Notatka z lekcji.docx

PRL w latach 70. i 80.

1.       Cud na kredyt (1971 – 1975 r.)

14-22 XII 1970 r. – masakra na Wybrzeżu. Edward Gierek I sekretarzem KC PZPR.

29 XII 1970 r. – zarejestrowanie TW „Bolka”.

XII 1971 r. – VI Zjazd PZPR. Przyjęcie nowej pięciolatki Gierka (na lata 1971-1975). Fundusze czerpano z tanich kredytów od państw zachodnich (Klub Paryski – wierzyciele rządowi i Klub Londyński – wierzyciele prywatni):

·         „wielki skok” inwestycyjny – stawianie na kapitał, który się zwróci, industrializacja

o         odbudowa  Zamku Królewskiego w Warszawie,

o         Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej,

o         kopalnia w Bogdance,

o         Dworzec Centralny w Warszawie,

o         Elektrownia w Bełchatowie – obecnie największa elektrownia węglowa na świecie,

o         osiedla bloków z tzw. wielkiej płyty.

·         ekspansja konsumpcyjna – konsumpcja ma napędzać gospodarkę:

o         Fiat 125p (Duży Fiat), Fiat 126p (Maluch),

o         Pewex – coca-cola,

·         rozwój społeczny – poprawa warunków materialnych społeczeństwa:

o         zwiększenie rent i emerytur,

o         wprowadzenie rent i emerytur dla rolników,

o         kredyty mieszkaniowe dla małżeństw,

o         wolne soboty (początkowo 2 w roku, potem 12).

Bilans planu Gierka:

·          zadłużenie zagraniczne (w 1976 r. – 8,4 mld USD i 20% PKB, realnie na 2016 r. 35,3 mld USD, a w 1980 r. – 24,1 mld USD i 42% PKB, realnie w 2016 r. 70 mld USD),

·          dysharmonijny rozwój przemysłu,

·          spadek produkcji rolniczej,

·          ujemny bilans handlu zagranicznego,

·          kredyty à wzrost obiegu pieniądza à inflacja,

·          nierównomierny wzrost płac nominalnych (płace realne spadły),

·          w latach 1970-1978 liczba ludności zwiększyła się o 2,5 mln (z 32,5 mln do 35 mln).

VI 1975 r. – podział administracyjny na 49 województw, zlikwidowano powiaty à wzmocnienie „gierkowców” (awansowali do struktur wojewódzkich).

2.       Bunt społeczny lat 1976 – 1980

II 1976 r. – nowelizacja konstytucji PRL (Polska jest państwem socjalistycznym, PZPR jest główną siłą).

24 VI 1976 r. – podwyżka cen premiera Piotra Jaroszewicza (władze przygotowały oddziały ZOMO).

25 VI 1976 r. – strajki i demonstracje w Ursusie, Płucku i Radomiu (byli ranni). Odwołanie podwyżki cen.

VIII 1976 r. – wprowadzenie kartek na cukier.

IX 1976 r. – Komitet Obrony Robotników (np. Jacek Kuroń, Antoni Macierewicz). Chcieli amnestii skazanych.

II i VII 1977 r. – częściowe amnestie dla skazanych za udział w wydarzeniach czerwcowych (dalej represjonowano).

1978 r. – powstawanie wolnych związków zawodowych na Śląsku, Wybrzeżu i chłopskich na Lubelszczyźnie.

16 X 1978 r. – wybór Karola Wojtyły na papieża (przyjął imię Jan Paweł II). Pierwszy niewłoski papież od 455 lat.

VI 1979 r. – I pielgrzymka Jana Pawła II do Polski (Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!).

Represje:

·          ścieżka zdrowia,

·          procesy w sądach doraźnych (ze skróconymi procedurami),

·          zatrzymywanie na 48 godzin,

·          dalsze represje wobec ułaskawionych,

·          telefony i listy z pogróżkami pod adresem rodzin,

·          napady „nieznanych sprawców”,

·          przymusowe leczenia psychiatryczne,

·          zwolnienia z pracy.

1 VII 1980 r. – podwyżka cen mięsa w stołówkach i kioskach zakładowych przez rząd Edwarda Babiucha.

8-11 VII 1980 r. – strajk w WSK Świdnik.

16-19 VII 1980 r. – kulminacyjny moment strajku w Lublinie Strajk kolejarzy, MPK i zaopatrzenia sklepów.

14 VIII 1980 r. – strajk w Stoczni im. Lenina w Gdańsku zorganizowany przez Bogdana Borusewicza (przywrócenie usuniętych za działalność związkową Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, postawienie pomnika ofiar Grudnia ’70).

16 VIII 1980 r. – powołanie Międzyzakładowego komitetu Strajkowego (Lech Wałęsa).

17 VIII 1980 r. – 21 postulatów MKS.

23 VIII 1980 r. – strajk generalny na całym Wybrzeżu.

30 VIII 1980 r. – porozumienie w Stoczni w Szczecinie. Zakończenie strajku.

31 VIII 1980 r. – porozumienie w Gdańsku (Lech Wałęsa – MKS i Mieczysław Jagielski – strona rządowa). Zakończenie strajku.

17 IX 1980 r. – powołanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Na czele Krajowej Komisji Porozumiewawczej stanął Lech Wałęsa. „Solidarność” liczyła wtedy ok. 3,5 mln członków.

3.       Stan wojenny (1981 – 1983 r.)

22 X 1980 r. – MON gen. Wojciech Jaruzelski wydał rozkaz opracowania planu wprowadzenia stanu wojennego.

16 II 1981 r. – „gra decyzyjna” (spotkanie 45 generałów MON i MSW w sprawie wprowadzenia stanu wojennego).

19 III 1981 r. – kryzys bydgoski. Ciężkie pobicie przez milicję trzech działaczy „Solidarności” (np. Jan Rulewski). Bezterminowo przedłużono ćwiczenia Sojuz 81 (w IV przerwano).

13 V 1981 r. – zamach na Jana Pawła II, który dokonał Mehmet Ali Ağca.

7/8 XI 1981 r. – dezercja i ucieczka płk. Ryszarda Kuklińskiego do USA.

Przyczyny wprowadzenia stanu wojennego:

·          oficjalne: pogarszająca się sytuacja gospodarcza w kraju, zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego wobec zbliżającej się zimy,

·          rzeczywiste: groźba utraty władzy, nacisk ZSRR na rozwiązanie sytuacji siłami „wyłącznie krajowymi”.

12/13 XII 1981 r. – powstanie WRON. Rada Państwa niezgodnie z konstytucją wprowadziła stan wojenny.

16 XII 1981 r. – pacyfikacja KWK „Wujek”. Śmierć 9 osób.

23 XII 1981 r. – Ronald Reagan nakłada na Polskę sankcje gospodarcze.

28 XII 1981 r. – zakończenie strajku podziemnego w KWK „Piast”. Ostatni strajk okupacyjny w 1981 r.

1 II 1982 r. – podwyżka cen żywności o 241% oraz opału i energii o 171% rządu Jaruzelskiego.

3 V 1982 r. – demonstracje trzeciomajowe. Śmierć 5 osób.

XI 1982 r. – powstał Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego.

31 XII 1982 r. – zawieszenie stanu wojennego na wniosek PRON.

V 1983 r. – śmierć i pobicie Grzegorza Przemyka. Zorganizowano wielotysięczną manifestację.

VI 1983 r. - II pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. W spotkaniach uczestniczyło ok. 10 mln osób.

22 VII 1983 r. – zniesienie stanu wojennego.

Skutki:

·          śmierć ok. 100 osób, pobicia, internowania ok 10 tys. osób,

·          spadek stosunku zadłużenia zagranicznego w stosunku do PKB,

·          wzrost cen i utrzymanie płac nominalnych à spadek płac realnych.

4.       Stan „powojenny” (1983 – 1987 r.)

5 X 1983 r. – Pokojowa Nagroda Nobla dla Wałęsy.

X/XI 1984 r. – zamordowanie i pogrzeb bł. Jerzego Popiełuszki. Zorganizowano kilkusettysięczną manifestację.

25 IX 1985 r. – spotkanie gen. Jaruzelskiego z Davidem Rockefellerem

1986 r. – utworzenie Trybunału Konstytucyjnego.

VI 1987 r. – III pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.

5.       Zmierzch i upadek systemu (1988 – 1989 r.)

II 1988 r. – podwyżka cen (najwyższa od 1982 r.).

IV/V 1988 r. – liczne strajki, użyto ZOMO.

VII/VIII 1988 r. – kolejna duża fala strajków.

16 IX 1988 r. – rozpoczęcie rozmów „Solidarności” z rządem w willi MSW w Magdalence pod Warszawą.

IX 1988 r. – Mieczysław Rakowski został premierem.

3 X 1988 r. – złożenie zamówienia na produkcję okrągłego stołu, który ze względu na tempo produkcji nie miał polakierowanego spodu blatu (wykonano go w 20 dni). Stół jest pokryty okleiną dębową.

30 XI 1988 r. – telewizyjna debata Wałęsa-Miodowicz.

23 XII 1988 r. – ustawa ministra przemysłu Mieczysława Wilczka (o działalności gospodarczej).

6 II – 5 IV 1989 r. – obrady Okrągłego Stołu.

·          częściowo wolne wybory do Sejmu Kontraktowego (65% dla koalicji rządzącej, 35% dla kandydatów bezpartyjnych),’

·          przywrócenie Senatu i urzędu Prezydenta PRL,

·          rejestracja NSZZ „Solidarność”,

...