Pomerania Lipiec Sierpien 2014.pdf

(10332 KB) Pobierz
Nôbarżi kaszëbskô gmina
s. 10
Swiãto Dzãkczënieniô
s. 3
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji
oraz Samorządu Województwa Pomorskiego.
W NUMERZE:
3 Czôrno-żôłté Swiãto Dzãkczënieniô
Red.
4 Medal dla kopalni tematów
Red.
5 Kaszuba, co walczył po obu stronach frontu
W.R.
8 Jak budowano kościół Ducha Świętego
W.R.
10 Nôbarżi kaszëbskô gmina
Z Andrzejã Lemańczikã gôdô Dariusz Majkòwsczi
12 Kapłan niezłomny
Andrzej Busler
15 Fotograf powstania warszawskiego z Kaszub
Jerzy Nacel
16 Pòszmakôj Kaszëbë
Edita Jankòwskô-Giermek
18 Tłómaczenié, pisanié, zéńdzenia…
Red.
19 Céle mùszą bëc realné
Pioter Lessnaù, Éwelina Stefańskô
22 Upamiętnienie zasłużonego Kaszuby
Andrzej Busler
23 Gdańsk to część Kaszub
Z
Andrzejem Januszajtisem rozmawia Sławomir
Lewandowski
26 Bëc kaszëbsczim ùsôdzcą
Z Jerzim Łiskã gôdô Stanisłôw Janke
28 Wycieczka z wiosłem
Marta Szagżdowicz
30 Zasada „SZU”, czyli o wzajemnej grzeczności
Stanisław Salmonowicz
32 Czas wanogi
Kazimierz Ostrowski
32 Czas wanodżi
Tłóm. Iwóna Makùrôt
34 Lëdowô Pòlskô wedle zrzeszińców
Słôwk Fòrmella
36
Nowy Śpiewnik Polski z melodyami
Józef Borzyszkowski
40 Drodżi i nima w piesni wanodżi
Tómk Fópka
42
44
47
49
51
52
53
54
56
58
64
66
67
68
68
72
74
75
76
81
82
83
84
Zrozumieć Mazury. Część 1
Waldemar Mierzwa
Rumia, Reda i Wejherowo w historycznej pigułce
Bogusław Breza
Przenikanie
Ryszard Ronczewski
Biografie – Roman Woyke. Część 1
Krzysztof Kowalkowski
Z kaszëbsczim do Słowenie
Adrian Watkowski, tłóm. Tomôsz Ùrbańsczi
Tajemnica dzwonu
Jacek Borkowicz
Nôdgroda Remùsa
rd
Oryginalny świat Kaszubów
Z Justyną Pomierską rozmawia P.D.
Półwiecze „Zeszytów Chojnickich”
Kazimierz Jaruszewski
Lektury
Rowerem po Nordzie
Sławomir Lewandowski
W Lęborskich Lasach
Kamila Kotowska
Świat w kolorze nadziei
Maria Pająkowska-Kensik
Honor, małpa i kości
Jerzy Samp
Tcza, môłpa i kòstczi
Tłóm. G.J. Schramke
Z drugiej ręki
Wiérztë. Zygmùnt Narsczi
Dobiwcowie z Gniewina
DM
Klëka
„Moja Pomorska Rodzina” już dziewiąty raz
Krzysztof Kowalkowski
Działo się w Gdańsku
Teresa Juńska-Subocz
Droga
Tómk Fópka
Pëlckòwskô afera pòdsłëchòwô
Rómk Drzéżdżónk
POMERANIA
LËPIŃC–ZÉLNIK 2014
Od redaktora
Gospodarzem tegorocznego Zjazdu Kaszubów jest
Pruszcz Gdański – miasto, w którym przenika się kilka
kultur: kaszubska, kociewska, żuławska, kresowa… Pisząc
te słowa, nie wiem jeszcze, jak będzie wyglądało i czy się
uda to wielkie święto, ale z pewnością ze względu na miej-
sce, w którym się spotkamy, będzie to wyjątkowa okazja
do wzajemnego poznania się. Dobrze, że na scenie obok
zespołów kaszubskich pojawią się Kociewiacy z Frantówki, a nawet Górale, któ-
rzy mają nas zachęcać do umiłowania małej ojczyzny. Warto poznawać kulturę
i sposób myślenia tych, którzy są blisko, i tych, którzy mieszkają trochę dalej, bo
smażenie się we własnym sosie rzadko przynosi postęp.
Na rozpoczęte już lato proponujemy naszym Czytelnikom m.in. kilka tekstów
o najbardziej kaszubskiej gminie (przynajmniej wg wyników ostatniego spisu po-
wszechnego), czyli Lipnicy, a poszukującym aktywnego wypoczynku i polecamy
artykuł o pięknie rowerowych ścieżek na nordowych Kaszubach, i zachęcamy ich
do przekonania się na własne nogi i oczy, czy jego autor ma rację.
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
ADRES REDAKCJI
REDAKTOR NACZELNY
Dariusz Majkowski
Bogumiła Cirocka
ZASTĘPCZYNI RED. NACZ.
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Danuta Pioch (Najô Ùczba)
(WSPÓŁPRACOWNICY)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Edmund Szczesiak
(przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Piotr Dziekanowski
Aleksander Gosk
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Bogdan Wiśniewski
Tomasz Żuroch-Piechowski
Dariusz Majkowski
TŁUMACZENIA
NA JĘZYK KASZUBSKI
Iwona Makurat
Grzegorz J. Schramke
Karolina Serkowska
Tomasz Urbański
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenu-
meraty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy
• dokonać wpłaty na konto: PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13, ZG ZKP,
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk, podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki
zamawiającej) oraz dokładny adres
• zamówić w Biurze ZG ZKP, tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
• Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamówienia na prenumeratę (...) można skła-
dać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Infolinią Pre-
numeraty pod numerem: 22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach 7–17. Koszt
połączenia wg taryfy operatora.
Dariusz Paciorek aeroart.com.pl
jez. Trzebielsk
FOT. NA OKŁADCE
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
Zakład Poligraficzny Normex
Redakcja zastrzega sobie prawo
skracania i redagowania artykułów
oraz zmiany tytułów.
Za pisownię w tekstach w języku kaszubskim,
zgodną z obowiązującymi zasadami,
odpowiadają autorzy i tłumacze.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
Wszystkie materiały objęte są
prawem autorskim.
WYDAWCA
DRUK
2
POMERANIA
LIPIEC–SIERPIEŃ 2014
WËDARZENIA
Czôrno-żôłté
Swiãto Dzãkczënieniô
Na rôczbã kardinała Kazmierza Nycza Kaszëbi pòjachelë do warszawsczi Swiãtnicë Bòżi
Òpatrznoscë dzãkòwac za swiãtégò Jana Pawła II i 25 lat wòlnotë.
1 czerwińca we Warszawie bëło fejrowó-
né Swiãto Dzãkczënieniô. Ju sódmi rôz
pòd Swiãtnicą Bòżi Òpatrznoscë zeszłë sã
rzmë lëdztwa. Latos òb czas òbchòdów
òsoblëwie bëło widzec Kaszëbów, jaczich
przëjachało do stolëcë Pòlsczi przez pół
tësąca. W farwnëch lëdowëch ruchnach
stojelë, w zòrganizowónëch karnach,
w pierszich régach przed wôłtôrzã. Jesmë
przëjachelë do Warszawë dzãkòwac za to,
że ùdało sã nama wëzwëskac wòlnotã do
rozwiju naji tatczëznë. Kaszëbë zmieniłë
sã òb òstatné 25 lat pòzytiwno – gôdô
ò célu ti wiôldżi pielgrzimczi przédnik
Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô Łu-
kôsz Grzãdzëcczi.
Ùroczëstą Mszą Swiãtą òdprôwiôł
kardinôł Pietro Parolin, Sekretéra Stónu
Apòsztolsczi Stolëcë. Na zakùńczenié
òbchòdów delegacjô Kaszëbów dała
mù w darënkù ksążkã z tłómaczenia-
ma sztërzëch ewanieliów na kaszëbsczi.
To dokôz robòtë ò. prof. Adama Sykòrë,
chtëren przełożił nen dzél Swiãtëch
Pismionów z òriginalnëch jãzëków.
W procesji z darama przedstôwcowie
naji spòlëznë nieslë kòpiã sztaturczi Mat-
czi Bòsczi Swiónowsczi, Królewi Kaszub.
Òstała òna przekôzónô do Swiãtnicë Bòżi
Òpatrznoscë, gdze mô przëbôcziwac najã
bëtnosc we Warszawie 1 czerwińca 2014
rokù, ale téż bëc dokazã redotë z kano-
nizacji Jana Pawła II i wdzãcznotë za 25
lat wòlnotë.
Chcemë jesz dodac, że òb czas
Mszë Swiãti jedno z czëtaniów i dzél
mòdlëtwë wiérnëch òstałë przeczëtóné
w kaszëbsczim jãzëkù. Czëta najô redak-
cyjnô drëszka Katarzëna Główczewskô.
Red., òdj. DM
POMERANIA
LËPIŃC–ZÉLNIK 2014
3
Zgłoś jeśli naruszono regulamin