Antropologia.pdf

(631 KB) Pobierz
1. Antropologia jako nauka, definicje antropologii.
Antropologia
– nauka o człowieku (
anthropos
– człowiek,
logos
– słowo, nauka )
Przedmiotem antropologii jest człowiek rozpatrywany jako jedna z form biologicznych.
Antropologia to:
a) biologiczna nauka porównawcza o człowieku, jego pochodzeniu, rozwoju
rodowym i osobniczym, zróżnicowaniu rasowym
b) nauka o kulturze różnych narodów, społeczeństw, zwłaszcza pierwotnych.
c) dział fizjologii rozpatrujący człowieka jako istotę społeczną, traktujący o jego
powiązaniach ze światem kultury, z całokształtem wytworów społecznych działań
ludzkich
Definicje antropologii
naturalna historia człowieka(Paul Broca 1866)
nauka badająca człowieka w czasie i przestrzeni ( Rudolf Martin 1914)
nauk badająca człowieka jako biologiczne podłoże zjawisk społecznych …. i
dalej jako naukę przyrodniczą badająca „właściwości ciała ludzkiego i jego
funkcję” ( Jan Czekanowski 1934, 1967)
nauka badająca zmienność organizmu człowieka jako jednej z form
zoologicznych poszukująca tej zmienności ( B. Jasicki, S. Panek, P. Sikora, E.
Stołyhwo – 1962)
nauka zmierzająca do wyjaśnienia zmienności organizmu człowieka,
względnie przedstawicieli rodziny Hominidae jako jednej z grup
zoologicznych procesie filo i ontogenetycznego jej rozwoju w aspekcie
porównawczym z innymi formami zwierzęcymi, a w zależności od wpływów
otaczającego go środowiska biogeograficznego i społecznego (Jasicki, Panek,
Sikora 1962)
2. Główne działy antropologii:
I.
Antropologia fizyczna –
biologia porównawcza człowieka, nauka o
zmienności cech anatomicznych i fizjologicznych człowieka w czasie i
przestrzeni.
Antropologia fizyczna obejmuje trzy działy:
antropologia populacyjna - bada zróżnicowanie
wewnątrzgatunkowe człowieka, jego uwarunkowania, historię i stan
obecny.
antropologia filogenetyczna (antropogeneza) – zajmuje się
pochodzeniem człowieka jako gatunku i jego rozwojem rodowym
antropologia ontogenetyczna (ontogeneza) – bada rozwój
osobniczy człowieka od poczęcia do śmierci, zwłaszcza w okresie
dzieciństwa i młodzieńczości. Zajmuje się uwarunkowaniem rozwoju
osobniczego, zmiennością rozmiarów i proporcji ciała w różnych okresach
życia, tempem rozwoju fizycznego, motorycznego, opracowaniem układów
odniesienia czyli norm rozwoju i dojrzewania dla indywidualnej oceny
tych procesów.
II. Antropologia społeczna –
bada związki człowieka ze środowiskiem
życia. Zajmuje się oceną biologicznych skutków rozwarstwienia
społeczno – ekonomicznego populacji.
III. Antropologia medyczna –
pomaga ocenić wpływ chorób na stan rozwoju
somatycznego badanych oraz oceniać wyniki działań terapeutycznych w
niektórych chorobach .
IV. Antropologia przemysłowa (ergonomię) –
w projektowaniu maszyn i
urządzeń którymi posługuje się człowiek – pomaga w przystosowaniu
tych urządzeń w do rozmiarów i proporcji ciała ludzkiego
V. Antropologia sportu -
zajmuje się badaniem morfologicznych i
funkcjonalnych uwarunkowań motoryczności człowieka, w tym
zwłaszcza wyników sportowych.
3. Antropologia sportowa, główne zagadnienia i tematyka badań
Antropologia sportu -
zajmuje się badaniem morfologicznych i
funkcjonalnych uwarunkowań motoryczności człowieka, w tym zwłaszcza
wyników sportowych.
Główne zagadnienia:
a) Antropologiczne aspekty selekcji sportowej dzieci i młodzieży ( zróżnicowanie
rozwoju osobniczego człowieka, wiek biologiczny i metodę jego ocen, normy
rozwoju fizycznego, rola poziomu i tempa rozwoju w selekcji sportowej,
prognozowanie dorosłej wysokości ciała)
b) Budowa somatyczna ciała i jej rola w sporcie( wielkość ciała, proporcje budowy ciała,
komponenty tkankowe, typy budowy ciała, budowa ciała zawodników o różnym
poziomie sportowym w danej dyscyplinie, zmiany nachodzące w ustroju pod
wpływem treningu sportowego)
c) Dymorfizm płciowy człowieka i jego znaczenie w sporcie
4. Rozwój biologiczny człowieka a auksologia
Rozwój biologiczny -
to stopniowy proces przemian kierunkowych, w większości
nieodwracalnych pod wpływem różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych (
środowiskowych)
Auksologia –
dyscyplina scalająca naukę o ontogenezie – bada organizmy żywe w rozwoju
osobniczym w zależności od czasu, determinacji genetycznej, wpływów środowiska zarówno
aspekcie rozwoju biologicznego , jak również psychicznego i motorycznego.
5. Definicje rozwoju, pojęcie ontogenezy
Rozwój -
wszelkie zmiany, które wykazują:
- kierunkowość
- ciągłość w określonym przedziale czasoprzestrzennym( fazy, etapy)
- przemianę pod jakiś względem
- dające się stwierdzić prawidłowości
Rozwój -
proces stopniowych kierunkowych przemian obiektów, zjawisk, zdarzeń, prowadzi
do powstania czegoś nowego, wyższego, doskonalszego pod pewnym względem do
zróżnicowania się i zwiększenia złożoności, a w innych przypadkach do scalania i integracji
określonych układów. W takim rozumieniu staje się synonimem postępu i ewolucji.
Ontogeneza -
rozwój osobniczy – to szereg kolejnych a nieodwracalnych zmian
kierunkowych jakie zachodzą w kształtowaniu się organizmu od powstania zygoty, poprzez
rozwój wewnątrzmaciczny, urodzenie, aż do kresu życia osobnika. Kierunek zmian określają
czynniki genetyczne (genotyp) i warunki środowiskowe,, prowadzące do ukształtowania się
osobników przystosowanych do życia w danych warunkach , często zmieniających się.
6. Podstawowe metody stosowane w badaniach rozwoju biologicznego
człowieka (antropometria)
Antropometria –
zespół technik stosowanych w badaniach antropologicznych
umożliwiających zbieranie materiałów. jest jedna z podstawowych metod badawczych
antropologii. W dosłownym rozumieniu dotyczy cech wyrażanych w skalach interwałowych
cech metrycznych ( wyrażane np. w kg, cm, mm)
W szerszym znaczeniu obejmuje także :
antroposkopia – cechy wyrażane w skalach nominalnych, ocena cech
opisowych np. : barwa i kształt włosów
somatometria – dział antropologii zajmujący się pomiarem całego ciała
(oprócz głowy)
cefalometria – pomiary samej głowy
osteometria – pomiar szkieletu bez czaszki
kraniometria - pomiar samej czaszki
7. Składowe procesu rozwojowego ( wzrastanie/ rozrost/, różnicowanie,
dojrzewanie)
Wzrastanie(wzrost, rozrost)
–
to stały przyrost, powiększania się ogólnej masy towarzyszące
rozwojowi, to zwiększanie masy i rozmiarów ciała
Różnicowanie
–
to zmiany prowadzące do odrębności struktur, które posiadały budowe jednolita,
a także przebudowa komórek i tkanek – cytogeneza, histogeneza, grupowanie się tkanek w rózne
narządy, układy i zespoły – organogeneza i typogeneza; zespół zmian uczestniczących w
progresywnym narastaniu odrębności w strukturze i funkcji komórek - jest on istotą rozwoju.
Dojrzewanie –
to doskonalenie funkcji poszczególnych narządów i układów i dostrajanie ich w
ramach całego organizmu – specjalizacja i integracja.
8. Poziom, tempo rytm (rytmiczność) rozwoju, kinetyka i dynamika
rozwoju:
POZIOM( KINETYKA) ROZWOJU – informuje nas o przebiegu wzrastania konkretnego
osobnika ( może być niższy, przeciętny , wyższy) w określonym czasie. Junaczej jest to stan,
stopień rozwoju danej cechy w określonym czasie
TEMPO( DYNAMIKA ) ROZWOJU – jest to wielkość przyrostu danej cechy czy zespołu
cech , przypadająca n określona jednostkę czasu ( miesiąc, kwartał, rok). Inaczej to szybkość
rozwoju . Tempo może być szybkie, wolne, przeciętne, rozwój przyśpieszony, opóźniony,
przeciętny( normalny).
RYTM ( RYTMICZNOŚĆ) ROZWOJU – to różne tempo rozwoju w poszczególnych
okresach ontogenezy, analiza zmiennego tempa rozwoju w dłuższym okresie czasu.
9. Ocena wzrastania i rozwoju morfologicznego dzieci i młodzieży
10. Rozwój jako funkcja czynników genetycznych, środowiskowych i
czasowych
Rti= f( G, E, T) i = 1, 2, 3………n
Rozwój każdego z nas (R) w danym czasie jest funkcja czynników genetycznych (G),
środowiskowych(E) i czasu(T) jaki upłynął od momentu powstania zygoty (t1) do czasu
Rozwój każdego z nas przebiega w określonym szlaku dla każdego z nas
11. Teoria limitowanego ukierunkowania rozwoju – teoretyczne wzorce
rozwoju biologicznego człowieka.
Teoria limitowanego ukierunkowania rozwoju –
opis rozwoju osobniczego jednostki z punktu
widzenia jego determinantów genetycznych. Genotypy kształtuja swoje cechy w trakcie
rozwoju osobniczego w zależności od dziedziczonego genetycznie zdeterminowanego tempa
rozwoju jak i czasu jego wyhamowania.
12. Wielopoziomowy rozwój fenotypowy osobnika w ontogenezie- teoretyczne
wzorce rozwoju biologicznego człowieka:
Pokazuje osobnika na tle populacji
Adaptabilność –
zjawisko ontogenetycznego kształtowania cech zapewniające osobnikom i
populacji przetrwanie w określonych warunkach środowiska. To przystosowanie osobników
do życia określonych warunkach.
MODELE ROZWOJOWE:
model rozwoju stabilnego:
osobnik kształtuje swój obraz fenotypowy zgodnie z zadanym
genetycznie poziomem rozwoju
model rozwoju progresywnego:
osobnik rozwija się fenotypowo poprzez zmiane poziomów
rozwojowych na wyższe
model rozwoju regresywnego
: populacja i osobnik kształtuja swój tor rozwojowy
wybierając w kolejnych fazach ontogenezy coraz niższe poziomy rozwojowe
model rozwoju wielopoziomowego:
dopuszcza możliwość wystąpienia wszystkich trzech
sytuacji modelu stabilnego, progresywnego, regresywnego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin