SO2_instrukcja_3.pdf

(41 KB) Pobierz
Instrukcja do laboratorium Systemów Operacyjnych
(semestr drugi)
Ćwiczenie trzecie
(jedne zajęcia)
Temat: Potoki i łącza nazwane w Linuksie.
Opracowanie:
dr inż. Arkadiusz Chrobot
Wprowadzenie
1. Komunikacja z wykorzystaniem strumieni
W systemach uniksowych istnieje możliwość utworzenia nowego procesu
realizującego wybrane polecenie powłoki i stworzenia dla niego łącza
komunikacyjnego za pomocą tyko jednego wywołania funkcji. Tą funkcją jest
funkcja
popen().
Łącze utworzone przy jej pomocy jest jednokierunkowe, tzn.
proces wywołujący może do niego pisać lub z niego czytać, ale nigdy te dwie
operacje nie są dostępne jednocześnie dla tego samego łącza. Łącze należy
zamykać za pomocą funkcji
pclose().
Jest ono wiązane ze standardowym
wejściem lub wyjściem polecenia, w zależności od rodzaju operacji, czyli
domyślnie „zastępuje” klawiaturę lub ekran.
2. Potoki
Inną formą komunikacji jednokierunkowej są potoki (łącza nienazwane), które
zwykle służą do wymiany informacji między dwoma spokrewnionymi
procesami. Choć istnieje możliwość używania potoku tylko w obrębie jednego
procesu, to nie jest to rozwiązanie, które stosuje się w praktyce. Potok tworzony
jest w przestrzeni jądra, ale poprzez wywołanie funkcji
pipe()
w przestrzeni
użytkownika, a dostęp do niego odbywa się przy pomocy funkcji
umożliwiających niskopoziomowe operacje na plikach –
read()
i
write().
Ma on
skończoną pojemność, której wielość zależy od konfiguracji systemu.
W nowszych wersjach Linuksa wynosi ona 64KiB. Dla utworzonego potoku
można ustawić znacznik O_NONBLOCK, który powoduje, że program nie będzie
przechodził w stan oczekiwania w określonych sytuacjach, związanych
z obsługą potoku (szczegóły w następnym punkcie).
3. Łącza nazwane, czyli kolejki FIFO
Kolejka jest podobna w działaniu do potoku, ale w przeciwieństwie do niego ma
nazwę, a więc mogą z niej korzystać procesy niespokrewnione. Kolejki FIFO
pojawiły się oficjalnie w systemach uniksowych zgodnych z wersją o nazwie
System V (właściwie to istniały już od System III). Pierwotnie tworzono je za
pomocą funkcji mknod(), ale obecnie istnieje wygodniejsza w użyciu funkcja
mkfifo(). Aby skorzystać z tak utworzonego łącza nazwanego należy go otworzyć
albo do zapisu, albo do odczytu (to samo ograniczenie co w przypadku potoku).
Dodatkowo można zastosować flagę O_NONBLOCK. Powoduje to, że proces nie
będzie czekał na zakończenie pewnych operacji związanych z obsługą kolejki.
Dokładniej objaśnia to poniższa tabela:
2
Sytuacja
Nie ustawiono znacznika
O_NONBLOCK
Ustawiono znacznik
O_NONBLOCK
Próba otwarcia kolejki tyl- Oczekiwanie, aż proces Natychmiastowy powrót
ko do czytania, żaden otworzy kolejkę do pisa- bez sygnalizowania błędu.
proces nie otworzył jej do nia.
pisania.
Próba otwarcia kolejki tyl- Oczekiwanie, aż proces Natychmiastowy powrót
ko do pisania, żaden otworzy kolejkę FIFO do z sygnalizacją błędu.
proces nie otworzył jej do czytania.
czytania.
Próba czytania danych Oczekiwanie, aż pojawią
z kolejki, jeśli nie ma się dane. Jeśli żaden
w niej danych.
proces nie otworzył kolejki
do pisania, to funkcja
zwraca wartość zero. Jeśli
w kolejce pojawią się
dane, to funkcja zwróci
liczbę oczytanych bajtów.
Jeśli kolejka jest pusta to
funkcja
natychmiast
powraca, zwracając war-
tość -1. Jeśli kolejka nie
jest otwarta do zapisu, to
funkcja również natych-
miast wraca zwracając
wartość 0.
Próba zapisania do zape- Oczekiwanie, aż będzie Funkcja write() wraca na-
łnionego łącza FIFO.
miejsce do zapisania no- tychmiast zwracając war-
wych danych.
tość 0.
Dwa ostatnie wiersze powyżej tabeli odnoszą się także do potoków. Można
również wyodrębnić kilka reguł, którym podlega pisanie i czytanie do kolejek
i potoków:
•
Jeśli proces żąda przeczytania mniejszej porcji danych niż wynosi bieżąca
zawartość medium, to będzie pobrane dokładnie tyle danych, ile zażądano.
Reszta danych nie ulega zniszczeniu i może być odczytana przy następnej
operacji czytania.
Jeśli proces będzie usiłował odczytać więcej danych niż znajduje się
w medium, to odczytanych i tak zostanie tylko tyle danych, ile jest
w potoku lub kolejce.
Jeśli proces próbuje czytać z medium, które nie zostało przez żaden inny
proces otwarte do pisania, to wynikiem funkcji read() będzie zero.
W przypadku kiedy ustawiony jest znacznik O_NONBLOCK zachowanie
funkcji read() jest takie samo.
Zapis danych jest operacją niepodzielną, o ile proces zapisuje dane do
medium porcjami mniejszymi od jego pojemności,
3
•
•
•
•
Jeśli proces próbuje zapisywać do medium, które nie zostało otwarte przez
inny proces do odczytu, to otrzyma sygnał SIGPIPE, którego domyślna
obsługa polega na zakończeniu procesu.
Po skorzystaniu z kolejki należy ją usunąć, aby nie zajmowała miejsca na
dysku.
4. Opis ważniejszych funkcji
•
popen()
- funkcja uruchamia polecenie powłoki podane w jej argumentach
wywołania oraz tworzy strumień służący do komunikacji między procesem
wywołanym a wywołującym, który można obsługiwać standardowymi
funkcjami fread() i fwrite(). Szczegóły: man 3 popen.
fread()
- służy do odczytu buforowanego ze strumienia. Szczegóły: man
3 fread.
fwrite()
- służy do zapisu buforowanego do strumienia. Szczegóły: man
3 fwrite.
Funkcja
pclose()
- służy do zamykania strumienia stworzonego przez
popen().
Szczegóły: man 3 pclose.
Funkcja
pipe()
- służy do tworzenia potoku łączącego dwa spokrewnione
procesy. Jako argument wywołania przyjmuje dwuelementową tablicę,
w której będą zapisane deskryptory potoku. Deskryptor zerowy jest do
odczytu, a pierwszy do zapisu. Zwykle jest ona wywoływana przed fork(),
co powoduje, że procesy powstałe w wyniku podziału odziedziczą tablicę
deskryptorów. Każdy z tych procesów zamyka jeden z deskryptorów, np.
jeśli komunikacja przebiega według schematu: rodzic -> potomek, to
rodzic zamyka deskryptor do odczytu, a potomek do zapisu. Szczegóły:
man 2 pipe
Funkcja
read()
- czyta określoną liczbę bajtów z deskryptora bez
buforowania. Szczegóły: man 2 read.
Funkcja
write()
- zapisuje określoną liczbę bajtów do deskryptora bez
buforowania. Szczegóły: man 2 write.
Funkcja
close()
– zamyka deskryptor pliku. Do zamykania strumieni służy
fclose()
lub
pclose().
Szczegóły: man 2 close.
•
•
•
•
•
•
•
4
•
Funkcja mkfifo() - tworzy łącze nazwane o podanej nazwie i atrybutach,
może być zastąpiona przez
mknod().
Szczegóły: man 3 mkfifo
Funkcja
open()
– otwiera plik (również łącze nazwane). Możliwe jest dzięki
niej ustalenie trybu otwarcia i ustawienie znaczników. Szczegóły: man
2 open.
Funkcja
fcntl()
- służy do manipulacji deskryptorem pliku. Można dzięki
niej ustawić flagę O_NONBLOCK dla potoku. Szczegóły: man 2 fcntl.
Funkcja
perror()
– wypisuje wiadomość o błędzie zwróconą przez system.
Przykład użycia: if(fork() < 0) perror(”fork”); Szczegóły: man 3 perror.
Funkcja
unlink()
– funkcja ta usuwa z systemu plików nazwę, która może
odnosić się do dowiązania lub pliku (ostatni przypadek odpowiada operacji
usunięcia pliku). Można ją wykorzystać do automatycznego usuwania
łącza nazwanego. Szczegóły: man 2 unlink.
•
•
•
•
Zadania:
1. Napisz program, który wywoła polecenie „sort nazwa.c”, gdzie nazwa.c jest
nazwą pliku z kodem źródłowym programu, a następnie odczyta 20 znaków
zwróconych przez to polecenie i wyświetli je na ekran.
2. Napisz program, który uruchomi polecenie „wc” i przekaże mu na standardowe
wejście dowolny ciąg znaków.
3. Napisz program, który stworzy potok, i wykorzysta go do przesyłania danych
w obrębie jednego procesu.
4. Napisz program, który stworzy potok i wykorzysta go do komunikacji między
dwoma spokrewnionymi procesami. Zadanie wykonaj dla dwóch przypadków:
z ustawioną flagą O_NONBLOCK i bez.
5. Napisz program, który podzieli się na dwa procesy komunikujące się przy
pomocy potoków. Komunikacja musi być dwukierunkowa.
6. Napisz dwa niezależne programy, które będą się komunikowały przy pomocy
kolejki FIFO. Zadanie wykonaj w dwóch wariantach, tak jak zadanie 4. Po
zakończeniu komunikacji kolejkę należy usunąć.
7. Napisz program, w którym komunikacja między spokrewnionymi procesami
będzie odbywała się w jednym kierunku za pomocą łącza nienazwanego,
a w drugim za pomocą łącza nazwanego.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin