Poradnik_Drogowy przewoz towarow niebezpiecznych.pdf

(813 KB) Pobierz
D
ROGOWY
P
RZEWÓZ
T
OWARÓW
N
IEBEZPIECZNYCH
mgr i
i
n
ż
.
.
Krzyszt
t
of
f
T.
.
Koci
i
o
ł
ł
ek
mgr n
ż
Krzysz o T Koc o ek
DROGOWY PRZEWÓZ
TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH
INFORMACJE PODSTAWOWE
mgr inŜ. Krzysztof T. Kociołek
kkociolek@sapsp.pl
Udział przewozów towarów niebezpiecznych w ogólnej ilości przewozów drogowych
szacuje się na ok. 10-15%. Większość przewozów stanowią transporty masowe w cysternach,
z których ponad 70% to paliwa ciekłe. Ocenia się,
Ŝe
w ciągu 5-10 lat nastąpi w naszym kraju
podwojenie ilości tych przewozów. O trendach w przewozie drogowym moga
świadczyć
poniŜsze prognozy:
Aby wzrost przewozów nie oznaczał pogorszenia się stanu bezpieczeństwa na
drogach, niezbędnym jest istnienie dobrego prawa w tej dziedzinie oraz bezwzględne
egzekwowanie go w codziennej praktyce transportowej, a takŜe właściwe kształcenie
uczestników łańcucha transportowego.
1
Ogólne zalecenia dotyczące transportu towarów niebezpiecznych opracowane przez
ONZ dla róŜnych
środków
transportu – drogowego, kolejowego, morskiego i lotniczego - są
podstawą do opracowania szczegółowych zasad bezpieczeństwa transportu tych materiałów w
transporcie drogowym w Europie. Komitet Ekspertów Europejskiej Komisji Gospodarczej
ONZ (United Nations Economic Commission for Europe) opracował i opublikował w
Genewie w dniu 30 września 1957 r. Umowę europejską o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych (The European
Agreement
concerning the International Carriage of
Dangerous
Goods by
Road
-
ADR).
Dzisiaj Umowa ta jest ona w 42 krajach standardem gwarantującym bezpieczeństwo
transportu drogowego towarów, których właściwości mogą powodować zagroŜenie, Polska
jest sygnatariuszem tej umowy od 1975 r., ale rzeczywistym i rzetelnym jej realizatorem od
roku 2003.
W rozumieniu artykułu 1. Umowy ADR określenie: (…) „towary
niebezpieczne”
oznacza takie materiały i przedmioty, których międzynarodowy przewóz drogowy jest
zabroniony lub dozwolony pod pewnymi warunkami ustalonymi w załącznikach A i B;”
(…)
Tak ogólna definicja pozwala rozciągnąć stosowanie umowy na wszystkie ładunki w
transporcie drogowym. Uwarunkowanie zgody na ich przewóz spełnieniem przepisów
zawartych w załącznikach A i B, nakłada na wszystkich uczestników procesu transportowego
szczegółowe obowiązki: od producenta, przez nadawcę, przewoźnika do odbiorcy. Wszyscy
muszą postępować tak, by bezpieczeństwo było zachowane na określonym w przepisach
poziomie.
Rodzaje zagroŜeń
Zgodnie z ADR wyróŜnia się 13 rodzajów zagroŜeń stwarzanych podczas transportu
przez ładunek. ZagroŜenia ta opisywane są przez „klasy towarów niebezpiecznych”:
Klasa 1
Klasa 2
Klasa 3
Klasa 4.1
Klasa 4.2
Klasa 4.3
Klasa 5.1
Klasa 5.2
Klasa 6.1
Klasa 6.2
Klasa 7
Klasa 8
Klasa 9
Materiały i przedmioty wybuchowe
Gazy, przedmioty zawierające gaz pod ciśnieniem,
Materiały ciekłe zapalne
Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały
wybuchowe stałe odczulone
Materiały samozapalne
Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne
Materiały utleniające
Nadtlenki organiczne
Materiały trujące
Materiały zakaźne
Materiały promieniotwórcze
Materiały i przedmioty
Ŝrące
RóŜne materiały i przedmioty niebezpieczne
Przed rozpoczęciem transportu, kaŜdy nowy towar – materiał lub przedmiot, po
którym moŜna oczekiwać na podstawie doświadczenia,
Ŝe
posiada właściwości niebezpieczne
- musi być poddany klasyfikacji zgodnie z kryteriami zawartymi w „Podręczniku badań i
kryteriów ONZ”, metodami w nim opisanymi. Wynik badania, w formie certyfikatu
2
klasyfikacyjnego, wydanego przez uprawnioną instytucję badawczą rozstrzyga, czy
zagroŜenie jakie stwarza ładunek jest na tyle istotne, by uznać go za niebezpieczny. Jeśli tak,
to towar zaliczany jest do jednej z 13 przedstawionych wyŜej klas zagroŜeń i otrzymuje
czterocyfrowy numer UN (ONZ) odpowiadający jego niebezpiecznym właściwościom. W
efekcie nadania Numeru UN towarowi przyporządkowane są metody doboru właściwego
sposobu przewozu, odpowiedniego opakowania i procedury postępowania gwarantujące
bezpieczeństwo w normalnych warunkach transportu drogowego.
Dla właściwego doboru opakowania dla transportu towaru niebezpiecznego, niektóre
materiały zaklasyfikowane do klas zagroŜeń ADR, mogą być zaliczone do tzw. grup
pakowania, zgodnie ze stopniem stwarzanego przez nie zagroŜenia. W większości wypadków
siła (intensywność) zagroŜenia ocenia jest w skali trzystopniowej. Grupy pakowania mają
następujące znaczenia:
I grupa pakowania:
materiały stwarzające duŜe zagroŜenie
II grupa pakowania:
materiały stwarzające
średnie
zagroŜenie
III grupa pakowania:
materiały stwarzające małe zagroŜenie
Inny, bardzo szczegółowy sposób oceny zagroŜeń stosuje się dla materiałów i
przedmiotów wybuchowych, zaliczonych do klasy 1. ADR: siła zagroŜenia charakteryzowana
jest przez podklasy 1.1 do 1.6, a ponadto stosowany jest system grup zgodności A, B, C, D, E,
F, G, H, J, K, L, N, S, narzucający ostre reguły ładowania razem, do jednego pojazdu,
materiałów stwarzających róŜnorodne zagroŜenia obejmowane przez klasę 1. ADR.
Materiały i przedmioty klasy 2, gazy, transportowane w róŜnych stanach skupienia,
zaliczone są do jednej z następujących grup, zgodnie z ich właściwościami niebezpiecznymi:
A
duszące
O
utleniające
F
palne
T
trujące
TO trujące, utleniające
TC trujące,
Ŝrące
TF trujące, palne
TOC trujące, utleniające,
Ŝrące
TFC trujące, palne,
Ŝrące
Odnośnie do gazów i mieszanin gazów łączących, zgodnie z kryteriami, właściwości
niebezpieczne więcej niŜ jednej grupy, naleŜy przyjmować dominację grup oznaczonych
literą T przed pozostałymi grupami. Natomiast grupy oznaczone literą F dominują nad
grupami oznaczonymi literami A lub O. W kolumnie powyŜej ułoŜone są więc od najmniej do
najbardziej niebezpiecznych.
Materiały zakaźne klasy 6.2. ADR i promieniotwórcze klasy 7. ADR
charakteryzowane są tylko przez własne numery nadane w „Zaleceniach ONZ” - numery UN.
Dozwolone sposoby przewozu towarów niebezpiecznych
Według ADR dozwolone są trzy przedstawione poniŜej sposoby przewozu materiałów
niebezpiecznych w transporcie drogowym. Wybór właściwego sposobu przewozu naleŜy do
nadawcy ładunku, który powinien zabezpieczyć pojazd i jego wyposaŜenie odpowiednio do
3
zagroŜeń, jakie stwarza ładunek. Wybór ten powinien dodatkowo zweryfikować przewoźnik
(jeŜeli jest to inny przedsiębiorca) w chwili przyjmowania zlecenia i skierować do przewozu
pojazd spełniający wymagania określone przez przepisy dla numerów UN ładunku
(ładunków), które będą odbierane.
1. Przewóz w sztukach przesyłki
Przez sztukę przesyłki w ADR rozumie się atestowane opakowanie, przystosowane do
transportu towarów niebezpiecznych, zawierające ładunek, lub próŜne opakowanie,
nieoczyszczone z pozostałości towaru niebezpiecznego lub przedmiot zaklasyfikowany do
ADR, wraz z wymaganym przez przepisy oznakowaniem rozpoznawczym: nalepkami
ostrzegawczymi i numerem UN, a w przypadku towarów wybuchowych klasy 1, równieŜ z
prawidłową nazwą przewozową materiału zawartego w opakowaniu.
Przewóz w sztukach przesyłki dozwolony jest pojazdami skrzyniowymi, w
kontenerach, na platformach lub pojazdami ze specjalnie przystosowanym nadwoziem, pod
warunkiem umocowania sztuk przesyłki (opakowań lub przedmiotów), zabezpieczenia ich
przed uszkodzeniami podczas przewozu, oznakowania pojazdu, wyposaŜenia go zgodnie z
ADR w wymagany sprzęt gaśniczy, awaryjny i ochrony osobistej.
Pojazd taki nie musi spełniać
Ŝadnych
szczególnych warunków, co do jego konstrukcji
i wyposaŜenia technicznego. Wyjątkiem tu są pojazdy przewoŜące towary wybuchowe klasy
1., które wymagają specjalnej konstrukcji i wyposaŜenia, dostosowane odpowiednio do
zagroŜenia, badane i dopuszczane do przewozu odpowiednim
świadectwem
Transportowego
Dozoru Technicznego.
2. Przewóz luzem
Dozwolony jest dla niektórych, zwykle stwarzających niewielkie zagroŜenie towarów
stałych lub przedmiotów. Polega na załadowaniu towaru „luzem” – bezpośrednio do skrzyni
ładunkowej lub do kontenera, bez stosowania opakowań, ale z zachowaniem szczegółowych
warunków dotyczących szczelności skrzyni ładunkowej lub kontenera i ich odporności na
działanie chemiczne ładunku.
Pojazd realizujący taki sposób przewozu nie musi spełniać
Ŝadnych
szczególnych
warunków, co do jego konstrukcji i wyposaŜenia technicznego, jedynie zachowane muszą być
wskazówki przypisane do poszczególnych, transportowanych ładunków, związane z
zabezpieczeniem skrzyni ładunkowej lub kontenera.
3. Przewóz w cysternach
Przewóz w cysternach dozwolony jest:
na podstawie szczegółowych przepisów dotyczących ich konstrukcji i dopuszczenia do
przewozu,
wyłącznie pojazdami o specjalnym wyposaŜeniu konstrukcyjnym, na podstawie
świadectwa
dopuszczenia do przewozu towarów niebezpiecznych wydawanego przez
Transportowy Dozór Techniczny.
Dla kaŜdego z towarów niebezpiecznych przepisy ADR podają szczegółowo wymagania,
jakie musi spełniać cysterna (tzw. kod cysterny), wymagania konstrukcyjne w stosunku do
pojazdu (tzw. typ pojazdu), dopuszczalny, maksymalny stopień napełnienia zbiornika,
wymagane oznakowanie pojazdu (lub pojazdów w zestawie – tzw. jednostki transportowej) i
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin