AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISZŁAWA STASZICA W KRAKOWIE
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki
Ekonomika i Zarządzanie
REFERAT
TEMAT: Formy współpracy przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej
Wykonał:
Maciej Ludwig
Grupa seminaryjna nr. 3
Rok III
Plan prelekcji:
1. Definicja kategorii współpracy przedsiębiorstw
2. Formy współpracy przedsiębiorstw
2.1 Kooperacja
2.2 Outsourcing
2.3 Offshoring
2.4 Kombinat
2.5 Franchising
2.6 Licencjonowanie
2.7 Joint venture
2.8 Alians strategiczny
2.9 Zrzeszenie przedsiębiorstw
2.10 Konsorcjum
2.11 Kartel
2.12 Syndykat
2.13 Sieć
2.14 Klaster
3. Podsumowanie
4. Bibliografia
1.Definicja kategorii współpracy przedsiębiorstw
Jeszcze 20,30 lat temu pojęcie współpracy przedsiębiorstw było kojarzone ze współpracą międzynarodową i z kooperacją. Pierwszą kategorię kojarzono z kwestiami prowadzenia handlu zagranicznego i stosunkami międzynarodowymi, a drugą z organizacją procesu produkcyjnego.
Współczesna gospodarka to sieć przedsiębiorstw które są powiązane relacjami dobrowolnymi lub też wymuszonymi które przynoszą korzyści lub też starty. Istnieje wiele pojęć które dotyczą tego zjawiska jak choćby współdziałanie gospodarcze, kolaboracja, partnerstwo, koordynacja ,kooperacja, alianse, kompetycja i kooperencja, a także wiele definicji współpracy.
Najogólniej ujmując ,,współpraca przedsiębiorstw to wykonywanie wspólnie jakichś czynności (np. pracy, produkcji, planowania) celem realizacji jakichś projektów, dla osiągnięcia korzyści przez jej uczestników. Może dotyczyć całych przedsiębiorstw ,albo tylko ich działów, grup lub poszczególnych ludzi.’’
Elementami które powtarzają się w definicjach współpracy w literaturze są współdziałanie i korzyść.
Można więc ją postrzegać na tle współdziałania rozumianego jako pojęcie szersze niż współpraca między przedsiębiorstwami. ,,Współpraca zatem to relacja wiążąca co najmniej dwa podmioty (przedsiębiorstwa) polegająca na współdziałaniu ,którego celem jest osiągnięcie korzyści przez uczestników tego współdziałania lub – w przypadku współpracy wymuszonej – niektórych jego uczestników.’’
Działy we współpracy między przedsiębiorstwami to m.in:
· Wymiana posiadanych zasobów własnych
· Wspólne pozyskiwanie nowych zasobów i/lub wspólne wykorzystanie dostępnych zasobów w celu uzyskania korzyści przez wszystkich partnerów.
Kooperacja – Oznacza współdziałanie. W odniesieniu do przedsiębiorstw oznacza współpracę przedsiębiorstw. Kooperacja sensu stricte jako współudział w wytwarzaniu wyrobu złożonego może przyjąć następujące formy:
· Kooperacja równoległa – gdy producent wyrobu finalnego współpracuje z wieloma kooperantami dostarczającymi np. określone elementy wyrobu
· Kooperacja łańcuchowa – gdy producent wyrobu finalnego zleca dostarczenie określonych grup elementów wyrobu jednemu lub też kilku kooperantom, którzy z kolei zlecają wykonanie poszczególnych części subkooperantom
· Kooperacja przemienna – realizacja cyklu produkcyjnego wyrobu na przemian przez producenta wyrobu finalnego oraz kooperanta.
Polski odpowiednik tego terminu to wydzielenie oraz wyodrębnienie. ,,Powierzanie przez przedsiębiorstwo określonego procesu do realizacji innemu przedsiębiorstwu – usługodawcy ,określając przy tym szczegółowo efekty, jakie zleceniodawca zamierza uzyskać, jednakże bez instrukcji dotyczących sposobu wykonania poszczególnych zadań i pozostawia inicjatywę w tym zakresie zleceniodawcy’’. Przeciwieństwem tego terminu jest insourcing czyli integracja dotychczas outsourcowanych procesów do wewnątrz organizacji.
Wydzielenie konkretnego procesu lub też całej produkcji usług i przeniesienie ich do innego kraju lub innego kontynentu (na ogół do Azji lub Ameryki Południowej, często do klasterów), a następnie import z powrotem albo też nabycie wytarzanych wcześniej produktów i usług od zagranicznej firmy ,a następnie ich import, rozumiane również jako outsoring zagraniczny.
Czyli układ przedsiębiorstw który wyróżnia się według kryterium następstwa faz procesu produkcyjnego ,natomiast dodatkowo rozproszonych na różne gałęzie przemysłu jak choćby :koncern paliwowo-energetyczny lub kombinat rolno-spożywczy. Jest efektem działania procesów specjalizacji przedmiotowej ,między którymi mamy do czynienia ze związkami kooperacyjnymi ,stwarza warunki do pogłębiania specjalizacji i kombinowania produkcji. Na ogół są skupione terytorialnie i funkcjonują w obrębie dystryktów przemysłowych czy klasterów.
Jest to umowa , w wyniku której dane przedsiębiorstwo udostępnia – za pewną opłatą – innym przedsiębiorstwom prawo do występowania pod jej firmą oraz korzystania z jej znaku handlowego przy sprzedaży swoich produktów lub usług. Jednym słowem franchising to umowne stosunki pomiędzy partnerem ,który jest nazywany franchisorem a drugim zwanym franchisee. Franchisor przyznaje prawo do prowadzenia tej działalności oraz jest jej uczestnikiem. Działalność ta jest niezależna ,a franchaisee prowadzi ją na własne ryzyko. Tworzenie tego typu operacji przez kilka lub kilkanaście firm może bardzo podnieść skuteczność działania na rynkach krajowych oraz zagranicznych.
To porozumienie ,na podstawie którego licencjodawca przenosi na licencjobiorcę prawo do wykorzystania jego technologii lub know-how w celu wytworzenia danego produktu. Może obejmować wszystkie rodzaje własności intelektualnej. Licencjonowanie technologii stanowi niekiedy formę wkładów kapitałowych np. w przypadku bezpośrednich zagranicznych inwestycji.
Według definicji K.R. Harringan jest to ,,Alians dwóch lub więcej przedsiębiorstw ,które dla realizacji wspólnych celów tworzą trzecią osobną jednostkę’’. Spółkę tę wyróżnia spośród innych:
· odrębność prana podmiotu, w którym partnerzy są udziałowcami
· niezależność podmiotu
· wspólne zarządzanie podmiotem przez partnerów
· podział ryzyka i korzyści
Ogólnie są to przedsiębiorstwa ,w których partnerzy niezależni od siebie ekonomicznie, prawnie i administracyjnie tworzą jedno przedsiębiorstwo, zarządzają nim i ponoszą wspólne ryzyko działalności. W Polsce jest to partnerskie przedsięwzięcie pomiędzy zagranicznymi i krajowymi przedsiębiorstwami.
Może oznaczać współpracę w różnych formach: zwykłe porozumienia, umowy kooperacyjne czy joint venture. B.N. Annad oraz T.Khana definiują go jako ,,niekompletne kontrakty pomiędzy firmami’’. Chcąc jednoznacznie wyróżnić go wśród innych form współpracy między przedsiębiorstwami należy sięgnąć do definicji J.Cyglera ,,długoterminowe i celowe umowy między przedsiębiorstwami, zawarte na zasadach partnerstwa i adekwatności czerpanych z sojuszu korzyści ,przy zachowanej odrębności organizacyjnej stron układu.
Ma ona charakter branżowy i jest tworzona tam, gdzie mamy do czynienia ze wspólnymi interesami społecznymi i gospodarczymi. H. Jagoda podaje następującą ich definicję ,,celowy związek pomiotów gospodarczych zachowujących odrębność ekonomiczną i podmiotowość prawną dobrowolnie tworzony w celu uzgodnienia i koordynacji działań’’
,,To związek jednostek gospodarczych , w którym osoby fizyczne i spółki działają przez pewien czas razem, aby zrealizować określone przedsięwzięcie. Konsorcjum nie ma odrębnej osobowości prawnej ,choć do pewnych celów podatkowych może by traktowane jako osoba prawna’’ Może:
· Negocjować jako grupa z osobą trzecią
· Wykonywać prace wstępne ,np. prace związane z projektami lub badaniami
· Pomagać w zawieraniu umów między członkami grupy w odniesieniu do przedsięwzięcia na etapach późniejszych negocjacji
Konsorcjum to również porozumienie międzynarodowe lub bankowe stowarzyszenie. Inaczej mówiąc to zgrupowanie przedsiębiorstw powstałe w określonym celu na określony czas. Jest ono rozwiązywane po zrealizowaniu danego projektu. Główny cel ich powoływania to współdziałanie w realizacji przedsięwzięcia gospodarczego przerastającego możliwości pojedynczego przedsiębiorstwa.
To potajemne lub też jawne porozumienie między dwoma lub więcej przedsiębiorstwami , które wspólnie dokonują podziału zadań, koordynują decyzje i harmonizują politykę wspólnej działalności celem ograniczenia lub usunięcia konkurencyjnych przedsiębiorstw. Wyróżniamy kartele pionowe i poziome.
Kartele poziome – branżowe porozumienia przedsiębiorstw które znajdują się na tym samym poziomie struktur działalności gospodarczej.
Kartele pionowe – ograniczają elastyczność rynku to jest kupujący nie może mieć zbyt wielu możliwości aby wykorzystać grę konkurencji między ofertami tych samych produktów.
Inaczej ujmując kartel jest grupą przedsiębiorstw ,szczególnie spółek, zaangażowanych w sprzedaż produktów podobnych lub usług starająca się regulować rynek poprzez narzucanie swoich cen oraz określenie dostarczanych na niego produktów lub usług.
Jest to związek przedsiębiorstw zachowujących prawną samodzielność i prowadzących niezależnie od siebie działalność wytwórczą ,a także zaopatrują się w materiały i surowce do produkcji. Operacje syndykatu są koordynowane przez wspólne biuro. Są one zobowiązane aby uzyskać zezwolenie na swoją działalność. Jest legalną odmianą kartelu , w którym to funkcjonujące w tej samej branży przedsiębiorstwa rezygnują z praw do sprzedaży swoich produktów na rzecz biura występującego często jako samodzielny sprzedawca.
W odniesieniu do przedsiębiorstw używany jest do zdefiniowania sieci organizacji oraz organizacji lub też przedsiębiorstwa sieciowego ,kładąc szczególny nacisk na podmioty obecne w sieci oraz więzi którymi są one połączone.
Jest to zgrupowanie przedsiębiorstwa lub jednostek wyspecjalizowanych koordynowanych przez rynkowe mechanizmy ,a nie łańcuch poleceń. Wyróżnia się następujące rodzaje sieci:
· Sieć wewnętrzna postała na skutek przeniesienia rynkowych mechanizmów koordynacji do wnętrza przedsiębiorstwa.
· Sieć zewnętrzna powstała w wyniku procesów agregacji i reagregacji przedsiębiorstw
· Sieć stabilna oparta o logikę...
maciusq