Calosciowe_ujecie_rodzajow_satanizmu.pdf

(351 KB) Pobierz
Michał Knihinicki
Całościowe ujęcie rodzajów satanizmu
Spis treści
Przedmowa ………..……........................................ 2
Podział podziałów…...………………………………….. 2
Całościowe ujęcie rodzajów satanizmu………..... 3
Mapa synonimów i pojęć spokrewnionych……...... 7
Twórcy nazw
rodzajów satanizmu lub ich
pierwsze użycia w tekstach. Cytaty ze źródeł……..
8
Bibliografia……………………………………..……....... 14
wydanie pierwsze
Listopad 2013
Przedmowa
Podział satanizmu na rodzaje uważam za czynność podstawową i obowiązkową, jeśli chce
się zająć naukowym badaniem tego zjawiska. Nie jestem w mej opinii odosobniony, gdyż wszyscy
bez mała polscy badacze satanizmu (najczęściej socjologowie) tworzyli jego podziały od drugiej
połowy lat osiemdziesiątych
1
. Tak, jak ja uważali, że podział niejednorodnego, mocno zróżnicowa-
nego środowiska jest konieczny, by uporządkować nawał sprzecznych informacji na jego temat. Jest
to typowo naukowa potrzeba systematyzacji. Jednak socjologowie, zapewne z racji swego
wykształcenia, byli zawsze zainteresowani satanistami wchodzącymi w konflikt z prawem i to ich
właśnie dzielili na grupy
2
. Ja zaś zawsze byłem bardziej zainteresowany
całościowym
podziałem
satanizmu jako filozofii/religii,
który miałem zamiar stworzyć w oparciu o analizę większości
dostępnych
tekstów źródłowych
(często esejów lub książek zamieszczonych w Internecie,
w dużej mierze anglojęzycznych) oraz istniejących opracowań (również często anglojęzycznych).
Jest to zupełnie inna perspektywa i metodologia pracy niż socjologiczna, która prowadzi do
całkowicie innego celu. Podczas gdy polscy socjologowie badają żywych ludzi (poprzez wywiady
z nimi i analizę akt sądowych), ja badam satanistyczne teksty. Podczas gdy ich celem jest
tymczasowy, wąski podział satanistów, na dodatek tylko podwórkowych i tylko polskich, moim
celem jest całościowe ujęcie wszystkich odmian satanistycznej filozofii na świecie. Efekt mojej pracy
(trwającej przez ostatnich 10 lat) prezentuję w niniejszym tekście.
Chcąc podzielić satanizm całościowo musiałem wprowadzić metodę nieograniczania się
do jednego kryterium podziału. Zawężenie badań do jednego kryterium skutkowałoby ominięciem
wielu rodzajów satanizmu. Z kolei włączenie wszystkich kryteriów do jednego podziału byłoby
nielogiczne. Nie można, dla przykładu, postawić obok siebie jako równorzędnych satanizmu
współczesnego i laveyanizmu, gdyż są to dwie zupełnie różne płaszczyzny – laveyanizm zawiera
się w satanizmie współczesnym, w którym znajdziemy też wiele innych satanizmów. Dlatego wg
mnie jedyną sensowną metodą jest podanie wszystkich podziałów satanizmu, których zakresy
znaczeniowe będą się częściowo pokrywać. Minusem jest to, że nazwy będą się powtarzać, plusem,
że podział na pewno obejmie całość zagadnienia. Postanowiłem więc za cenę powtarzalności kupić
pewność, że moja praca ukaże wszystkie odmiany satanizmu jakie istniały i istnieją – a nawet takie,
które mogą zaistnieć.
Podział podziałów
- - - Podziały
teoretyczne
(sztuczne):
I. Podział ze względu na
okres
(historyczny)
II. Podział ze względu na
kraj
(geograficzny)
III. Podział ze względu na
metafizykę
(filozoficzny)
IV. Podział ze względu na
etykę
(filozoficzny)
- - - Podziały
praktyczne
(oddające rzeczywisty stan rzeczy):
V. Podział ze względu na
tradycję
(doktrynalny)
VI. Podział ze względu na
nazwę
(praktyczny)
1
2
Podziały te przytaczam w tekście
Dotychczasowe podziały satanizmu (1986 – 2006).
Np. podział z 1987 roku na satanistów, szatanistów i lucyferian, który stracił swą aktualność już dwa lata później.
2
Całościowe ujęcie rodzajów satanizmu
- P
ODZIAŁY
TEORETYCZNE
(
SZ T UC Z N E
) -
I. Podział ze względu na
okres
(podział historyczny)
I. 1. „Satanizm”
3
dawny
(przed V w. n.e.)
I. 2. „Satanizm”
średniowieczny
(V w. n.e. – XV/XVI wiek)
I. 2.1. „Satanizm”
wczesnośredniowieczny
(V – X wiek)
I. 2.2. „Satanizm”
późnośredniowieczny
(X – XV/XVI wiek)
I. 3. Satanizm
nowożytny
(XVII – XIX wiek; od 1667 do 1893)
I. 4. „Satanizm”
XX-wieczny do 1966 roku
(od 1900 do 1966)
I. 5. Satanizm
współczesny
(od 1966 do dziś)
II. Podział ze względu na
kraj
(podział geograficzny)
II. 1. Satanizm
angielski
(U.K. – Wielka Brytania)
II. 2. Satanizm
amerykański
(U.S. – Stany Zjednoczone)
II. 3. Satanizm
polski
(PL – Polska)
II. 4. W innych krajach (głównie Niemcy, Włochy, Francja, Kanada)
III. Podział ze względu na
metafizykę
(podział filozoficzny)
III. 1. Satanizm
teistyczny
III. 2. Satanizm
ateistyczny
III. 3. Satanizm
mistyczny
lub
panteistyczny
IV. Podział ze względu na
etykę
(podział filozoficzny)
IV. 1. Satanizm jako
kult zła
(s. tradycyjny, s. ukryty, s. hardcore, „źli sataniści”)
IV. 2. Satanizm jako
kult swojego dobra
(laveyanizm, setyzm, s. racjonalny)
IV. 3. „Satanizm” jako
kult ogólnego dobra
(s. romantyczny, s. lucyferyczny, s. soft)
3
Wyraz „satanizm” wzięty w cudzysłów oznacza, iż mamy tu do czynienia z satanizmem jedynie z nazwy, czy też
satanizmem urojonym (terminologia zaczerpnięta od Anny Mikołejko [1988], którą uważam ze bardzo trafioną).
Satanizm jedynie z nazwy – a więc „satanizm” – ma się tak do satanizmu, jak ma się człowiek przebrany za
niedźwiedzia do prawdziwego niedźwiedzia. (Gdyż jest to zwierzę agresywne, groźne i niebezpieczne, podczas
gdy człowiek przebrany za niedźwiedzia służy taniej rozrywce, na dodatek często ku uciesze dzieci
i zdziecinniałych dorosłych.)
3
- P
ODZIAŁY
(
O DD A J ĄC E
PRAKTYCZNE
-
R Z E C Z Y W I S TY S T AN R Z EC Z Y
)
V. Podział ze względu na
tradycję
(podział doktrynalny)
V. 1. Satanizm
tradycyjny
Tradycja: ustnie od czasów Albionu 7000 lat temu; pisemnie w ukryciu od XII/XIII wieku n.e.;
pisemnie jawnie od pierwszej angielskiej publikacji
Czarnej Księgi Szatana
(tyt. oryg.
Codex Saerus. The Black Book of Satan)
w 1983 r. Reprezentant: Order of Nine Angles (ONA).
V. 2. Satanizm
ortodoksyjny
Tradycja: ustnie w ukryciu od nowożytnego okultyzmu w XVII w; pisemnie jawnie od
publikacji pism brata Nero i
The Devil's Bible
brata Myrmydona w 2005 r. Reprezentanci:
H.O.M.E. (1992-2005)
4
, Cathedral of the Black Goat (CoBG, od 2005), Black Goat Cabal (BGC).
V. 3. Satanizm
laveyański
Tradycja: od publikacji
The Satanic Bible
Antona LaVeya w 1969 r. Reprezentanci:
Church of Satan (CoS)
5
, First Satanic Church
6
, s. racjonalny
7
, Ordo Templi Satanis (OTS)
8
.
V. 4. Satanizm
setycki
9
Tradycja: od publikacji
The Book of Coming Forth by Night
Michaela Aquino w 1975 r.
10
Reprezentanci: Temple of Set (ToS; od 1975), Sethian Liberation Movement (SLM; od 2002)
V. 5.
Inne
współczesne tradycje
M.in: Ordo Sinistra Vivendi, Bambini di Satana, Embassy of Lucifer, Church of Lucifer (CoL),
Church of Satanic Liberation, Church of Azazel, Misanthropic Luciferian Order (M.L.O.).
4
„H.O.M.E. – Horned Order's Magical Existence. Kościół Satanizmu Tradycyjnego założony w 1992 przez Brata Nero.
Służył on jako Najwyższy Kapłan tej organizacji aż do jej rozwiązania w 2005” [przyp. wydawcy do: Nero 2010, s. 4.]
Pierwsze wydanie
The Satanic Bible
ukazało się w 1969 r. w USA, trzy lata po założeniu Church of Satan w 1966 r.
First Satanic Church – organizacja satanistyczna założona przez Karlę LeVey (starszą córkę A.S. LaVeya) w 1999 r.
W Polsce
The Satanic Bible
– jako
Biblia Szatana
(zamiast
Biblia Satanistyczna)
– ukazała się w 1996 r. i rozpoczęła dużą
falę zainteresowania (głównie wśród młodzieży) tzw. „satanizmem filozoficznym”, czyli tym proponowanym przez
LaVeya. Z tego zainteresowania na przestrzeni czterech następnych lat wyłonił się w Polsce satanizm racjonalny,
który jest laveyanizmem bez metafizyki. Dlatego właśnie s. racjonalny sytuuję w tradycji laveyańskiej.
Dla uzasadnienia umiejscowienia Ordo Templi Satanis (OTS) w tradycji laveyańskiej cytuję fragment z ich tekstu:
„[C]ała organizacja musi być postrzegana jako godna poważania i kwitnąca. Wreszcie będziemy przez to
popularyzować ideę samego Kościoła Szatana w dużych, miejskich ośrodkach, by służyła jako jaśniejący
przykład tego, co może być osiągnięte przez stosowanie naszej filozofii.” O.T.S.,
OTS - Zakon Świątyni Szatana,
przeł. Ronan the Great, [na:] Satan.pl, 2001,
http://www.satan.pl/publikacje.php?id=74
Stosuję nazwę „setycki”, a także „setyzm” i „setyta” – zamiast „setiański”, „setianizm” oraz „setianin” – mimo,
iż w oryginale nazwy te brzmią „setian”, „setianism” oraz „setian”/”setians”. Wybór ten motywowany jest faktem,
że w III wieku n.e. istniała gnostycka sekta religijna o nazwie „setianie” [patrz m.in. Masson 1993].
Wizyjny i mistyczny tekst
The Book of Coming Forth by Night
Michaela A. Aquino ukazał się w 1975 roku w USA
i rozpoczął istnienie oddzielnej od Church of Satan magicznej organizacji satanistycznej o nazwie Temple of Set.
5
6
7
8
9
10
4
VI. Podział ze względu na
nazwę
(podział praktyczny)
Teistyczne:
VI. 1. Satanizm
tradycyjny
(ONA)
VI. 2. Satanizm
ortodoksyjny
(H.O.M.E., CoBG, BGC)
VI. 3. Satanizm
setycki / setyzm
(ToS, SLM)
VI. 4. Satanizm
pokoleniowy
11
- - - Inne (np. „Diane Vera's Theistic Satanism”, Church of Azazel, M.L.O.)
Ateistyczne:
VI. 5. Satanizm
laveyański / laveyanizm
(głównie CoS)
VI. 6. Satanizm
racjonalny
(w Polsce od 1996)
Inne (teistyczne lub ateistyczne):
VI. 7. „Satanizm”
podwórkowy
lub
pseudosatanizm
(w Polsce od 1986)
VI. 8. Satanizm
intelektualny
lub
filozoficzny
(w Polsce od ok. 1988)
VI. 9. Satanizm
duchowy
lub
gnostyczny
(brak daty)
Nazwy nadane przez konkretnych badaczy:
12
VI. 10. Satanizm
ideologii i perwersji
(ks. J. Zbigmalski, 1986)
VI. 11. Satanizm
sprzeciwu i mody
(ks. J. Zbigmalski, 1986)
VI. 12. Satanizm
kwaśny
(K. Potyrała, ok. 2000)
VI. 13. Satanizm
młodzieżowy
(A. Mikołejko*, 1988 i 1992; J.W. Wójcik*, 1992)
VI. 14. Satanizm
intelektualny
(Sz. Beźnic*, 2002)
VI. 15. Satanizm
podkulturowy
(B. Hoffmann, 1989)
VI. 16. Satanizm
autentyczny
(B. Hoffmann, 1989)
VI. 17. Satanizm
jawnie zorganizowany
(P. Stawiński, 1997)
VI. 18. Satanizm
domniemanie zorganizowany
(P. Stawiński, 1997)
VI. 19. Satanizm
subkulturowy
(P. Stawiński, 1997; M. Zawadzki, 1999)
VI. 20. Satanizm
podwórkowy
(M. Zawadzki, 1999; Sz. Beźnic, 2002)
VI. 21. Satanizm
koncertowy
(M. Zawadzki, 1999)
VI. 22. Satanizm
konfesyjny
(M. Zawadzki, 1999)
VI. 23. Satanizm
oświecony
(M. Zawadzki, 1999)
VI. 24. Satanizm
filozoficzny
(Wydawnictwo Mania*, 1996)
VI. 25.
Cyber-satanizm
(P. Szarszewski, 2004)
VI. 26. Satanizm
lucyferyczny
(M. Knihinicki, 2009)
11
Dosłownie rozumiany religijny kult Szatana przekazywany z pokolenia na pokolenie jako tradycja rodzinna. Brakuje
dowodów na jego istnienie, mimo to pisarze chrześcijańscy bardzo często rozpisują się o takim satanizmie. Patrz
pierwsze trzy podziały przytaczane w tekście
Dotychczasowe podziały satanizmu (1986 – 2006).
Nazwy rodzajów satanizmu nadane przez konkretnych badaczy, najczęściej socjologów, rzadziej religioznawców.
W nawiasie podano nazwisko twórcy terminu oraz datę wydania dzieła, w którym ów termin został po raz pierwszy
użyty. Gwiazdka przy nazwisku badacza oznacza, iż nie jest on – bądź niewiadomo czy jest – twórcą danego
terminu i najprawdopodobniej jest osobą, która jako pierwsza użyła go w drukowanej publikacji naukowej.
12
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin