Ks_Franciszek_Kwiatkowski_T_J_Filozofia_wieczysta_w_zarysie_Tom_II_Krakow_1947.pdf
(
9789 KB
)
Pobierz
KS. FRANCISZEK KWIATKOWSKI T. J.
PROFESOR FAKULTETU FILOZOFICZNEGO KSIĘŻY JEZUITÓW
W KRAKOWIE
FILOZOFIA WIECZYSTA
W ZARYSIE
TOM n.
FILOZOFIA BYTU.
FILOZOFIA ŚWIATA NIEORGANICZNEGO.
FILOZOFIA DUSZY.
KRAKÓW 1947
WYDAWNICTWO APOSTOLSTWA MODLITWY
KSIĘŻA JEZUICI — KRAKÓW, KOPERNIKA 26
PRINTED IN POLAND.
ZA ZEZWOLENIEM WŁADZY DUCHOWNEJ.
DRUKARNIA UDZIAŁOWA W KRAKOWIE. -
M-14504.
CZĘŚĆ V.
FILOZOFIA BYTU
•
WSTĘP: METAFIZYKA.
412.
W kryteriologii czyli filozofii prawdy poznaliśmy, że uza
sadnione jest namyslowo przekonanie nasze samorzutne, iż umysł
nasz ze swej natury zdolny jest do poznania prawdy. Fałsz, błąd
w poznaniu, jest raczej rzeczą przypadkową.1) „Nieomylność istotna
naszych władz poznawczych, a omylność przypadkowa — oto bilans
kryteriologii“, powiedział pięknie k a rd . M e rc ie r (226).
Otóż ten umysł ludzki, zdolny ze swej istoty do poznania prawdy,
zajmuje się od wieków problemami, dotyczącymi świata zmysłowego,
człowieka i Boga. Bóg i dusza ludzka nie podpadają pod zmysły. Są
to byty nadzmysłowe, zaz m y ślo w e, pozafizyczne. Owszem nawet
w badaniu świata zmysłowego wybiega umysł poza pojawy czysto
fizyczne, szuka ostatecznych p r z y c z y n zjawisk, zadaje pytania:
Co to materia? Qo siła? Co celowość? Jaki początek, jaki koniec
świata? itp., a na te wszystkie pytania zmysły odpowiedzieć nie
mogą. Tymi właśnie wyższymi, ostatecznymi zagadnieniami zajmuje
się metafizyka.1
2)
Nazwa jej, jak wiemy, zawdzięcza swój początek przypadkowi.
Andronikos z Rodos (67), porządkując pisma Arystotelesa, umieścił
po dziełach tego filozofa, zajmujących się przyrodą czyli po dziełach
fizycznych (meta ta physika), dzieło jego, zajmujące się wspomnia
nymi najwyższymi zagadnieniami. Ponieważ wyraz „po-fizyczny“
zbliżony jest do wyrazu „poza-, ponad-fizyczny“, a ten ostatni ozna
cza trafnie przedmioty poza- i ponad-zmysłowe, więc przyjęła się
nazwra metafizyki dla tej części filozofii, która się zajmuje takimi
przedmiotami, tj. Bogiem, duszą i istotą świata materialnego.
41
B. Historia filozofii świadczy o tym, że p r a w d z i w ą filozofią
jest właściwie tylko me t a f i z y k a . Ona bowiem wchodzi najgłębiej
w rozpatrywanie wszelkich bytów oraz ich wzajemnych stosunków,
ona właściwie bada o s t a t e c z n e przyczyny wszechrzeczy. Naj
większymi filozofami są najwybitniejsi metafizycy: Parmenides, Pla
ton, Arystoteles, Plotyn, Augustyn, Tomasz z Akwinu, Descartes,
1) Przypominamy, że cyfry poniższe, umieszczone w nawiasach, oznaczają
numery przybrzeżne tego dzieła.
2) Por. . W a r t e n b e r g : Obrona metafizyki, str. 32 nu.
Leibniz, Spinoza, Hegel i inni. A choć materialiści, empiryści,
pozytywiści, agnostycy, a także kantyści wyrzekają się metafizyki,
to jednak w rzeczy samej nie mogą się .bez niej obejść, o ile usiłują
dać rozwiązanie najgłębszych zagadnień filozoficznych. Dzisiejsze
„zmartwychpowstanie“ metafizyki zadaje kłam teorii pozytywisty
Comte’a, że ludzkość przechodzi przez trzy stadia w rozwoju swej
myśli, mianowicie przez stadium teologiczne do metafizycznego,
a z metafizycznego do pozytywnego. Nie zaginęły nigdy na polu
filozofii systemy uznające Boga i byty poza-zmysłowe, systemy
metafizyczne, a po chwilowej przewadze systemów czysto doświad
czalnych jesteśmy znów świadkami poważnego odrodzenia metafizyki.
Człowiek to „byt metafizyczny-— ens metaphysicum“ (Alfred Fouil
lée). Tego nie zmienimy. *)
Metafizyka zajmuje się Bogiem, człowiekiem i światem w teodi-
cei, antropologii i kosmologii. To metafizyka s zczegół owa. Wszyst
kie jednak przedmioty, którymi zajmuje się metafizyka szczegółowa,
schodzą się w jednym pojęciu, któremu miano: byt. Otóż nauka o tym
pojęciu „byt“, po grecku: ón, nazywa się filozofią bytu, metafizyką
o g ó l n ą albo ontologią. Ktokolwiek przyznaje słuszność zapatrywaniu
filozofii wieczystej, wyłożonemu w kryteriologii, na przedmiotową war
tość pojęć powszechnych, ten zainteresuje się zaraz zagadnieniem bytu
w ogóle czyli ontologią. Pojęcie bowiem bytu w ogóle jest naszym
pojęciem najwyższym, najpowszechniejszym. Jaka jego wartość? Kto
powie za Berkeley’em i Heglem, że esse est percipi, tj. że cała rze
czywistość bytu leży tylko w dziedzinie myśli, pomiesza ontologie
z logiką. Kto zaś powie za Spencerem, że tylko sensibile est cogno-
scibile, że tylko byt zmysłowy jest poznawalny, zacieśni pojęcie bytu
do granic czysto materialnych. Atoli takie stanowiska są aprioryczne.
Istnieje bowiem stanowisko p o ś r e d n i e , oparte na naszym doświad
czeniu wewnętrznym i zewnętrznym, a utrzymujące, że byt z natury
swej nie jest ani pomyślany, ani niepomyślany, lecz obojętny na stan
jeden i drugi, w którym się znaleźć może.
Rozważmy to głębiej! A jaką będzie wartość naszych dociekań?
Jedni z obrońców metafizyki sądzą, że wartość jej dociekań prowa
dzi do wyników tylko p r a w d o p o d o b n y c h , tak np. nasz profesor
lwowski, Mścisław W a r t e n b e r g . * Inni twierdzą, że dochodzi ona
2)
i do wyników p e wn y c h , byle nie stawiała twierdzeń zbyt pochopnych.
My się przyłączamy do tego obozu. Mówmy już o pojęciu bytu.
*) Por. Ruch filozoficzny, Lwów 1925, Nr. 68: Zjazd im. Kanta.
2) „Obrona metafizyki“, Kraków 1902, str. 136 nil.
Plik z chomika:
KosciolKatolicki
Inne pliki z tego folderu:
Jozafata dolina czyli sad ostateczny 1867.pdf
(41142 KB)
Skarbiec_Pisma_swietego_Konkordancja_rzeczowa_Kielce_1924 b1x.pdf
(31674 KB)
Skarbiec_Pisma_swietego_Konkordancja_rzeczowa_Kielce_1924.djvu
(148289 KB)
Skarbiec_Pisma_swietego_Konkordancja_rzeczowa_Kielce_1924 b1x r.pdf
(30975 KB)
Skarbiec_Pisma_swietego_Konkordancja_rzeczowa_Kielce_1924 2x.pdf
(29335 KB)
Inne foldery tego chomika:
Pliki dostępne do 08.07.2024
Pliki dostępne do 16.11.2022
Pliki dostępne do 21.01.2024
! Elementarz Katolika
! TAJEMNICA NOWENNY POMPEJANSKIEJ
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin