Układ immunologiczny:
- szósty zmysł rozpoznający niebezpieczeństwo
- doprowadza do eliminacji patogenów
- odróżnia struktury własne od obcych (self-non-self)
Mechanizmy obronne:
- odporność wrodzona i nabyta
- odporność nieswoista i swoista
- odporność komórkowa i humoralna
Odporność przeciwzakaźna – przeciw infekcjom bakteryjnym (fagocyty, dopełniacz i limfocyty B) albo wirusowym (interferon, limfocyty NK i T cytoksyczny), albo grzybiczym.
Chorobie sprzyja: zmiana środowiska, patogeny, osłabione mechanizmy obronne (immunosupresja).
Rozwój odpowiedzi immunologicznej:
Po raz pierwszy pełny układ immunologiczny pojawił się u ryb.
Odporność nieswoista: włosy, śluz, oddawanie moczu.
Po 55 roku życia zaczyna się fizjologiczna immunosupresja
• nieswoiste humoralne mechanizmy obronne
• nieswoiste komórkowe mechanizmy obronne
• swoiste komórkowe mechanizmy obronne
• swoiste humoralne mechanizmy obronne
Dwa typy odporności
nieswoista (wrodzona)
• fizyczne i chemiczne bariery
• lizozym i inne białka
• białka ostrej fazy
• układ dopełniacza
• cytokiny
• fagocyty MN i PMN i fagocytoza
• NET i NEToza
• komórki NK
• komórki dendrytyczne
• receptory Tol-podobne i inne
swoista (nabyta)
• limfocyty B – przeciwciała
• limfocyty T
Cechy odporności nieswoistej (wrodzonej)
• istnieje od urodzenia, obecna u wszystkich zwierząt i człowieka
• bardzo szybka, nie wymaga wstępnej aktywacji
• receptory rozpoznające antygen są dziedziczone z pokolenia na pokolenie
• mechanizmy niespecyficzne, nieswoiste TLR Toll Like Receptor rozpoznające makromolekuł występujących na drobnoustrojach, tzw. PAMP (Patogen Associated Molecular Patterns)
• selektywna – celem ataku nie są własne struktury organizmu
• nie pozostawia trwałej pamięci immunologicznej
• rozwija się ona niezależnie od odporności swoistej (nabytej), ale warunkuje jej skuteczną odpowiedź
Reakcja zapalna:
1. wniknięcie bakterii do organizmu
2. wydzielanie histaminy przez mastocyty i bazofile
3. chemotaksja fagocytów
4. fagocytoza
5. transport antygenów do węzłów chłonnych i prezentacja limfocytom
6. niszczenie zakażonych bakteriami komórek przez NK i Tc
7. wytworzenie przeciwciał i skierowanie ich do miejsca zakażenia
• makrofagi wykrywają obce białko, pożerają i niszczą jego nosiciel, a następnie wydzielają cytokiny, które alarmują i przyciągają do miejsc inwazji inne komórki układu odpornościowego, inicjując w ten sposób odpowiedz zapalną
• komórki dendrytyczne pochłaniają drobnoustroje migrują do węzłów chłonny i tu prezentują fragmenty białek zarazków limfocytom Ii wydzielają cytokiny
monocyty krążą we krwi, a jak wyjdą sobie do nerki to są już makrofagami
komórka plazmatyczna to pobudzony limfocyt B. limfocyt B nic nie robi, może tylko rozpoznawać, przechodzi w stan pobudzenia zmieniając swoją strukturę.
TYLKO komórka plazmatyczna jest w stanie produkować przeciwciała (nie są to limfocyty B, EGZAMIN!!!)
Komórki immunokompetentne:
• monocyty (nie niszczy, tylko prezentuje patogen układowi odpornościowemu – limfocytom pomocniczym)
• makrofagi
• komórki dendrytyczne – mieloidalne i limfoidalne
• neutrofile – mikrofagi
• limfocyty T (CD2, CD3)
• limfocyty B (CD19, CD20)
• komórki K
Pierwotne (centralne) narządy limfatyczne:
• szpik kostny
• prekursory limfocytów B
• prekursory limfocytów T
• dojrzewanie limfocytów B
grasica
• dojrzewanie limfocytów T
• eliminacja w kontakcie z MHC limfocytów i zbyt niskim oraz wysokim powinowactwie do antygenów
• uwalnianie limfocytów zdolnych do rozpoznawania obcych, a tolerowania własnych antygenów
MHC klasy III występuje w ciąży.
Wtórne (obwodowe) narządy limfatyczne:
węzły chłonne
• kontakt z antygenem
• ośrodku rozrodcze limfocytów t i b
• kontakt komórek APC z dziewiczymi limfocytami T
śledziona
• filtr dla przepływającej krwi
• zapoczątkowanie odpowiedzi na antygeny krwiopochodne
• synteza przeciwciał na dostające się z krwi antygeny bakteryjne
• wychwytanie opsonizowanych bakterii
tkanka limfatyczną błon śluzowych – MALT:
• GALT – układ pokarmowy
• BALT – układ oddechowy
• NALT – jamy nosowo-gardłowej
• (WALT – pochwy i dróg rozrodczych)
tkanka limfatyczna skóry
• SIS – bardzo ważne u zwierząt
komórki B – mamy dwie populacje, produkują swoiste przeciwciała
LyB1 – 20% uczestniczą w odpowiedzi pierwotnej – naturalne przeciwciała
LyB2 – 80% uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej komórki APC
plazmocyt – produkuje swoiste przeciwciała Ig
limfocyty T – trzy populacje:
Th – pomocnicze (CD4) Th1, Th2, Thm – pamięci
T reg, Ts – mają mieszane receptory CD4 i CD8, supresorowe, regulatorowe
Tc (CD8) Tc1, Tc2, Tcm – pamięci
Antygeny różnicowania:
limfocyty T
T CD2 CD3
Th CD4
Tc CD8
Treg CD4 i może być CD8
limfocyty B
wszystkie mają: CD19 i CD20
Receptory wiążące antygen:
T Cell Receptor TCR
receptory z łańcuchem alfa i beta
receptory z łańcuchem gamma i lambda
T alfa-beta 90% w krwi
T gamma-lambda 10%
B Cell Receptor BCR
receptory immunoglobulinowe
Igalfa i Igbeta
Limfocyty Th pomocnicze
Th1 CD4 Th2
komórki Th1 – uczestniczą w reakcji cytotoksyczności i miejscowych procesach zapalnych oraz pełnią ważną role w odporności komórkowe przeciwko patogenom wewnątrzkomórkowym, wydzielają IL-2, IFN-gamma (interferon)
komórki Th2 – są stymulatorami wzrostu i proliferacji limfocytów B oraz wzmagają odpowiedz humoralna, IL-3, IL-4, IL-10
Limfocyty T reg lub s regulatorowe
• hamują aktywność autoreaktywnych limfocytów T: zapobiega autoagresji
• indukują tolerancje na antygeny podane doustnie: tolerancja pokarmowa
• indukują tolerancja na przeszczepy allogeniczne: tolerancja transplantacyjna
• wyciszają procesy immunologiczne po zniszczeniu patogenów
Limfocyty T cytotoksyczne CD8
• niszczą komórki zakażone wirusem
• niszczą komórki nowotworowe
• dysponują dwoma mechanizmami zabijania komórek przez indukcje apoptozy:
• zależnej od uwalniania perdoryny, grenzymów i granulizyny
• zależnej od interakcji nadrodziny TNF w błonie komórki efektorowej z cząsteczką TNFR w błonie komórkowej docelowej
Large granular lymphocyte LGL
• limfocyty null zerowe, trzeciej generacji
• non-T i non-B
• duże azurofilne ziarna – stanowią 10% w limfocytach krwiopochodne
• 70% to komórki NK zabijają komórki nowotworowe i zakażone wirusami 30% komórki K zabijają obecność IgG
Jednojądrzaste fagocyty MonoNuclear cells:
• komórki dendrytyczne DC i langerhansa Lc
• makrofagi/monocyty
fagocyty polimorfonuklearne PMNuclear cells:
• eozynofile – odporność przeciwpasożytnicza, immunoglobulina E
Komórki prezentujące antygen APC
• komórki dendrytyczne DC: krwi, tkanki łącznej
• langerhansa LC: naskórka, nabłonków i skóry
• limfocyty B prezentują antygeny LyT rozpoznawany przez BCD
• inne komórki prezentacje antygen:
• monocyty, neutrofilne
...
LycorisCaldwelli