Zajęcia 1 - handout.pdf

(301 KB) Pobierz
Rozwój mowy dziecka (ćwiczenia)
mgr Martyna Krajewska
I. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia?
1. Początkowo należy zaznaczyć jaki wpływ na późniejszy rozwój noworodka oraz niemowlęcia
ma okres prenatalny.
•
Rozwój zmysłów w okresie prenatalnym
– dziecko rodzi się z wykształconym zmysłem
równowagi, zmysłem dotyku, zmysłem smaku, zmysłem węchu, zmysłem słuchu, zmysłem
wzroku.
2.
Komunikacja nie oznacza jedynie komunikacji
werbalnej,
ale także komunikację
pozawerbalną.
3. Rola płaczu w komunikacji dziecka z otoczeniem
E. B. Hurlock (1960)
wyróżnił kilka form płaczu w zależności od barwy, siły i ciągłości krzyku:
•
płacz podstawowy,
•
płacz z bólu,
•
płacz gniewny.
Płacz ma dla dziecka także wartość komunikacyjną, różną w różnych okresach rozwoju (4, 5, 9
miesiąc życia dziecka).
4. Rola gestów w komunikacji dziecka w okresie przedwerbalnym:
•
gesty naturalne,
•
gesty wskazujące,
•
połączenie gestów i pierwszych słów.
5. Rozwój wokalizacji dziecięcej w podejściach wielu badaczy psychologii oraz lingwistyki
Rozwój wokalizacji według R. Starka (Stark, 1979):
•
Stadium odruchowego krzyku i życiowych odgłosów (0 – 8 tydzień),
•
Stadium gruchania i śpiewu (8 – 20 tydzień),
•
Stadium zabaw wokalnych (16 – 30 tydzień),
•
Stadium samonaśladującego gaworzenia (25 – 50 tydzień),
•
Stadium gaworzenia i ekspresywnej mowy niezrozumiałej (9 – 18 miesiąc).
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Podejście Wilhelma Wundta
język jest reakcją na bodźce, najpierw emocjonalne, później intelektualne;
treściom emocjonalnym towarzyszą naturalne ruchy ekspresywne – mięśni kończyn, twarzy i
narządów artykulacyjnych, które są rozładowaniem napięcia po afektach;
język poziomem ewolucji odpowiada poziomowi rozwoju świadomości ludzkiej.
Podział środków niewerbalnych:
symptomy,
sygnały, apele.
Kształtowanie się sygnalizacyjnej roli krzyku (Paweł Smoczyński):
0 – 4 mż - krzyk o podłożu wyłącznie biologicznym (ustaje kiedy znika przyczyna),
5 – 10 mż – krzyki sygnalizacyjne kształtujące się pod wpływem organizacji życia społecznego,
9 mż – naśladownictwo mowy dorosłych bez jej rozumienia,
10 mż – naśladownictwo (echolalia).
•
Rozwój mowy dziecka w ujęciu tradycyjnym (Leon Kaczmarek):
Okres melodii:
•
◦
krzyku i płaczu (0 – 2/4 miesiąc życia),
◦
głużenia (2 – 4/6 miesiąc życia),
◦
gaworzenia (6 – 12 miesiąc życia),
Okres wyrazu (12 – 18/24 miesiąc życia).
Rozwój języka w ujęciu strukturalistycznym (Roman Jakobson):
Dziecko jest imitujące i jednocześnie kreatywne,
Niemalże wszystkie elementy języka dziecka stanowią odbicie procesu zmian dźwiękowych w
aspekcie historycznym,
W okresie gaworzenia dziecko wytwarza różnego rodzaju dźwięki w torze głosowym, które nie mają
żadnego odniesienia do zachowania językowego.
Podczas przechodzenia od okresu gaworzenia do okresu przyswajania wyrazów może nastąpić utrata
zdolności generowania niektórych dźwięków.
Nabywanie dźwięków mowy, przeciwnie do gaworzenia, polega na również na umiejętności
rozumienia dźwięków, których producentem jest dziecko.
Kolejność nabywania dźwięków jest uniwersalna i ściśle regulowana przez strukturalne prawa
językowe.
Stadia rozwoju mowy dziecka (Józef Porayski-Pomsta):
Stadium niemowlęctwa lub przedjęzykowe (prelingwalne) – 0 – 9/12 mż:
◦
0 – 6/12 tydzień – zachowania symptomatyczne,
◦
6/12 tydzień życia – 5/7 mż – faza apeli i sygnałów oraz pierwotnej wokalizacji (głużenia) –
wytwarzanie dźwięków niesystemowych w torze głosowym,
◦
5/7 – 9/12 mż – wytwarzanie w torze głosowym dźwięków systemowych,
◦
ok. 8 mż – naśladownictwo intonacji bez jej rozumienia,
◦
ok. 10 mż – echolalia, jako wstępny etap nabywania pierwszych niby-wyrazów.
Stadium komunikacji językowej (werbalnej) lub komunikacji przedszkolnej – 9/12 – 36 mż:
◦
faza tworzenia wypowiedzi nierozczłonkowanej lub wypowiedzi o jednej izolowanej funkcji
komunikacyjnej.
•
•
•
•
•
•
•
•
Maria Chmura-Klekotowa określa 1. rok życia dziecka okresem
przedmownym.
II. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i
pragmatycznej.
Kompetencja komunikacyjna –
niejawna bądź intuicyjna wiedza, która jest przyswajana przez
użytkownika na podstawie kontaktów językowych, pozwala tworzyć wypowiedzi zgodne z obowiązującymi
regułami gramatycznymi oraz ze zwyczajami językowymi.
Sprawności komunikacyjne
– umiejętność swobodnego kreowania wypowiedzi czy też umiejętność
respektowania społecznych i indywidualnych (fizycznych i umysłowych) konieczności.
Kompetencja komunikacyjna----> sprawność komunikacyjna
(S. Grabias, 1999):
•
systemowa,
•
społeczna,
•
sytuacyjna,
•
pragmatyczna.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin