grzecznenotatki.pdf

(646 KB) Pobierz
Piotr Szreniawski
Grzeczne notatki
o państwie i administracji
Think Tank Nauk Administracyjnych
Wyd. Piotr Szreniawski
ISBN 978-83-60948-03-3
Lublin 2015
Spis treści
Wstęp 3
Demokracja a kompromis 4
Równość a demokracja 12
Optymalna wielkość państwa w kontekście jednoczenia Europy 21
Wolność a samorząd terytorialny 30
Samorząd terytorialny a kultura polityczna 39
Reinkarnacja władzy 48
Łamanie umowy społecznej 57
Nuda a kryzys 66
Dostępność usług publicznych w miastach 75
Zagadnienia stołeczności jednostek samorządu terytorialnego 83
Bezosobowość a sprawiedliwość i zaufanie do władz publicznych w prawie administracyjnym 91
Zapominanie a administracja 99
Zakończenie 107
W
STĘP
Kilkakrotnie zostałem poproszony o użyczenie dawno opublikowanego tekstu. Długotrwałe
poszukiwania, a potem trudności z dostarczeniem i odzyskaniem książki, jak też obawa o stan
kserowanych publikacji, skłoniły mnie do zebrania kilku artykułów w jednym miejscu. Owocem tych
działań jest niniejsza publikacja.
Dodatkowym czynnikiem zachęcającym mnie do stworzenia tego opracowania były
pozytywne reakcje na opublikowanie dwa lata temu zbioru „Notatki z filozofii administracji”.
Zapraszając do lektury, proszę o wyrozumiałość i życzliwość.
Piotr Szreniawski
D
EMOKRACJA A KOMPROMIS
Zdolność do prowadzenia debat, dyskusji czy zgodnego współistnienia ludzi
o różnych poglądach, o różnym statusie majątkowym czy też o różnych zdolnościach
i cechach charakteru związana jest z odpowiednimi instytucjami kulturalnymi,
prawnymi czy politycznymi. Możliwe jest tutaj istnienie wielu rozwiązań,
wypróbowanych w ciągu wielu stuleci przez rozmaite społeczeństwa, jak i
wykorzystanie dorobku filozofii, prac wielu reformatorów społecznych, myślicieli i
historyków. Obecny ustrój Polski wynika z dorobku historycznego, z uwarunkowań
światowych i lokalnych, jak i z myśli politycznej mającej źródła nie tylko we
współczesnej Polsce, ale i w wielu innych krajach czy okresach.
Pojęcie demokracji, jak wiadomo, wywodzi się z języka greckiego. Grecja
również uważana jest za kolebkę filozofii. Być może właśnie czynniki, wpływające
na wspaniały rozwój myśli człowieka w dziedzinie miłości do mądrości, umożliwiły
wypróbowanie przekazania władzy ludowi? Jakiekolwiek czynniki - czy to
geograficzne, ekonomiczne czy indywidualny geniusz synów narodu greckiego -
miały wpływ na powstanie najbardziej chwalonego dziś ustroju, to zauważalna jest
potrzeba
osiągnięcia
przez
społeczeństwo
chcące
rządzić
się
w
sposób
demokratyczny odpowiedniego poziomu umysłowego i moralnego, do czego walnie
przyczyniać się może filozofia
1
.
Niedostatki demokracji znane są od dawna. Już od początków uznawania
jednakowego znaczenia głosów poszczególnych obywateli okazywało się, że
przygotowanie ich do wpływania na losy państwa było bardzo zróżnicowane.
Krytycy demokracji podkreślają brak odpowiedniej wiedzy, talentu i czasu -
potrzebnych do odpowiedniego rozeznania w sprawach publicznych - u większości
ludzi. I rzeczywiście, większa część historii ludzkości obywa się bez demokracji, a
1
Y. Simon: Filozofia rządu demokratycznego, Kraków 1993, str. 52.
4
istniejące demokracje ograniczone były i są rozmaitymi cenzusami, lub pod nazwą
demokracji ukrywają się ustroje zupełnie inne
2
.
Czymże jest demokracja? Idealna demokracja byłaby rządami wszystkich,
decydowaniem całego społeczeństwa w każdej sprawie, wspólnym uchwalaniem
wszystkich przepisów i wyrokowaniem w każdym sporze. Jednakże wymogi te są
praktycznie niemożliwe do spełnienia, czy to ze względu na wielkość społeczeństwa,
wymogi skupienia władzy w ciałach działających sprawniej, lub też ze względu na
wymogi dotyczące konieczności odpowiedniego poziomu wykształcenia sędziów.
Wymóg dostosowania demokracji do jej postaci idealnej czyniłby ten ustrój
zjawiskiem utopijnym. Dostosowanie demokracji do realnego świata, z jednej strony
umożliwia przetrwanie tej formy ustroju i jej stosowanie, ale z drugiej strony
wprowadza do naszych rozważań i do świata demokracji pojęcie kompromisu.
Kompromis to zgoda osiągnięta w drodze ustępstw. Za klasyczny kompromis
możemy uznać sytuację, kiedy wszystkie strony będące w sporze poczynią jakieś
ugodowe kroki, jednakże zdarzają się także kompromisy oparte o inne zasady, np.
kompromis, gdzie tylko jedna ze stron ustępuje. Istnieje także przenośne rozumienie
pojęcia kompromisu, czy to w znaczeniu kompromisu psychologicznego, gdzie
jednostka podejmuje jakąś decyzję, nie do końca zgodną z własnymi przekonaniami,
czy to w znaczeniu kompromisu, jako idei pomagającej w podejmowaniu decyzji
przez osoby o różnych poglądach.
Ważnym - z punktu widzenia naszych rozważań - wymiarem kompromisu
jest istnienie tej instytucji w ramach demokracji. Nie chodzi tylko o osiąganie
porozumienia w drodze demokratycznego głosowania, ale także o konieczności
istnienia kompromisu w sposobie rozumienia pojęcia demokracji.
Zauważanym
od
dawna
kompromisem,
przydatnym
w
praktyce
funkcjonowania większych państw demokratycznych, jest idea przedstawicielstwa.
Przedstawicielstwo oddala wizję urzeczywistnienia demokracji idealnej, jednakże
bez tego kompromisu rządzenie państwem byłoby bardzo utrudnione. Możliwe jest
2
R. Dahl: Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995, str. 19.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin