GZN_141.pdf

(4405 KB) Pobierz
ISSN 1505 - 1390
Polskie Towarzystwo Numizmatyczne
Oddział w Gdańsku
Gdanskie Zeszyty
Numizmatyczne
Nr 141
Styczeń 2016
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Pismo roku ukazuje się od 1988 roku
Wydawca :
Polskie Towarzystwo Numizmatyczne
Oddział w Gdańsku
Kontakt z redakcją:
ptngdansk@wp.pl
Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne
są rozprowadzane drogą internetową wewnątrz Towarzystwa
przez Oddział w Gdańsku.
Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń.
Za treść artykułów odpowiedzialni są autorzy.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i korekty
nadesłanych materiałów.
3
___________________________________________________________________________
W NUMERZE:
Andrzej Denis
Wojny Rzeczypospolitej z Rosją o Smoleńsk
w XVI i XVII wieku. Medale Smoleńskie
Dariusz
Świsulski
Medal Gdańskiego Seminarium Duchownego
Dariusz
Świsulski
Medal 50-lecia wejherowskiego "Elektryka"
Tomasz Poniewierka
XII edycja Toruńskich Warsztatów Numizmatyki
Antycznej - zapowiedź
Zarząd Oddziału Gdańskiego PTN
Z Oddziału Gdańskiego PTN
s. 4
s. 28
s. 33
s. 35
s. 37
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Nr 141 styczeń 2016 r.
4
___________________________________________________________________________
WOJNY RZECZYPOSPOLITEJ Z ROSJĄ O SMOLEŃSK
W XVI I XVII WIEKU. MEDALE SMOLEŃSKIE
Andrzej Denis
Oddział Gdański Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego
Panowanie Wasyla III i Iwana Groźnego cara Rosji
Car Wasyl III ojciec cara Iwana Groźnego w 1512 roku rozpoczął tak
zwaną drugą wojnę moskiewską z Polską. Ubezpieczony przychylnością cesarza
Maksymiliana I Habsburga i Zakonu Krzyżackiego wysłał armię moskiewską na
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Próba zdobycia Smoleńska przez
Moskwę nie powiodła się w dwu kampaniach w 1513 roku. Latem do Moskwy
udał się wysłannik cesarza, który skłonił zniechęconego cara Wasyla III do
dalszych walk. Misja ta była częścią antypolskich intryg cesarza przeciw Polsce.
Wiosną 1514 roku Wasyl III podjął kolejną wyprawę i szturm, który zakończył
się zdobyciem Smoleńska przez wojska moskiewskie 30 lipca 1514 r. Cesarz
Maksymilian chciał wykorzystać siły Moskwy do osłabienia państwa
Jagiellonów.
Car Wasyl III, miedzioryt
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Nr 141 styczeń 2016 r.
5
___________________________________________________________________________
Wojna rozstrzygnęła się nad Dnieprem pod Orszą, gdzie przybyła armia
polsko-litewska licząca około 34.000
żołnierzy
pod wodzą hetmana księcia
Konstantego Ostrogskiego. W dniu 8 września 1514 roku w jednodniowej
bitwie zadała 80-tysięcznej armii moskiewskiej druzgocącą klęskę, w wyniku
której armia praktycznie przestała istnieć. W rękach moskiewskich pozostał
jednak Smoleńsk, pilnie przez nią rozbudowywany i umacniany jako twierdza
moskiewska. Po
śmierci
Wasyla III w 1533 roku, jego syn Iwan miał dopiero
3 lata. Ojciec więc jeszcze za swego
życia
powierzył na wypadek swej
śmierci
regencję swej
żonie
Helenie Glińskiej. Osłabienie państwa pozwoliło bojarom,
starej szlachcie ziemskiej, której władza została uszczuplona, podnieść znowu
głowę. Spiski następowały jeden po drugim, a na ich czele stanął ród Szujskich.
Matka Iwana - Helena okazała się bezlitosna dla swych wrogów, których kazała
więzić, torturować i zabijać. Ośmioletni następca tronu Iwan był
świadkiem
tych
wszystkich krwawych porachunków między tymi, którzy zamordowali jego
matkę i walczyli o regencję. Całe
życie
Iwana zostało naznaczone przez ten
okres, który uczynił go nieufnym, gwałtownym i mściwym. Mając 13 lat,
w 1543 roku kazał rozprawić się z księciem Andrzejem Szujskim - głową
stronnictwa odpowiedzialnego za
śmierć
jego matki Heleny. Został on rzucony
psom i zagryziony przez nie na oczach bojarów. Iwan został ukoronowany 4 lata
później, a w wieku 17 lat ogłosił się carem. W tym samym roku poślubił
Anastazje Romanowną. Obecność przy boku Iwana ukochanej kobiety, która
potrafiła łagodzić jego szaleństwo, przyczyniała się do tego,
że
pierwsza część
jego panowania przebiegała dosyć spokojnie.
Portret Iwana Groźnego
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Nr 141 styczeń 2016 r.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin