Balkany Bosnia i Hercegowina Serbia Macedonia Kosowo Wydanie 5.pdf

(2136 KB) Pobierz

www.bezdroza.pl

Autorzy przewodnika:

Marta Kołczyńska (Kosowo), Beata Kozerska (Serbia), Robert Sendek (Macedonia),

Ewa Tyszkiewicz (Bośnia

i Hercegowina),

Krzysztof Dopierała (opisy wybranych miejscowości i innych atrak-

cji turystycznych – m.in.:

Livno i okolice, Park Krajobrazowy Tajan, Tešanj, Konjic, Kragujevac, Pirot, Sombor,

Užice, Valjevo, Jezioro Dojrańskie, Kavadarci i region winny Tikveš, Kumanovo i północno-wschodnia Mace-

donia, Park Narodowy Mavrovo, Štip;

obszerne uzupełnienia i wybrane ramki w rozdziałach I–IV; aktuali-

zacja informacji praktycznych w rozdziałach I–IV)

Współpraca:

Tomasz Kwoka (Serbia – podrozdziały

Literatura, Muzyka, Film, Teatr,

ramka

Komiks),

Domi-

nika Zaręba (Serbia –

Bałkańskie trąby w Gučy, Pannoński Szlak Pokoju – Via Pacis Pannoniae)

Dziękujemy również współautorom poprzednich wydań, których teksty wykorzystano podczas opraco-

wania bieżącej edycji przewodnika: Zuzannie Brusić, Dominice Ćosić, Michałowi Jureckiemu, Radosławie

Olewicz, Pawłowi Stefaniukowi, Blance Szywalskiej i Marii Złonkiewicz.

Spis treści

O autorach

......................................................................................................................................................................9

Rozdział I. Bośnia i Hercegowina

....................................................................................................................... 15

Przygotowania do podróży

.................................................................................................................................... 16

Źródła informacji o kraju ........................................................................................................................................... 16

Przewodniki i mapy ................................................................................................................................................ 16

Słowniki i rozmówki ............................................................................................................................................... 16

Formalności wizowo-paszportowe ........................................................................................................................ 17

Pieniądze ...................................................................................................................................................................... 18

Ubezpieczenie i zabezpieczenia medyczne ......................................................................................................... 18

Wybór czasu podróży ................................................................................................................................................ 18

Przejazd i powrót

...................................................................................................................................................... 19

Podróż samolotem ..................................................................................................................................................... 19

Podróż pociągiem ....................................................................................................................................................... 19

Podróż autobusem ..................................................................................................................................................... 20

Podróż samochodem ................................................................................................................................................. 20

Przejścia graniczne ..................................................................................................................................................... 21

Powrót ........................................................................................................................................................................... 21

Na miejscu

................................................................................................................................................................... 21

Noclegi .......................................................................................................................................................................... 21

Dziedziniec meczetu Gazi Husrev-bega

Wyżywienie .................................................................................................................................................................. 22

Informacje A–Z

........................................................................................................................................................... 22

Charakterystyka geograficzno-przyrodnicza

.................................................................................................. 32

Klimat ............................................................................................................................................................................ 33

Flora ............................................................................................................................................................................... 33

Fauna ............................................................................................................................................................................. 34

Obszary chronione

.................................................................................................................................................... 34

Historia

......................................................................................................................................................................... 35

Początki ......................................................................................................................................................................... 35

Okres starożytny ......................................................................................................................................................... 35

Średniowiecze ............................................................................................................................................................. 36

Okres osmański (1463–1878) .................................................................................................................................. 38

Okres austro-węgierski (1878–1918) ..................................................................................................................... 40

Bośnia i Hercegowina w latach 1918–41 .............................................................................................................. 41

II wojna światowa (1941–45) ................................................................................................................................... 41

W socjalistycznej Jugosławii .................................................................................................................................... 42

Wojna w Bośni (1992–95) ......................................................................................................................................... 44

Ludność

........................................................................................................................................................................ 46

Polityka i gospodarka

.............................................................................................................................................. 46

Język

.............................................................................................................................................................................. 48

Religia

........................................................................................................................................................................... 49

Kultura

.......................................................................................................................................................................... 49

Architektura i sztuka .................................................................................................................................................. 50

Kawa parzona po turecku

Muzyka .......................................................................................................................................................................... 52

i podawana w tradycyjnym

Literatura ...................................................................................................................................................................... 54

kawowym serwisie

Film ................................................................................................................................................................................. 56

Kuchnia

......................................................................................................................................................................... 56

Zwiedzanie

.................................................................................................................................................................. 59

Sarajewo ....................................................................................................................................................................... 60

Banja Luka .................................................................................................................................................................... 88

Bihać .............................................................................................................................................................................. 94

Arcydzieła sarajewskich

Foča ................................................................................................................................................................................ 97

Fojnica ........................................................................................................................................................................... 99

rzemieślników

Jajce .............................................................................................................................................................................100

Kraljeva Sutjeska .......................................................................................................................................................104

Sarajewo

Aktualizacja:

Krzysztof Dopierała

Konsultacja merytoryczna:

Łukasz Fleischerowicz

Redaktor prowadzący:

Maciej Żemojtel

Redakcja i korekta wydania:

Gabriela Niemiec

Zdjęcia na okładce:

Okł. I –

Stary Most nad Neretwą

(Mostar, Bośnia i Hercegowina), © Lucertolone | Shutterstock.com

Okł. IV –

Cerkiew św. Jana Teologa nad Jeziorem Ochrydzkim

(Ochryda, Macedonia), © VR Photos | Shut-

terstock.com

Skład:

Jan Szczurek

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publi-

kacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną,

a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw

autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich

właścicieli.

Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były

kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za zwią-

zane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo Helion

nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania infor-

macji zawartych w książce.

Wydawnictwo Helion

Panorama miasta i XVIII-wieczna studnia na placu Sebilj

ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice

tel.: 32 2309863

e-mail: redakcja@bezdroza.pl

księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl

Drogi Czytelniku!

Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:

http://bezdroza.pl/user/opinie/?bebbh5

Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Wydanie V

ISBN: 978-83-246-5827-5

•

Kup książkę

•

Poleć książkę

•

Oceń książkę

•

Księgarnia internetowa

•

Lubię to!

Nasza społeczność

fot. Michał Jurecki

Kup książkę

Poleć książkę

Sarajewo

Miasta i miasteczka

XVI-wieczny most Arslanagicia niedaleko Trebinje

Počitelj, twierdza górująca nad miasteczkiem i doliną Neretwy

Stare miasto w Mostarze, głównym ośrodku miejskim Hercegowiny

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Miasta i miasteczka

www.bezdroza.pl

Sisak

Bośnia

i Hercegowina

50 km

Bośnia i Hercegowina

PLANY MIAST

BIHAĆ

Park

Narodowy

Una

Bosanski

Petrovac

M 14

Bosanski Novi

PRIJEDOR

Sanski Most

Park

Narodowy

Kozara

Marija Zvijezda

Slatina

Rozdział I

Bośnia i Hercegowina

Zobacz koniecznie

E 70

BANJA LUKA (s. 89)

Vinkovci

Drvar

Ključ

Bosanski

Brod

M 16

Bosansko

Grahovo

Korita

Mrkonjić Grad

Doboj

JAJCE

Tešanj

MAGLAJ

Gračanica

M 16

Bosanski

Šamac

Brčko

Donji Vakuf

Prusac

Livno

M 16

Kupres

Šuica

Tomislavgrod

M 16

Bugojno

TRAVNIK

Gornji Vakuf Kakanj

Fojnica

Vareš

Visoko

Park

Krajobrazowy

ZENICA

Tajan

Bobovac

Stuperi

Kraljeva Sutejska

Wodospad

Skakavac

TUZLA

M 18

Rašeijke

Jez.

Park

Buško

Krajobrazowy

Blidinje

Vragrac

Jablanica

Prolog

Kladanj

Loznica

SARAJEWO (s. 62–63)

LUKOMIR

Pale

Konjic

Umoljani

Bobovica

jelašnica

M 17

Jaskinie

Bijambare

Vlasenica

M 19

Blagaj

(s. 136) – klasztor derwiszów u źródła rzeki Buny

Jajce

(s. 100) – siedziba władców Królestwa Bośni i słynny wodospad

Hutovo Blato

(s. 148) – największy w Europie Południowo-Wschodniej rezerwat ptaków

Lukomir

(s. 85) – wysokogórska wioska z archaiczną zabudową

Medjugorie

(s. 141) – Góra Objawień

Mostar

(s. 128) – perła Hercegowiny ze słynnym Starym Mostem nad rzeką Neretwą

Park Narodowy Sutjeska

(s. 111) – pierwotna puszcza Perućica oraz najwyższy szczyt

kraju, Maglić

Počitelj

(s. 147) – słynne „kamienne miasto” Hercegowiny

Radimlja

(s. 150) – nekropolia wyznawców Kościoła bośniackiego z zagadkowymi

nagrobkami – stećkami

Sarajewo

(s. 60) – miejsce spotkania wielu różnych kultur, tradycji i religii

Travnik

(s. 119) – „europejski Stambuł”

Višegrad

(s. 126) – most na rzece Drinie opisany w powieści Ivo Andricia

MOSTAR (s. 131)

Ljubuški

Čapljina

Metković

Hutovo

Blato

Srebrenica

MEDJUGORIE

BLAGAJ

POČITELJ

RADIMLJA

Stolac

Gacko

rina

Goražde

M 20

Piaskowe

Piramidy

Foča

Park Narodowy

Sutjeska

VIŠEGRAD

Užice

Neum

Duba

Stonska

Priboj

DUBROWNIK

M 20

TREBINJE

ARN

GÓRA

Pljevlja

Prijepolje

NIKŠIĆ

Jaskinia

Vjetrenica

Bileća

Oprac. M. Białkowska, A. Filak

ieliczni turyści decydują się na dokładną eksplorację Bośni i Hercegowiny, nie ograni-

czając swojej wizyty do Mostaru czy Sarajewa. Książki dają bardzo mgliste wyobraże-

nie o tym niezwykłym kraju; znamy go być może z filmów, takich jak

Grbavica

czy

Ziemia

niczyja,

słyszeliśmy o nobliście Ivo Andriciu, ale dopiero kiedy zaczynamy interesować się

historią, obraz zaczyna się rozjaśniać (okazuje się np., że królowa Jadwiga, żona Jagiełły,

ma korzenie bośniackie).

Warto odwiedzić to miejsce w sercu Bałkanów, będące jednym z ostatnich dzikich zakątków

Europy. W bezkresnych górach Bośni i Hercegowiny można obcować sam na sam z przyro-

dą, wejść na skaliste szczyty, podziwiać fenomenalne widoki, wykąpać się w górskiej rzece

i poznać gościnność miejscowej ludności.

Jest to kraj niepodobny do innych w Europie, kraj niezwykle ciekawy, gdzie krzyżują się kul-

tury Wschodu i Zachodu, gdzie żyją obok siebie wyznawcy różnych religii.

ADR

Kup książkę

CKI

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Sarajewo Bośnia i Hercegowina

www.e-przewodniki.pl

www.bezdroza.pl

Prawie połowę powierzchni Bośni pół-

nocno-wschodniej zajmują pola uprawne,

a głównym zajęciem tutejszych mieszkań-

ców jest rolnictwo. Centralna część regio-

nu nazywana jest krainą owoców. Tradycji

ich uprawy i przetwórstwa towarzyszą takie

wydarzenia, jak targ truskawek w miejscowo-

ści Čelić i jarmark śliwek w Gradačacu. W rejo-

nie nazywanym Posawie (Posavina) produkuje

się natomiast koszyki i meble wiklinowe. Na

obszarze Bośni północno-wschodniej znajdu-

je się Brczko (Brčko), posiadające status mia-

sta neutralnego, strategiczny dla całego kraju

punkt eksportu i importu towarów.

Sarajewo

(Sarajevo)

Liczba ludności: 305 tys.;

+387 33

Skakavac, a w niewielkiej odległości kompleks

jaskiń Bijambare. W regionie, który przez długi

czas był polityczną i kulturalną stolicą Bośni,

znajduje się Park Narodowy Sutjeska z najwyż-

szym szczytem w kraju, Maglić, i zachowaną

pierwotną puszczą Perućica.

Na odkrycie czeka tu wiele skarbów kultury,

natury i historii, które należą do najciekaw-

szych w obrębie całych Bałkanów.

Stolicę Bośni i Hercegowiny warto zoba-

czyć, gdyż jest miastem wyjątkowym, niepo-

dobnym do pozostałych miast europejskich.

Tutaj jak w soczewce kumuluje się wiele kul-

tur. Na powierzchni 1 km

stykają się islam,

judaizm, prawosławie i katolicyzm. Sarajewo

leży nad rzeką Miljacką, w kotlinie między

pięcioma pasmami Gór Dynarskich (Igman,

Jahorina, Treskavica, Trebević i Bjelašnica),

na wysokości 540–700 m n.p.m.

Gdy szuka się w Europie miejsca, gdzie spo-

tykają się drogi Wschodu i Zachodu, a różne

kultury przenikają się wzajemnie i odciska-

ją swoje piętno, z pewnością dotrze się do

Sarajewa. Ma ono nie tylko długą i interesu-

jącą historię, ale jest także pięknie położo-

ne wśród szczytów i wzgórz, które z jednej

strony dają poczucie pewnej izolacji, z dru-

giej natomiast tworzą atmosferę pełną cie-

pła i gościnności. Wspaniałe góry pokryte

lasami tworzą nie tylko piękną scenerię, ale

mogą dostarczyć również wiele przyjemno-

ści. Zaledwie pół godziny drogi od Sarajewa,

na południu, leżą góry Bjelašnica i Igman,

a na południowym wschodzie Jahorina. Na

ich zboczach w 1984 r. odbywały się Zimo-

we Igrzyska Olimpijskie. Tereny te stanowią

atrakcję turystyczną zarówno latem, jak i zimą.

Zaledwie 12 km od centrum stolicy znajduje

się natomiast najwyższy wodospad w kraju

Historia

Okolice dzisiejszego Sarajewa zamieszkane

były już w czasach prehistorycznych; pierwsze

ludzkie siedliska zostały odkryte w dzielnicy

Butmir, gdzie obecnie znajduje się między-

narodowe lotnisko (Aerodrom). Później na

tych terenach pojawili się Ilirowie, pokonani

z kolei przez Rzymian, którzy rozlokowali się

m.in. w pobliżu miejsca występowania siar-

czanych wód termalnych, znanego dziś jako

Ilidža. Z tego okresu w pobliżu mostu Vrbanja

znaleziono dwie cegielnie oraz płyty z insy-

gniami władzy.

Namacalnymi dowodami ludzkiej bytności

na tych terenach w średniowieczu są groby,

których ok. 5 tys. rozrzuconych jest w okoli-

cach miasta. Dzisiejsze Sarajewo należało do

osady Vrhbosna, gdzie znajdował się kościół

św. Piotra z siedzibą biskupa. W dokumencie

z 1379 r. odnotowano, że Vrhbosna dostała się

pod panowanie feudała Pavle Radenovicia,

a później pod rządy rodziny Pavlović.

Obecne miasto zostało założone przez

Turków w 1462 r., a jego nazwa pochodzi od

saraj-orasi

(saraj znaczy ‘pałac’, a

orasi

‘pole’,

‘równina’) – pałacu pierwszego osmańskie-

go władcy Isa-beg Ishakovicia wraz z przyle-

głymi do niego terenami. Dokument, w któ-

rym wspomina się Sarajewo po raz pierwszy,

pochodzi z 1477 r. i jest napisany w języku

arabskim. Miasto było pierwszą turecką bazą

administracyjno-wojskową w Bośni, a następ-

nie stało się centrum bosanskiego sandžaku,

co przyczyniło się do jego szybkiego rozwoju.

Karawany przybywały tu z wielu miast, takich

jak Wenecja czy Wiedeń. Wybudowano ponad

50 hoteli, z których najsłynniejszy, Morića han,

jest dziś atrakcją turystyczną.

Największy rozkwit miasta nastąpił

w XVI w. za czasów Gazi Husrev-bega –

namiestnika sułtana. Był on wychowanym

na osmańskim dworze synem Bośniaka i cór-

ki sułtana Bajazyta II, zwanej Seldžuką. Okres

jego władzy to złoty wiek w historii Sarajewa –

namiestnik sponsorował budowę wodociągu,

meczetu, biblioteki i łaźni, otworzył też pierw-

szą szkołę islamską i wzniósł wiele innych

budowli. Dzięki szybkiej i przemyślanej roz-

budowie uczynił Sarajewo miastem dużym

i sławnym w Europie. W tym samym czasie

ludność prawosławna zbudowała kamienną

cerkiew, a Żydzi sefardyjscy (wygnani z Hisz-

panii w 1492 r.) wznieśli pierwszą synagogę.

Wszyscy szanowali się nawzajem i żyli zgodnie

aż do 25 października 1687 r., kiedy to kam-

pania wojenna księcia Eugeniusza Sabaudz-

kiego dokonała w mieście strasznej grabieży

i ogromnych zniszczeń. W historii Sarajewa

było to pierwsze wydarzenie, które dopro-

wadziło je do ruiny – w gruzach legło wtedy

85% budynków. Miasto przez następne dzie-

siątki lat nie mogło podnieść się z ruin i utra-

ciło swoją pozycję – stolica została przenie-

siona do Travnika.

Po objęciu władzy w Bośni przez przez

monarchię austro-węgierskią (1878) miasto

zaczęło rozwijać się pod względem ekono-

micznym, kulturalnym i politycznym; roz-

budowywano je i modernizowano. Powsta-

ły nowe szerokie ulice, hotele, kamienice,

szkoły, pierwsza rzymskokatolicka katedra,

doprowadzono energię elektryczną, pojawiły

się tramwaje i nowoczesne fabryki (tytoniu,

mydła, mebli, dywanów, włókiennicze itp.).

Budowa tych gmachów naruszyła wprawdzie

harmonijny orientalny urok miasta, ale nada-

ła mu bardziej europejski charakter. W latach

1882–1903 została uregulowana rzeka Mil-

jacka. Tym razem rozkwit miasta przerwała

I wojna światowa.

Okres osmański, a później austro-węgier-

ski, zakończony w 1914 r. zamordowaniem

austriackiego następcy tronu arcyksięcia

Franciszka Ferdynanda i jego żony Sofii przez

serbskiego nacjonalistę Gavrila Principa, mia-

ły największy wpływ na rozwój Sarajewa.

Ponowny rozkwit miasta nastąpił dopiero

po II wojnie światowej, podczas rządów Tity.

Wówczas stało się ono artystycznym, kulturo-

wym i duchowym sercem Bośni i Hercegowi-

ny; najważniejszym wydarzeniem tego okresu

była olimpiada zimowa w 1984 r.

Po raz kolejny ogromnych zniszczeń doko-

nano podczas ostatniej wojny (1992–95).

Wojska okupacyjne składające się z oddzia-

łow bośniackich Serbów wspieranych przez

Jugosłowiańską Armię Ludową zaatakowały

Sarajewo Bośnia i Hercegowina

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Plik z chomika:

gabrysia.bieda

Inne pliki z tego folderu:

20 lat mniej Cofnij czas i zachowaj wieczna mlodosc.pdf (1337 KB)
Aktywnie po Polsce Przewodnik dla ludzi pelnych energii Wydanie 1.pdf (6339 KB)
100 sposobow na zwiekszenie odpornosci Seriaporad pl.pdf (1892 KB)
Alchemia portretu Warsztaty Boleslawa Lutoslawskiego.pdf (1270 KB)
Amsterdam Udany weekend Wydanie 1.pdf (2281 KB)

Balkany Bosnia i Hercegowina Serbia Macedonia Kosowo Wydanie 5.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: