charakterystyka skał osadowych średniookruchowych 2-0,1 mm średnicy
piaski
piaskowce
piaski arkozowe
arkozy
piaski szaroglazowe
szaroglazy
charakterystyka skał osadowych drobnookruchowych 0,1-0,01 mm średnicy
lessy
luxne pochodzenia eolicznego
kwarc 60-70%
glinokrzemiany
węglany
minerały ilaste
wodorotlenki żelaza i glinu - glaukonit
pionowa łupliwość, brak warstwowania, ziarna ostrokrawędziędziste
duża podatność na erozję
pyły
luźne pochodzenia węglowego
Skład mineralny zbliżony do lessów
występują w obiżeniach terrenów i dolinach rzecznych
mułowce
scementowane
skład mineralny zbliżony do poiaskowców z większą zawartością minerałów ilastych i tlenków żelaza
sporadycznie występują na terenie górskim
Skały osadowe drobnookruchowe, szczególnie typowe lessy są dobrymi i bardzo drobnymi skałami macierzystymi gleb. Między innymi czarnoziemów.
mady w dolinie wisły są żyzne
w polsce klimat przejściowy między kontynentalnym a morskim
czarnoziemy – najlepsze gleby
charakterystyka skał osadowych ilastych
luźne
skład mineralny
podział wg genezy
gliny (różnoziarniste)
minerały ilaste (lilit semektyt kaolinity chloryty wernikulit
kwarc fragmenty skał magmowych węglan wapnia
okruchy inerałów pierwotnych
minerały ciężkie (rutyl cyrkon turmalin
zwałowe zlodowacenia
-krakowskiego
-środkowopolskiego
-bałtyckiego
rezydualne
deluwialne
iły (równoziarniste)
iłowce
zbliżony skład mineralogiczny do glinu bez części o większych wymiarach
rezdualne
warstwoe (lodowcowe)
rzeczne
jeziorne
morskie
skały organogeniczne
powstały na skutek nagromadzenia szczątków organizmów zwierzęcych (wapienie) i roślinnych (torfy)
Podział skał organogenicznych:
skały węglanowe (wapienie
torfy
skały krzemiankowe
ziemia okrzemkowe utowrzone z pancezyków okrzemek)
spongiolity (utowrzone z igieł gąbek)
radiolaryty (utworzone z pancezyków radiolari)
znaczenie skał krzemionkowych w tworzeniu gleb jako skał maciezystych jest nieduże ze względu na ich małą wartość glebotwórczą i marginalną skalę występowania
charakterysytka skał osadowych organogenicznych – wapieni
podział wapieni pochodzenia organiczneg
podział wapieni wg czasu ich powstawania
muszlowe (wytór ze skorup ślimaków ramienionogów muszywiołów otwornic
kalcyt >90%
dolomit
wodorotlenki żelaza
kwarc glaukonit
dewońskie
trasowe
jurajskie
kredowe
trzeciorzędowe
wapienie młodszych formacji geologicznych są gardziej miękkie więc bardziej przepuszczalne i bardziej podatne nawietrzenie
rafowe (wytworzone z resztek koralowców wszywiołów
kredowe wytworzone z resztek otwornic i glonów
kwarc chalcedon
minerały ilaste glaukonit
pelagiczne (wytworzone z resztek otwornic glnów głowowonogów
zbliżóny do kredy piszącej
wapienie jako skały macierzyste mają zróżnicowaną wartość glebotwórczą. Wapienie miękkie i zawierające więcej domieszek ilastych (kredowe) szybciej wietzeją dają zwietrzelinę o dobrej wartości glebotwórczej.
organogeniczne – torfy
niskie
trzciny turzyce sitowie skrzypy mchy rokietowe
powstają w dolinach rzek i jezor pod wyływem wód przepływowych
znacznie zamulone zasobne odczyn przeważnie obojętny
wysokie
mech sphaganum wełniaki bagicy bagna wrzos
powstają pod wpływem ubogiczh kwaśnych wód opadowych
ubokie w składniki pokarmowe mało zmulone odczyn kwaśny
przejściowe
powstały z roślinści dla niskich i wysokich
warunki powstawania właściowości pośrednich między torfami niskimi i wysokim i wysokimi
skały chemiczne (ewaporaty)
ewaporaty to sole które ulegają wytrącanie w wyniku znacznej ich koncetntracji w zbiornikach wodnych
najważniejszyi skałami chemicznycmi są
gips
anhydrat
sół kamienna
sole potasowe
sole potasowo-magnezowe
skały cheiczne nie ają znaczenia gelbotwórczego z wyjątkiem w niedużej ilości występujących rędzin wytarzanych z gipsu (około 4000 ha)
skały metamorficzne (przeobrażone)
powstają w głębi skorupy ziemskiej w wyniku oodziaływania wysokiego ciśnienia i teperatury a niekiedy czyników cheicznych na isniejące już skały magmowe lub osadowe
rodzaje metamorfizmu
metamorfim termiczny (kontaktowy)
dyslokacyjny (dynamiczny) – zachodzi w strefach silnych zaburzeń tektownicznych gdzie skały podlegają dużemu ciśnieniu kierunkowegmu
metamorfizm regionalny – zachodzi w strefach globalnych procesów geotektonicznych (subdukcja kolizja płyt litosfery ) obejjmuća tysiąące – miliony skał …
strefy metamorfizmu (ad regionalny)
głębokość [km]
ciśnienie
temp rośnie z głebokością °C
hydrostatyczne atm
kierunkowe
górna (epi)
6-10
1600-2700
silne
100-300
pośrednia (mezo
10-18
2700
silne lub średnie
300-500
dolna (kata)
18-30
5400
słbe
skały metamoriczne powstałe w wyniku metamorfizmu regionalnego
slaų [oerwptme
strefa
wrib.biologia