J.KREUTZINGER_TOPOGRAFJA..._1928_small.pdf

(93895 KB) Pobierz
llGU<OWł'llK
JÓZEF KREUTZINQER
SZEF WOJSKOWEGO ll'tSTYTc.trU OEOORAFICZNEQO
l WYKLADOWCll
\YYtsZEJ
SZKOLY WOJEMl'IEJ
POG
f\FJ
18 TRBLlt: ::: 8 ZftU\CZNIKt'.>W
164
RYSUtłK.óW
w
TEKS<:JE
1
~
28
·TOPOGRf\FJf\
PUŁKOWNIK
JÓZEF KREUTZINGER
SZEF WOJSKOWEGO INSTYTUTU QEOQRf\FICZNEQO
I WYKLf\DOWCf\
WYŻSZEJ SZKOŁ
V WOJENNEJ
TOPOGRf\FJf\
POMIJ\R I
ZDJĘCIE
KRJ\JU, Kl\RTOGRl\FJf\
I WOJSKOWE ZNJ\CZENIE TERENU
18
Tł\BLIC
::: 8
Zł\U,CZNIKÓW
164 RYSUNKÓW W
TEKŚCIE
WflRSZl\Wfl
Nr
2416.
Druka rnia
M. S.
W
ojsk.
1928
PRZEDMOWA.
od szeregu lat w
Wyższej
Szkole Wojennej,
często
spotykałem się
z
życzeniami słuchaczów
wydania
wykładów
w for-
mie
podręczni.ka.
Z biegiem czasu zebrany
materjał okazał się
tak obszerny,
że początkowo
przewidziane ramy
książki musiały
być
znacznie rozszerzone.
Powstałe
w ten sposób
.
wydanie staje
się
przydatne dla
każdego
oficera, który zechce
rozszerzyć
nabyte
w Szkole Oficerskiej podstawy wiedzy topogra.fji i terenoznawstwa.
Szczególne
położenie
oficera polskiego, który styka
się
z
różnorodnemi
mapami b. trzech zaborów, wymaga
większego
przygotowania,
niż
na to pozwala obecnie
poświęcany
czas na
wykłady
topografji-
zwłaszcza., że
w
działania.eh
wojennych ostatniej doby teren
zyskał
na znaczeniu.
Dziś,
gdy stoimy w przededniu nowych pomiarów i
zdjęć
kraju,
które z natury rzeczy
odbędą się
przy
współudziale
oficera,
-
podany
w czterech pierwszych
rozdziałach
krótki obraz aparatu naukowego
i wykonawczego ma
właśnie zapoznać
oficera
,,..z
istotą
i celami prac
oraz
przekonać możliwie
szerokie
koła
o
konieczności
i znaczeniu
tych prawdziwie twórczych i podstawowych robót w okresie odbudowy
Wykładając
państwa.
V. obeimuje podstawowe
wiadomości
z terenoznawstwa.
W
rozdziałach
VI. VII.
dążyłem
do zebrania bardzo rozp1ószonych
w literatu1ze wojskowe;
poglądów
co do znaczenia terenu
l
no-
woczesnych
środków
walki. Szczególny nacisk
położyłem
przytem
na znaczenie lotnictwa. Szereg tablic
zawierających zdjęcia
lotnicze,
l}a
ma_ celu wykazanie
doniosłości
wywiadu napowietrznego. Wszystkie
przykłady
i ilustracje
dotyczą
prawie
wyłącznie
ziem polskich.
Rozdział
5
Wreszcie
rozdział
VIII. podaje kilka wskazówek technicznych.
Dążąc
do utrzymania
książki
w ramach
podręcznika,
bylem
zmuszony
streszczać się
w niektórych dziedzinach i
podałem
tylko
dla.
zupełności wiadomości
z zakresu
Szkół
Oficerskich.
Dyrektorowi Nauk
Wyższej Szkoły
Wojennej Panu
Podpułkowni­
kowi Sztabu Generalnego ZIELENIEWSKIEMU
składam
w tem
miejscu
podziękowanie
za
łaskawe
przejrzenie
rozdziałów
VI. VII.,
a Panu Porucznikowi
JAMIOŁKOWSKIEMU
-
za
współpracę.
I.
TRIANGULACJA.
·'
.
.
\
i'
1.
Do wykonania pomiaru kraju przedewszystkiem
należy znać
figurę
ziemi. Przypomina ona jak wiadomo
kształtem spłaszczoną
na biegunach
kulę
albo
dokładniej elipsoidę, którą
otrzymujemy
obracajllc
e1ipsę dookoła
krótszej jej osi.
Przyjęte
rozmiary ziemi
sq oblicz one przez
różnych
uczonych,
między
innymi, przez znanego
geodetę
Bessela, mianowicie dla osi
dużej
=
6.377.397,156
m, dla
osi
małej
=
6.356.078,963
m.
(spłaszczenie
=
29
~,ts)
oraz amery-
kańskiego
uczonego Hayforda, który
otrzymał następujące wartości
tej
bryły: oś duża
=
6.378,388
m. -
spłaszczenie
=
2 7
(spłasz­
czenie
=
różnica dużej
i
małej
osi dzielona przez
dużą oś).
Ponieważ kształt
ziemi
niezupełnie
zgadza
się
z t. zw.
elipsoidą
obrotową
albo
sferoidą,
przeto
Lokreślamy idealną figurę
ziemi
jako
geoidę,
której
dokładny kształt
otrzymujemy
dzięki
badaniom
i
pomiarom wykonywanym przez komisje
międzynarodowe
pomiaru
ziemi.
Różnice pomiędzy geoidą
i
elipsoidą
nie
tak znaczne, by
miały wpływ
na zagadnienie kartograficzne, natomiast
muszą być
uwzględniomt
przy pracach (geodezyjnych I.
rzędu, zwłaszcza
podstawowych.
Podstawą
dla pomiarów
kątów
przy pomocy instrumentów astro·
nomicznych i geodezyjnych jest horyzont albo poziom, wyznaczony
przez
poziomnicę (libelę).
Pion albo kierunek
siły ciężkości
w danym
miejscu,
przedłużony aż
do
przecięcia
z
kulą
niebios, wyznacza
zenit miejsca obserwacji. Rzecz jasna - kierunek ten nie prze-
chodzi przez
środek
ziemi (sferoidalnej), jakby to
miało
miejsce
w
przypadku, gdyby ziemia
była kulą. Kąt
utworzony
pomiędzy
.kierunkiem pionu w danem miejscu i promieniem poprowadzonym
od
śr0dka
ziemi do miejsca obserwacji
zależy
od
szerokości
!
7
Zgłoś jeśli naruszono regulamin