Pomerania Czerwiec 2015.pdf

(11295 KB) Pobierz
Jastarniô przódë lat
Potrzebujemy dyskontów?
Carving na Kaszubach
s. 8
s. 5
s. 59
Jarosłôw Kroplewsczi
Mòje serakòjsczé
miesące
Jigrzan*
Maczi
zdmùchnãłë
Swiéce kasztanóm,
Akacje zaskrzëłë
Sniegã, a miodã
Namòkłi filc zémi
dôł pôchã łońsczim lëstowiczim
przewònionym terôtészim sanem.
Swiat dostôł mitczi skórë...
Zakrącył sã jigrzanowi wińc
jaż ni mòglë më sygnąc rena:
do sta palców
n
ë
k
a
ł
o
òd nieba
nimò chlastawica juszącô
nimò praga, co skwarzi na gnôt.
jem sã mżawą
ł
ô
n
i
p
s
W
P
ł
ë
n
ą
ł jem
w d
ó
ł
s
pò brzëchu,
pò żebrach,
bez piersnik
na kark
zdëszëc krzik,
malënë na lëpach zgniesc,
w jigrzanowim wińcu
zaprzec sã mërkù**.
k
r
o
m
a
* W nowòkaszëbsczim szósti miesąc zwie sã czerwińc, ale mie barżi sã widzy Labùdowô pòzwa.
** Mërk – pòl. rozumny porządek; mój dzadek pò przeczëtanim gazétë czasem gôdôł „kò w tim ni ma
żódnégò mërkù”.
Òdj. © tomasz – Fotolia.com
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji
oraz Samorządu Województwa Pomorskiego.
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska
W NUMERZE:
W NUMERZE:
3 Opowieść o losach Polski
3 Wrócëła wôżnô tradicjô
Krzysztof Korda
DM
4 Pòmòrańcë zôs mają dodóm
Pesa Duo
5 Od konnych omnibusów do
Sławomir Lewandowski
5 Co je dobré dlô mieszkańców?
8
Pioter
Szekspirowski z widokiem na gwiazdy
Teatr
Léssnawa, Dariusz Majkòwsczi
8
Grażyna Antoniewicz
Kulinarne piękno
10
Andrzej Busler
Jubilatka Politechnika
11
Marta Szagżdowicz
City
Gdańskie Airport
Sławomir Lewandowski
11 Kaszëbizna w stolëcë
12
kg
Zéńdzenia
ù Méstra Jana. Jón Trepczik
w ùbecczich zôpiskach do 1956 r. (dz. 2)
12
Słôwk Fòrmella
Kaszubi w Gdańsku. Gdańsk stolicą Kaszub? –
raz jeszcze!
14
Józef Borzyszkowski
Klio ma kłopoty?
Kłopoty z Klio czy
Stanisław Salmonowicz
17 Działo się w Gdańsku
16
Teresa Juńska-Subocz
Ta kôłbasa mie szmaka
DM
18 Pòmión skòwrónka – Renata Gleinert
17 Kaszubskaksiazka.pl w nowëch ruchnach
Tómk
Red.
Fópka
20 Ożywiają przeszłość
17 Gadki Rózaliji. Mój wnuk chudożnik
Marek Adamkowicz
Zyta Wejer
18 Krajobraz nasz powszedni
22 Brzôd kònkùrsu Drzéżdżona
Kazimierz Ostrowski
Stanisłôw Janke
18 Krôjmalënk
wejrowsczich szewców
23 Na zdrowié
naj codniowi
Tłóm. Bòżena Ùgòwskô
rd
20 Notatki z wewnętrznych podróży profesor
24
Wnukowej
Tacewnô pòzwa „Grif ”. Wòjcech Czedrowsczi
w papiorach bezpieczi (dz. 2)
Małgorzata Dorna
Słôwk Fòrmella
22 Òsada ze snieniów
26
Matéùsz Bùllmann
czyli o Coco Chanel
Zapachy mieszane,
24
Stanisław Salmonowicz
Zrozumieć Mazury. Targ
28
Waldemar Mierzwa
Młodokaszuba, żołnierz, starosta (cz. 1)
Marian Hirsz
26 Szukómë lëdowëch ùtwórców i rzemiãslników!
30
Red.
Na kùńc Eùropë i jesz dali…
26
Z Tomaszã Plichtã gôdô Dark Majkòwsczi
To są prësczé półtorôczi…
rd
32 Ùczba 37. Kaszëbsczi króm
27
Róman Drzéżdżón, Danuta Pioch
Genius loci. Wenus i Apolonia
Jacek Borkowicz
34 Terpy stworzyły Fryzów
Jacek Borkowicz
28 Gãsôrka z Mirochòwa
I–VIII Najô Ùczba
Z Marią Damps gôdô Tómk Fópka
35 Jô jem kòmédiantã
30
Ze Zbigniewã Jankòwsczim gôdô Stanisłôw Janke
Legenda o Scycie zamienionym w Kaszubę 
Marek Adamkowicz
39 Dzień Edukacji, czyli po naszamu
44
32 Kaszëbsczi dlô wszëtczich. Ùczba
Uczby
Maria Pająkowska-Kensik
Róman Drzéżdżón, Danuta Pioch
39 Mirosława Möller
34 Wśród murów wszelakich
Szkoła
Marta Szagżdowicz
40 „Gdynia” w Holandii
NAJÔ
Andrzej Busler
ÙCZBA I–VIII
35 Zbliżyła nas idea kaszubska
42 Żyją w niewygasłej pamięci
Edward Breza wspomina prof. Jerzego Tredera
Kazimierz Ostrowski
38 „Aby dużo młodzieży dać, trzeba dużo umieć”
42
Jerzy Szmytka
Żëją w niewëgasłi pamiãcë
Tłóm. Danuta Pioch
40 „Wielki łowczy” – Władysław Janta-Połczyński
44
Edmund Kamiński
Biég za zdrowim
Bògumiła Cërockô
44 Kaszubskie drożdże artysty
Z
46
Januszem Jutrzenką-Trzebiatowskim
Wiérztą żëcé pisóné
rozmawia Kazimierz Ostrowski
Maya Gielniak, tłóm. Bòżena Ùgòwskô
47 Listy
48 Zrozumieć Mazury. Pobożność
Waldemar Mierzwa
50 Filmë na spòdlim legeńdów i bôjków
50
DM
Z drugiej ręki
51 Lektury
51 Listy
Z drugiej ręki
Lektury
Dodawanie blasku swojskości
Pamiętajmy o Żeromskim – piewcy morza
Maria Pająkowska-Kensik
Jerzy Nacel
59 Jastarniô przódë lat
59
Red., òdj. Arek Wegner
Pusta noc w Kanadzie
Aleksandra Kurowska-Susdorf
61 Klëka
62 Klëka
67 Globalné òce(p)lenié
66
Tómk Fópka
„Moja pomorska rodzina”
X Konkurs
68
Krzysztof Kowalkowski
w kòmòrze
Dudk we dwòrze, Kùka
Rómk Drzéżdżónk
67 Po czim pòznac artistã
Tómk Fópka
II òbkłôdka
Mòje serakòjsczé miesące
68
Jarosłôw Kroplewsczi
Pëlckòwsczi meloman
Rómk Drzéżdżónk
57
53
58
57
POMERANIA
CZERWIŃC 2014
POMERANIA
LËSTOPADNIK2015
Od redaktora
Niedawno mogliśmy uczestniczyć w dwóch ważnych
wydarzeniach, które mają co najmniej jedną wspólną
cechę – są powrotem do przedsięwzięć i miejsc, które
przez lata przyniosły naszemu regionowi wiele dobrego.
Najpierw, pod koniec kwietnia, udało się wskrzesić
tradycję organizowania Spotkań Pelplińskich, które
skupiały inteligencję pomorską i były ważną platformą
wymiany myśli między świeckimi a duchownymi. Wy-
darzeniu nadano nową nazwę: Areopagu Pelplińskiego.
Zarówno uczestnicy Areopagu, jak i jego organizatorzy – władze diecezjalne
i zrzeszeniowe – podkreślali, że warto kontynuować tę wznowioną tradycję.
Miesiąc później, 30 maja, zakończyły się rewitalizacja i gruntowny remont
chëczë pomorańców w Łączyńskiej Hucie. Podczas uroczystości, które odby-
wały się z tej okazji, prezes ZKP Łukasz Grzędzicki mówił, że dla środowiska
Zrzeszenia, a w szczególności dla Klubu Studenckiego Pomorania, ta chëcz
to miejsce „szczególne, symboliczne a nawet legendarne”. Przez dziesiątki lat
integrowali się tutaj, bawili, ale i dyskutowali o sprawach ważnych dla przy-
szłości regionu działacze kaszubsko-pomorscy, zwłaszcza młodzi. Cieszymy
się, że chëcz wróciła do życia. To dobra wiadomość nie tylko dla jej gospoda-
rzy, czyli gdańskich pomorańców. Z pewnością wiele jeszcze dobrych pomy-
słów zrodzi się tu podczas formalnych lub nieformalnych spotkań.
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
ADRES REDAKCJI
REDAKTOR NACZELNY
Dariusz Majkowski
Bogumiła Cirocka
ZASTĘPCZYNI RED. NACZ.
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Piotr Machola (redaktor techniczny)
Marika Jocz (Najô Ùczba)
(WSPÓŁPRACOWNICY)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Edmund Szczesiak
(przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Piotr Dziekanowski
Aleksander Gosk
Ewa Górska
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Bogdan Wiśniewski
Tomasz Żuroch-Piechowski
Dariusz Majkowski
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną dostawą do domu: 55 zł. W przypad-
ku prenumeraty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami brutto i uwzględniają
5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy
•
dokonać wpłaty na konto: PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13, ZG ZKP,
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk, podając imię i nazwisko (lub nazwę jed-
nostki zamawiającej) oraz dokładny adres
•
zamówić w Biurze ZG ZKP, tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@
wp.pl
•
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamówienia na prenumeratę (...) można
składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne py-
tania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktu-
jąc się z Infolinią Prenumeraty pod numerem: 22 693 70 00 – czynna w dni robocze
w godzinach 7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
2
TŁUMACZENIA
NA JĘZYK KASZUBSKI
Hanna Makurat
Marta Miszczak
Bożena Ugowska
FOT. NA OKŁADCE
Jastarniô przódë lat
fot. A. Wegner
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
Drukarnia WL
WYDAWCA
DRUK
Redakcja zastrzega sobie prawo
skracania i redagowania artykułów
oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
Wszystkie materiały objęte są
prawem autorskim.
POMERANIA
CZERWIEC 2015
WËDARZENIA
Wrócëła wôżnô tradicjô
Pierszi Pelplińsczi Areòpag (pòl. Pelpliński Areopag) ju za nama. Bëła leżnosc do dialogù
dëchòwnëch i swiecczich liderów kaszëbskò-pòmòrsczi rësznotë a téż czekawô òbgôdka ò
religijnoscë Pòmòrzô. Żôl, że frekwencjô nié za wiôlgô…
W dniach 24–25 łżëkwiata òdbéł sã
Pelplińsczi Areòpag – dwadniowô
kònferencjô ò religijnoscë Pòmòrzô.
Jednym z ji òrganizatorów bëło
Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié.
Pòdług jegò przédnika miała to bëc
przede wszëtczim leżnosc do òbgôdczi
ò wôżnëch dlô najégò regionu spra-
wach i do nawzôjnégò pòznaniô sã:
Pòtrzébny je dialog midzë lëdzama, jaczi
bierzą ùdzél w sztôłtowanim dzysdniowi
kaszëbskò-pòmòrsczi rësznotë. Mùszimë
kôrbic ò tradicji i przińdnoce Pòmòrzô.
Pelplin jakno dôwnô stolëca chełmińsczi
diecezji zdôwô sã nama bëlnym placã do
taczégò pòtkaniô. Areòpag mô bëc môlã
zéńdzeniô sã swiecczich z dëchòwnyma,
môlã wëmianë mëslów – pòdczorchiwôł
òbczas kònferencji Łukôsz Grzãdzëcczi.
Ùczãstników przëwitôł w Diecezjal-
ny Bibliotece w Pelplinie ks. bp Riszard
Kasyna, chtëren wspòmnął ò dłudżi
historie Pelplińsczich Zéńdzeniów (pòl.
Spotkania Pelplińskie), jaczé bëłë pòdług
niegò bùchą nôùkòwégò òkrãżô stolëcë
chełmińsczi diecezji. Jak rzekł, Pelpliń-
sczi Areòpag mô zôs przëwróconé tã
tradicjã.
Wëkładë zaczãłë sã òd wëstąpie-
niô ks. bpa prof. Wiesława Smigla na
témã lëdowi religijnoscë. Pò nim ks.
prof. Jón Perszón òpòwiedzôł ò tra-
dicji i dzysdniowòscë pielgrzimkòwi
pòbòżnoscë. Òbëdwaji prelegeńcë
gôdelë ò wôrtnoce òpisywónëch przez
sebie zjawiszczów i zagrôżbach dlô
nich. Pò krótczi diskùsji ùczãstnicë
Areòpagù mielë leżnosc òbezdrzeniô
ògrodu biskùpów i seminarijnégò, a téż
òbgôdczi w mniészich karnach.
Drëdżégò dnia òdbëłë sã dwie
wëkładowé sesje. W pierszi ks.
prof. Henrik Skòrowsczi wëgłosył
Òd lewi sedzą: Ł. Grzãdzëcczi, bp W. Smigel, ks. J. Perszón. Òdj. DM
referat ò aksjologicznëch rozmësłach
dzysdniowòscë, a ks. prof. Jón Walkùsz
ò bractwach i stowôrach chełmińsczi
diecezji w midzëwòjnowim czasu.
Òbczas drëdżi sesji przemówilë swiec-
czi: dr hab. Michôł Kaczmarczik kôrbił
ò chrzescëjaństwie jakno wëbòrze,
a dr Krësztof Kòrda ò lëdowëch to a-
w
rzëstwach na Kaszëbach. Na za ùń-
k
czenié ò. Janusz Jãdriszek rôcził wszët-
czich na Swiãtą Górã Pòlanowską, gdze
ju 13 czerwińca òdbãdze sã kaszëbsczi
òdpùst.
Wszëtczich wëstąpieniów mòżna
pòsłëchac na starnie http://radioglos.pl/
wiadomosci/regionalne.
W diskùsji wiele razy dało sã czëc
głosë nôdzeji, że Areòpag bãdze téż
sã òdbiwôł w pòstãpnëch latach.
Ùczãstnicë pòdczorchiwelë, że to zéń-
dzenié pò prôwdze pòmògło w nawzôj-
nym zrozmienim, pògłãbienim wiédzë
ò problemach – nié leno religijnëch –
Pòmòrzô.
Żôl leno, że tak mało dzejôrzów KPZ
dojachało do Pelplëna na to wëdarzenié.
Òsoblëwie drëdżégò dnia zala òbradów
bëła dosc lózô. Szkòda, że wiôlgô
robòta òrganizatorów i referentów nie
òstała wëzwëskónô przez wiãcy lëdzy.
Tim barżi je to dzywné, że òd czile
lat na rozmajitëch zrzeszeniowëch
pòtkaniach jak referen pòwtôrzałë sã
apele ò to, cobë Spotkania Pelplińskie
wrócëłë... Mòże za rok mdze lepi.
Òbczas kònferencji bëła téż zapre-
zentowónô wëdónô w łżëkwiace przez
Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié ksąż-
ka z dolmaczënkã na kaszëbsczi Knédżi
Zôczątków. Z hebrajsczégò jãzëka prze-
łożił jã ò. prof. Adóm Riszard Sykòra.
Òrganizatorama Pelplińsczégò
Areòpagù – òkróm KPZ – bëlë: Diece-
zjalnô Pelplińskô Kùriô i Teòlogiczny
Wëdzél Ùniwersytetu Mikòłaja Kò er-
p
nika w Toruniu.
DM
POMERANIA
CZERWIŃC 2015
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin