Uzależnienie od alkoholu - między diagnozą a działaniem.pdf

(1527 KB) Pobierz
Uzależnienie
od alkoholu –
między
diagnozą
a działaniem
Seria poświęcona klientom pomocy społecznej.
Poradnik dla pracowników służb społecznych.
Jadwiga Fudała
Kama Dąbrowska
Katarzyna Łukowska
Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Publikacja powstała w ramach projektu „Koordynacja na rzecz aktywnej integracji” w ra-
mach Działania 1.2 „Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej” Pro-
gram Operacyjny Kapitał Ludzki, współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Eu-
ropejskiego Funduszu Społecznego.
Redakcja naukowa:
dr Joanna Staręga-Piasek
Redakcja serii:
Agnieszka Hryniewicka
Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane z podaniem źródła.
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.
3
Publikacja powstała w ramach projektu „Koordynacja na rzecz aktywnej integracji”, który
jest realizowany od listopada 2008 r. do grudnia 2013 r. Celem projektu jest podniesienie
jakości i efektywności funkcjonowania instytucji działających w obszarze pomocy społecz-
nej na poziomie samorządowym i centralnym. W ramach tworzenia przestrzeni wymiany do-
świadczeń, wiedzy i informacji obok działań badawczo-analitycznych, szerokiego spektrum
szkoleń, w ramach projektu zaplanowane zostało wydanie 28 publikacji.
Wśród publikacji znajdują się pozycje o charakterze teoretycznym, przedstawiające zręby
systemu pomocy społecznej w Polsce i Unii Europejskiej oraz pozycje praktyczne o charak-
terze podręczników dotyczące sposobów działania i rozwiązań wartych upowszechniania.
Są one skierowane do różnych grup odbiorców, przede wszystkim do pracowników instytu-
cji pomocy społecznej, organizacji pozarządowych oraz radnych samorządowych i szerokie-
go środowiska mającego wpływ na kształtowanie pomocy społecznej w Polsce,
Prezentowana publikacja jest jedną z serii poświęconej klientom pomocy społecznej,
w której przedstawiane są osoby wykluczone oraz problemy, z powodu których znaleźli się
w trudnej sytuacji życiowej. Seria publikacji dotyczy następujących kategorii:
• rodziny niepełne,
• osoby niepełnosprawne intelektualnie,
• osoby niepełnosprawne ruchowo, ,
• osoby uzależnione,
• osoby bezrobotne,
• osoby starsze,
• osoby opuszczające zakłady karne,
• ofiary katastrof i klęsk żywiołowych.
Seria jest kolejnym podejściem do tego zagadnienia, ponieważ w 1996 r. zostały wydane
publikacje o podopiecznych pomocy społecznej, jednakże choć nie zmieniły się grupy osób,
którym udzielana jest pomoc, to od tego czasu zmieniła się sytuacja prawna, rzeczywistość
oraz metody działania pracowników socjalnych, a także podejście do rozwiązywania pro-
blemów z pasywnego zabezpieczania podstawowych warunków do życia do aktywnego
współdziałania w rozwiązywaniu problemu przez klienta pomocy społecznej. Klienci stali
się z przedmiotów działania – jego podmiotem.
Poszczególne pozycje w serii zostały opracowane przez zaproszonych przez Instytut specja-
listów i praktyków zajmujących się daną problematyką. Publikacje mają być praktycznym
wskazaniem dla pracowników socjalnych i innych grup zawodowych w ośrodkach pomocy
społecznej, a także specjalistów zatrudnionych w innych instytucjach, na przykład w urzę-
4
dach pracy na co dzień stykającymi się z wybranymi grupami, po to, aby mieli wspólny po-
gląd na problemy dotykające klientów pomocy społecznej. Dzięki tym opracowaniom mogą
lepiej zrozumieć swoich klientów, ich problemy, umieć zdiagnozować dany problem oraz
wiedzieć kto i w jakim zakresie może im pomóc, gdzie skierować daną osobę po wsparcie
lub z kim współpracować w rozwiązywaniu danego problemu. Poza tym, w publikacjach
znajdują się wskazania do działań, czyli informacje jakich błędów nie popełniać, a jakie
działania podejmować. Dlatego staraliśmy się, aby w każdej publikacji były zawarte nastę-
pujące zagadnienia:
• Diagnoza problemu społecznego – przedstawienie definicji dotyczących danego pro-
blemu oraz jego charakterystyki, np. przyczyny problemu, problemy współwystępują-
ce, konsekwencje nierozwiązania problemu.
• Charakterystyka społeczno-demograficzna wybranej grupy klientów – podstawowe
dane społeczno-demograficzne (np. wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszka-
nia) osób dotkniętych problemem oraz ich podział na podstawowe grupy. Stworzenie
portretu psychospołecznego osoby z danym problemem, wskazanie na podstawowe
ograniczenia i możliwości tych osób oraz ich potrzeby.
• Instytucje powołane do świadczenia pomocy wraz z kompetencjami – katalog insty-
tucji wraz z zakresem ich działań, do których można skierować klientów lub z którymi
można współpracować na rzecz rozwiązania problemów.
• Prawne uwarunkowania udzielania pomocy – dostępny zakres usług i świadczeń:
oferta zarówno ze strony jednostek administracji samorządowej, jak i ze strony orga-
nizacji pozarządowych.
• Wskazania do działań – praktyczne wskazówki przydatne w rozmowach lub sytu-
acjach udzielania pomocy poszczególnym grupom oraz przykłady rozwiązań innowa-
cyjnych, które warte są upowszechnienia.
• Wyzwania stojące przed systemem pomocy społecznej w odniesieniu do wybranej
grupy.
Każda publikacja zawiera spis publikacji, dzięki którym można poszerzyć wiedzę w danym
zakresie oraz aneks zawierający spis kluczowych instytucji i listę stron internetowych doty-
czących omawianej tematyki.
Publikacje wydawane w ramach projektu „Koordynacja na rzecz aktywnej integracji” są kon-
tynuacją wieloletniej działalności wydawniczej Instytutu Rozwoju Służb Społecznych, który
wydaje czasopisma („Praca socjalna”, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” oraz „Niepeł-
nosprawność i rehabilitacja”) oraz publikacje zwarte w ramach serii „Ex Libris Pracownika
Socjalnego”. Jest to jedna z form szkoleniowych prowadzonych przez Instytut, gdyż obok
szkoleń prowadzonych w formie tradycyjnej wiedza na temat bogatego instrumentarium
pracowników socjalnych jest przekazywana w publikacjach książkowych oraz czasopi-
smach.
5
SpiS treści
Spis Treści
Wstęp
........................................................................................................................... 9
Rozdział I: Uzależnienie od alkoholu – podstawowe definicje i problemy
wynikające ze spożywania alkoholu ..............................................................................11
Dlaczego ludzie spożywają alkohol?........................................................................... 11
Wpływ alkoholu na organizm ...................................................................................... 12
Alkohol jako substancja psychoaktywna........................................................ 12
Alkohol jako substancja tłumiąca ................................................................... 14
Alkohol jako substancja toksyczna................................................................. 14
Picie alkoholu i używanie innych substancji psychoaktywnych..................... 15
Problemy społeczne wynikające z używania alkoholu ............................................... 17
Współwystępowanie problemów alkoholowych i innych zaburzeń psychicznych .... 19
Rozdział II: Wzory spożywania alkoholu i diagnoza uzależnienia od alkoholu
oraz współuzależnienia ..................................................................................................21
Definicje różnych wzorów spożywania alkoholu......................................................... 21
Sposoby różnicowania picia szkodliwego i uzależnienia od alkoholu....................... 22
Test przesiewowy AUDIT .................................................................................. 23
Wywiad, czyli rozmowa o objawach uzależnienia .......................................... 27
Rodzina z problemem alkoholowym ........................................................................... 37
Problemy dorosłych uwikłanych w relacje z osobą nadużywającą alkoholu . 37
Dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym................................................. 42
Jak piją Polacy? ............................................................................................................ 44
Rozdział III: Pomaganie osobom uzależnionym i zagrożonym uzależnieniem
od alkoholu i ich rodzinom – wskazania dla pracowników socjalnych ..........................47
Pomaganie osobom pijącym alkohol problemowo .................................................... 47
Zasady skutecznego pomagania osobom pijącym problemowo................... 47
Charakterystyka procesu zmiany .................................................................... 48
Pomaganie osobom pijącym alkohol ryzykownie i szkodliwie................................... 53
Ustalenie celu .................................................................................................. 53
Skuteczne strategie motywowania ................................................................. 54
Strategie ograniczania picia alkoholu ............................................................. 56
Pomaganie osobom uzależnionym i ich rodzinom ..................................................... 59
Cele pomagania: abstynencja czy redukcja szkód ......................................... 59
Pomaganie rodzinie z problemem alkoholowym ........................................... 62
Pomaganie dzieciom ....................................................................................... 63
Pomaganie DDA............................................................................................... 64
Terapia małżeńska i rodzinna ......................................................................... 65
Pomaganie osobom pijącym problemowo w szczególnych sytuacjach..................... 66
Zakłady karne .................................................................................................. 66

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin