podsted-Pojekt II Praca opiekuńczo -wychowawcza nauczyciela w szkole.docx

Projekt II Praca opiekuńczo-wychowawcza nauczyciela w szkole. Formy aktywności uczniów. Wstępna orientacja zawodowa.

Harmonogram pracy nad projektem:

I etap realizacji projektu – zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe.

II etap realizacji projektu – praktyka opiekuńczo-wychowawcza.

III etap realizacji projektu – prezentacja projektu na zajęciach po praktyce opiekuńczo – wychowawczej.

Pytania do analizy podczas zajęć konwersatoryjnych z pedagogiki (I faza realizacji projektu):

1. Jakie są funkcje i zadania nauczyciela-wychowawcy klasy?

2. Co cechuje dobrego nauczyciela - wychowawcę?

3. Jakie czynniki należy uwzględnić planując lekcję wychowawczą na danym etapie edukacji?

4. Jakie są obszary rozwoju ucznia mające wpływ na adaptację w zmieniającej się rzeczywistości szkolnej i wybory edukacyjne?

5. Jakie są formy aktywności uczniów w obecnym świecie mediów i jakie są możliwe konsekwencje tego typu stymulacji?

Propozycja pytań pomocniczych w opracowaniu planu realizacji projektu podczas pobytu w szkole (II faza realizacji projektu):

1. Jakie są funkcje i zadania nauczyciela-wychowawcy klasy w szkole, w której odbywałeś praktykę opiekuńczo-wychowawczą?

2. Jakie dokumenty regulują pracę opiekuńczo-wychowawczą nauczyciela w szkole?

3. Co według opiekuna praktyki z ramienia szkoły cechuje dobrego nauczyciela – wychowawcę?

4. Co według uczniów cechuje dobrego nauczyciela – wychowawcę?

5. Jakie według opiekuna praktyki z ramienia szkoły czynniki należy uwzględnić, planując lekcję wychowawczą na danym etapie edukacji?

6. Jakie są formy aktywności uczniów, w szkole/środowisku lokalnym szkoły, w której odbywałeś praktykę opiekuńczo-wychowawczą? Do jakich form aktywności uczniów zachęca szkoła?

7. Czy/ jak realizowana jest edukacja zawodoznawcza na danym etapie edukacji?

Literatura obowiązkowa:

Tulczyńska A., (2004), Planowanie pracy wychowawczej, Poradnik wychowawcy, Raabe, wrzesień 2004.

Łukasik J., Jagielska K., Solecki R. (2013), Nauczyciel – Wychowawca – Pedagog. Szkolne wyzwania, Jedność, Kielce, str. 122-130 (wybrane fragmenty).

Mirski A., Poradnik. Poznaj siebie, by pokierować własnym życiem. Z serii Wybór zawodu dla klas IV – VI, MEN, Kraków 2011. str. 23-70, 79-83, 86-92 (jako załącznik).

Literatura uzupełniająca (dla osób prowadzących zajęcia) :

Sakowska M., Sikora J., Żwirblińska A. (2003), Obyś cudze dzieci… wychowywał. Jak sobie radzić z problemami wychowawczymi w gimnazjum (i nie tylko), Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce, s. 99-177 (wybrane fragmenty).

Jaworska, E. Abramczyk, I. Kotuła, E. Olszewska, K. Gibuła, ss. 10-25, 40-44

pobrano ze strony: http://www.szkolabezprzemocy.pl/1341,publikacje

Winter R., (2012), Nuda w kulturze rozrywki, WAM, Kraków,  s. 38-75 (wybrane fragmenty).

Anna Tulczyńska
Psycholog (specjalizacja: psychologia wychowawcza i kliniczna). Pracuje w liceum ogólnokształcącym i gimnazjum, a także w Ośrodku Promocji Talentów. Doświadczenia zawodowe pozwoliły jej poznać specyfikę pracy na wszystkich szczeblach edukacji od przedszkola po pracę z licealistami. Posiada uprawnienia do prowadzenia socjoterapii. (...)

1. Wstęp

Kształtowanie charakterów młodych ludzi to jedno z głównych zadań szkoły. Wiele zaangażowania wymaga od nauczycieli opracowanie szkolnego programu wychowawczego, rozkładu tematów godzin wychowawczych, planowanie pracy wychowawczej. Bardzo często duża część tych planów z różnych względów nie zostaje zrealizowana, a efekty nie zawsze odpowiadają oczekiwaniom. Nauczyciele prowadzący godziny wychowawcze w klasach są zniechęceni, młodzież biorąca w nich udział odmawia współpracy. Dlaczego tak się dzieje? Czasami dlatego, że programy wychowawcze zawierające szczytne idee dobre pomysły nie znajdują swojego przełożenia na szkolną rzeczywistość. Często jest też tak, że plany pracy wychowawczej nie uwzględniają potrzeb możliwości osób, które te plany mają realizować i których one dotyczą.
Artykuł przedstawia praktyczne uwagi, które warto wykorzystać podczas planowania pracy wychowawczej. Podpowiada on, na co warto zwrócić uwagę, co przemyśleć, opracowując np. godziny wychowawcze dla klasy.

2. Jakich uczniów mam wychować, czyli poszukiwanie celu pracy

2.1 Poszukiwania nauczycieli

Na początku nowego roku szkolnego, bez względu na to, czy jest to pierwsze spotkanie, czy kolejny etap pracy z klasą, nauczyciele planują pracę wychowawczą. Bardzo często są także zobligowani do przedstawienia planu tematów godzin wychowawczych oraz opisania innych działań wychowawczych, jakie zamierzają podjąć w danym roku szkolnym. Przed przystąpieniem do tych działań warto dokładnie przeanalizować swoje poglądy i oczekiwania, oraz odpowiedzieć sobie na następujące pytania:

–          Co chcę osiągnąć w tym roku szkolnym na polu wychowawczym? Jaki ma być cel mojej pracy, do czego mam w niej dążyć?

–          Co chcę osiągnąć po zakończeniu edukacji uczniów w szkole? Co ma być efektem mojej pracy wychowawczej?

Wyobraźmy sobie, że wychowywanie to wspólna podróż, którą musimy odbyć z młodymi ludźmi. Wytrawny podróżnik przed wyruszeniem w drogę określa, jaki cel chce osiągnąć na końcu wędrówki, co chce obejrzeć po dotarciu na miejsce. Tak samo wychowawca powinien wyobrazić sobie, jakich ludzi chciałby żegnać w ostatnim dniu ich nauki w szkole.

Zastanów się:

•         Jaki jest mój ideał klasy? (…)

•         Jaki powinien być idealny uczeń mojej klasy i szkoły? (…)

•         Jakie postawy chcę ukształtować u moich uczniów wobec innych osób, wobec państwa, środowiska naturalnego itd.? (…)

•         Co warto doceniać i chwalić? Jakie mocne strony uczniów powinienem podkreślać i szczególnie doceniać?

•         W jaki sposób mogę motywować uczniów do zmian w pożądanym kierunku?

Być może zagadnienia te wydają się oczywiste, jednak warto spisać odpowiedzi na podane pytania i je przeanalizować. Sporządzenie notatek ułatwi uporządkowanie przemyśleń. Poza tym dużo łatwiej jest oceniać własne pomysły i poglądy, kiedy możemy spojrzeć na nie z zewnątrz.

W pracy warto jednak pamiętać, że to, co zostanie opracowane, będzie jedynie wizją, do realizacji której mamy dążyć. Wytężona praca wychowawcza może jedynie do niej przybliżyć, ale nigdy nie zostanie w pełni zrealizowana. Taka świadomość może uchronić wychowawcę przed frustracją, która zniechęca do podejmowania dalszych wysiłków.

Ważne!

Przygotowując cele pracy z uczniami należy sprawdzić, czy są one zgodne ze statutem szkoły i szkolnym programem wychowawczym.

2.2 Współpraca z uczniami

Planowanie pracy w nowym roku jest dobrą okazją do dokonania pewnych podsumowań i zebrania wniosków na temat tego, co się już zdarzyło w historii kontaktów klasy z wychowawcą i relacji między uczniami. Warto na początku roku poprosić uczniów, aby zastanowili się nad tym, co w klasie jest dobre, warte pielęgnowania, godne pochwały i naśladowania, a co warto zmienić, Informacje te można zebrać w formie anonimowych odpowiedzi, np. na następujące pytania:

–          Co ci się w klasie podoba?

–          Co ci się podoba w pracy wychowawcy?

–          Co chciałbyś w klasie zmienić?

–          Co chciałbyś zmienić w pracy wychowawcy?

(…) Oczywiście nauczyciel także powinien wyrazić swoje zdanie na  temat klasy, odpowiadając na dotyczące jej pytania. Po zebraniu odpowiedzi należy je spisać na tablicy. Te, które pojawiają się najczęściej, powinny zostać wspólnie omówione. Rozważyć warto zwłaszcza te punkty, które zawierają problemy wymagające zmian. W czasie dyskusji można spróbować znaleźć wspólnie z klasą rozwiązania. Uwagi uczniów należy uwzględnić w ostatecznej wersji celów pracy w danym roku szkolnym.

Uwaga!

Jest to propozycja dla nauczycieli, którzy nie obawiają się oceny. Ważne jest, aby wychowawca, zbierając informacje na temat tych elementów swojej pracy, które uczniowie chcieliby zmienić, nie bronił się, nie tłumaczył, ale aby wysłuchał uczniów, dopytał i razem z nimi poszukał rozwiązania problemu. Jeśli wychowawca nie jest gotowy na przyjęcie oceny ze strony uczniów i uwzględnienie ich uwag w swojej pracy, nie powinien pytać podopiecznych o opinię na swój temat.

3. Tworzymy mapę działań wychowawczych

Kiedy już wiadomo, jaki ma być kierunek działań, kolejnym krokiem powinno być zastanowienie się, jak można osiągnąć wybrany cel i pokierować zmianami, Używając ponownie metafory podróżowania — warto się zastanowić, jakimi drogami należy podróżować, z jakich środków transportu korzystać, jakie przewodniki i mapy będą potrzebne, ewentualnie, czy potrzebna będzie pomoc przewodników.

Proponuję następujące działanie:

•         Opracowywanie celów pracy powinno zakończyć się stworzeniem listy kompetencji (cech osobowościowych, postaw, wiedzy i umiejętności), jakie powinni posiadać uczniowie klasy i które chcielibyśmy kształtować w najbliższym czasie, np. koleżeńscy, tolerancyjni, skutecznie komunikują się z innymi, potrafią rozwiązywać konflikty.

•         Następnie warto zastanowić się, w jaki sposób te kompetencje powinny przekładać się na konkretne zachowania uczniów.

•         Kolejny krok to przeanalizowanie, jakie działania powinniśmy podjąć, aby te zachowania miały szansę pojawić się w naszej klasie, jak możemy motywować uczniów do podejmowania określonych działań.

Przykład