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo w sposób określony w art. 1 § 2 i 3

kierownik urzędu stanu cywilnego wydaje zaświadczenie stwierdzające brak

okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz treść i datę złożonych

przed nim oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków i ich dzieci.

§ 2. Zaświadczenie traci moc po upływie trzech miesięcy od dnia jego wydania.

§ 3. Wydając zaświadczenie kierownik urzędu stanu cywilnego informuje strony o

dalszych czynnościach koniecznych do zawarcia małżeństwa.

Art. 5.

Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dowiedział się o istnieniu okoliczności wy-

łączającej zawarcie zamierzonego małżeństwa, odmówi przyjęcia oświadczeń o

wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia, o którym mowa w art.

, a w razie wątpliwości zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie, czy małżeństwo może

być zawarte.

Art. 6.

§ 1. Z ważnych powodów sąd może zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w

związek małżeński lub oświadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało złożone

przez pełnomocnika.

§ 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo po-

świadczonym i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte.

2014-10-21

©Kancelaria Sejmu

s. 3/50

Art. 7.

§ 1. Jeżeli małżeństwo jest zawierane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego,

oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński powinny być złożone publicz-

nie w obecności dwóch pełnoletnich świadków.

§ 2. Kierownik urzędu stanu cywilnego zapytuje mężczyznę i kobietę, czy zamierza-

ją zawrzeć ze sobą małżeństwo, a gdy oboje odpowiedzą na to pytanie twierdzą-

co, wzywa ich do złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz

oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci.

§ 3. Każda z osób zawierających małżeństwo składa oświadczenie o wstąpieniu w

związek małżeński, powtarzając za kierownikiem urzędu stanu cywilnego treść

oświadczenia lub odczytując je na głos. Osoba niemogąca mówić składa

oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński podpisując akt małżeństwa.

§ 4. Po złożeniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przez obie strony

kierownik urzędu stanu cywilnego ogłasza, że wskutek zgodnych oświadczeń

obu stron małżeństwo zostało zawarte.

Art. 8.

§ 1. Duchowny, przed którym zawierany jest związek małżeński podlegający prawu

wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego, nie może przyjąć

oświadczeń przewidzianych w art. 1 § 2 – bez uprzedniego przedstawienia mu

zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie mał-

żeństwa, sporządzonego przez kierownika urzędu stanu cywilnego.

§ 2. Niezwłocznie po złożeniu oświadczeń, o których mowa w § 1, duchowny spo-

rządza zaświadczenie stwierdzające, że oświadczenia zostały złożone w jego

obecności przy zawarciu związku małżeńskiego podlegającego prawu we-

wnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego. Zaświadczenie to

podpisują duchowny, małżonkowie i dwaj pełnoletni świadkowie obecni przy

złożeniu tych oświadczeń.

§ 3. Zaświadczenie, o którym mowa w § 2, wraz z zaświadczeniem sporządzonym

przez kierownika urzędu stanu cywilnego na podstawie art. 4

§ 1, duchowny

przekazuje do urzędu stanu cywilnego przed upływem pięciu dni od dnia zawar-

cia małżeństwa; nadanie jako przesyłki poleconej w polskiej placówce poczto-

wej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. –

Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) jest równoznaczne z przekazaniem do urzę-

du stanu cywilnego. Jeżeli zachowanie tego terminu nie jest możliwe z powodu

siły wyższej, bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas trwania przeszkody.

Przy obliczaniu biegu terminu nie uwzględnia się dni uznanych ustawowo za

wolne od pracy.

Art. 9.

§ 1. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron,

oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński mogą być złożone niezwłocz-

nie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego bez złożenia lub przedstawienia

dokumentów niezbędnych do zawarcia małżeństwa. Jednakże i w tym wypadku

2014-10-21

©Kancelaria Sejmu

s. 4/50

strony są obowiązane złożyć zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności

wyłączających zawarcie małżeństwa.

§ 2. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron

oświadczenia przewidziane w art. 1 § 2 mogą być złożone przed duchownym

bez przedstawienia zaświadczenia sporządzonego przez kierownika urzędu stanu

cywilnego, stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeń-

stwa. W takim wypadku strony składają przed duchownym zapewnienie, że nie

wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Przepisy

art. 1 § 3 oraz art. 2 i art. 8 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 10.

§ 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu.

Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie

małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika,

że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.

§ 2. Unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę, który nie ukończył lat

osiemnastu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez ze-

zwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed

ukończeniem lat osiemnastu, może żądać każdy z małżonków.

§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli

małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął.

§ 4. Jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa

z powodu braku przepisanego wieku.

Art. 11.

§ 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba ubezwłasnowolniona całkowicie.

§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia może żądać każdy z

małżonków.

§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia, jeżeli

ubezwłasnowolnienie zostało uchylone.

Art. 12.

§ 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedo-

rozwojem umysłowym. Jeżeli jednak stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie

zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa i jeżeli osoba ta nie zo-

stała ubezwłasnowolniona całkowicie, sąd może jej zezwolić na zawarcie mał-

żeństwa.

§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju

umysłowego jednego z małżonków może żądać każdy z małżonków.

§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednego z

małżonków po ustaniu tej choroby.

Art. 13.

§ 1. Nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim.

2014-10-21

s. 5/50

§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków

w poprzednio zawartym związku małżeńskim może żądać każdy, kto ma w tym

interes prawny.

§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z

małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie

małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, chyba że ustanie tego małżeństwa

nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo pozostając w

poprzednio zawartym związku małżeńskim.

Art. 14.

§ 1. Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa krewni w linii prostej, rodzeństwo ani

powinowaci w linii prostej. Jednakże z ważnych powodów sąd może zezwolić

na zawarcie małżeństwa między powinowatymi.

§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu pokrewieństwa między małżonkami może

żądać każdy, kto ma w tym interes prawny.

§ 3. Unieważnienia małżeństwa z powodu powinowactwa między małżonkami może

żądać każdy z małżonków.

Art. 15.

§ 1. Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa przysposabiający i przysposobiony.

§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między mał-

żonkami może żądać każdy z małżonków.

§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między

małżonkami, jeżeli stosunek ten ustał.

Art. 15

§ 1. Małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w zwią-

zek małżeński lub oświadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało złożone:

1) przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłą-

czającym świadome wyrażenie woli;

2) pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony;

3) pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z

okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu

samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.

§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu okoliczności wymienionych w § 1 może

żądać małżonek, który złożył oświadczenie dotknięte wadą.

§ 3. Nie można żądać unieważnienia małżeństwa po upływie sześciu miesięcy od

ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub

ustania obawy wywołanej groźbą – a w każdym wypadku po upływie lat trzech

od zawarcia małżeństwa.

Art. 16.

W razie zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika mocodawca może żądać unie-

ważnienia małżeństwa, jeżeli brak było zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o

2014-10-21

Kodeks rodzinny i opiekuńczy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: