Zadania jednostek samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo).docx

Zadania jednostek samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo)

Gmina

Informacje podstawowe:
- jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego ,
- mieszkańcy gminy tworzą wspólnotę samorządową,
- posiada osobowość prawną,
- ustrój gminy określony jest w statucie gminy.

Zadania gminy

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Oznacza to, że gmina, jako jednostka samorządu terytorialnego może podejmować w ramach obowiązującego porządku prawnego wszelkie sprawy o znaczeniu lokalnym, które nie zostały przekazane do realizacji innym podmiotom.
Ustawa o samorządzie gminnym stanowi w art. 7 ust. 1, iż do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

1.      Zadania gminy obejmują w szczególności sprawy:
Ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
Gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

2.      Wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

3.      Lokalnego transportu zbiorowego,

4.      Ochrony zdrowia,

5.      Pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

6.      Gminnego budownictwa mieszkaniowego,

7.      Edukacji publicznej,

8.      Kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,

9.      Kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych

10.  Targowisk i hal targowych,

11.  Zieleni gminnej i zadrzewień,

12.  Cmentarzy gminnych,

13.  Porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

14.  Utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

15.  Polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

16.  Wspierania i upowszechniania idei samorządowej,

17.  Promocji gminy,

18.  Współpracy z organizacjami pozarządowymi,

19.  Współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw

Wg Niewiadomskiego zadania własne gminy zamykają się w czterech kategoriach związanych z :

1.      Infrastrukturą techniczną (np. drogi, wodociągi, unieszkodliwienie odpadów, lokalny transport zbiorowy),

2.      Infrastrukturą społeczną (np. edukacja publiczna, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, upowszechnienie kultury),

3.      Porządkiem i bezpieczeństwem publicznym (np. ochrona przeciwpożarowa),

4.      Ładem przestrzennym i ekologicznym (miejscowe planowanie przestrzenne, zieleń gminna, zadrzewienia)

Odrębną grupę stanowią inne zadania, które zostały określone w tym przepisie, takie, jak:
1. Wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej,
2. Promocja gminy, współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Powiat

Informacje podstawowe:
- powiat to najstarsza jednostka samorządu terytorialnego,
- powiat jest drugą po gminie jednostką samorządu terytorialnego,
- posiada osobowość prawną,
- mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową.

Zadania powiatu

Zakres zadań powiatu określony został z kolei w art.4 ust1. ustawy o samorządzie powiatowym. Mają nimi być zadania publiczne jednak o charakterze ponadgminnym. Zadania powiatu mają charakter uzupełniający  i wyrównawczy w stosunku do gminy

W zakresu zadań powiat mieszczą się zadania publiczne dotyczące:

1.      Edukacji publicznej,

2.      Promocji i ochrony zdrowia,

3.      Pomocy społecznej,

4.      Polityki prorodzinnej,

5.      Wspieranie osób niepełnosprawnych,

6.      Transportu zbiorowego i dróg publicznych,

7.      Kultury i ochrony dóbr kultury,

8.      Kultury fizycznej i turystyki,

9.      Geodezji, kartografii i katastru,

10.  Gospodarki nieruchomościami,

11.  Administracji architektoniczno- budowlanej,

12.  Gospodarki wodnej,

13.  Ochrona środowiska i przyrody,

14.  Rolnictwo, leśnictwo i rybactwa  śródlądowego

15.  Porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,

16.  Ochrony przeciwpowodziowej i zapobiegania  innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia  i zdrowia ludzi oraz środowiska,

17.  Przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy,

18.  . Ochrona praw konsumenta,

19.  Utrzymanie powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

20.  Obronności,

21.  Promocji powiatu,

22.  Współpracy  z organizacjami pozarządowymi.

23.     Dodatkowo ust.2 art.4 ustawy o samorządzie powiatowym stanowi, że do zakresu działań powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. Również katalog zadań nie jest zamknięty, bowiem ustawy mogą określać inne zadania powiatu.

Zadania te można ująć w pięciu grupach:

1.      Ponadpodstawowa infrastruktura społeczna np. ponadstandardowa opieka zdrowotna i pomoc,

2.      Ponadpodstawowa infrastruktura techniczna np. ponadgminny lokalny transport publiczny,

3.      Porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli w wymiarze ponadgminnym w tym np. ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa,

4.      Ochrona środowiska i zagospodarowania przestrzennego w wymiarze lokalnym ponadgminnym np. gospodarka wodna i gospodarka nieruchomościami,

5.      Działalność organizatorska zmierzająca do rozwiązywania lokalnych problemów np. przeciwdziałanie bezrobociu, aktywizacja lokalnego rynku pracy.

Województwo

Informacje podstawowe:
- województwo jest jednostką podziału terytorialnego i jednocześnie ustroju terytorialnego,
- mieszkańcy tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową.

Zadania województwa

Z ustawy o samorządzie województwa wynika przede wszystkim, że województwo, jako jednostka samorządu terytorialnego wykonuje zadania publiczne o charakterze wojewódzkim niezastrzeżone ustawami na rzecz organów administracji rządowej.  Ustawa ta wyróżnia dwie szczególne kategorie spraw przekazanych do realizacji województwu do odrębnego artykułu. Należą do nich określanie strategii rozwoju województwa i prowadzenia polityki rozwoju województwa.

Przy określaniu strategii rozwoju województwa samorząd województwa powinien uwzględniać określone przez ustawodawcę cele, a mianowicie:

1.      Pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej,

2.      Pobudzanie aktywności gospodarczej,

3.      Podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa,

4.      Zachowanie wartości  środowiska  kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń

Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego

Natomiast w pojęciu polityki rozwoju województwa mieści się:

1.      Tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy,

2.      Utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim,

3.      Pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej,

4.      Wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji,

5.      Wspieranie rozwoju kultury oraz ochrona i racjonalne wykorzystywanie dziedzictwa kulturowego,

Dodatkowo ustawodawca wskazuje na dalsze zadania, w zakresie, których właściwy jest samorząd województwa. Są to określone ustawami zadania o charakterze wojewódzkim, do których należą między innymi:

1.        Edukacja publiczna, w tym szkolnictwo wyższe

2.      Promocja i ochrona zdrowia

3.      Kultura i ochrona jej dóbr

4.      Pomoc społeczna

5.      Polityka prorodzinna

6.      Ochrona środowiska

7.      Bezpieczeństwo publiczne

8.      Modernizacja terenów wiejskich