Zabawy i ćwiczenia logopedyczne.pdf

(4854 KB) Pobierz
ÍTl
C h rza n o w s k a
Mw\ m
O
mmm
PO ZA&Nltć T>LA ÍDQOPSOÓW , NAUOZYCtSU Î KO!>2iCÓ\AJ
'. ,
;ÍO Í
r*i( iĄi £
:■
n n
.
■■■.’
M
Powyższe ćwiczenia są pomocne w uzyskaniu układów artykulacyjnych obowiązują­
cych przy prawidłowej wymowie głosek /sA /z/, /c/, /dz/. Należy jednak pamiętać, że
w przypadku seplenienia międzyzębowego rezygnujemy z ćwiczeń polegających na
wysuwaniu języka do przodu, np. kotek, naleśnik, armatka. W razie konieczności wpro­
wadzamy ćwiczenia połykania według B. Mackiewicza, a także ćwiczenia dzięki którym
dziecku będzie łatwiej utrzymywać język w jamie ustnej, np. odsuwanie języka do tyłu,
oblizywanie wewnętrznej powierzchni zębów.
Przy wymowie bocznej głosek /s/, /z/,
Id, Idzi
wskazane jest stosowanie ćwiczeń,
których celem będzie wypracowanie umiejętności emitowania powietrza środkiem języ­
ka, np. dmuchanie do rulonika z języka, dmuchanie na czubek języka wysunięty między
wargami (przy „pustych” policzkach i lekko przyciśniętych do zębów kącikach warg).
Wywoływanie głoski
Isl
Kolejny etap pracy korekcyjnej to uzyskanie nowej głoski, której brzmienie
jest zgodne z ogólnopolską normą ortofoniczną.
Głoskę
Isl
możemy uzyskać m.in. w następujący sposób:
> wyjaśniamy dziecku na czym polega ułożenie narządów artykulacyjnych przy
prawidłowej wymowie głoski
Isl.
Demonstrujemy układ warg, języka i zębów
oraz wybrzmiewamy głoskę. Proponujemy dziecku naśladowanie dźwięku;
> zachęcamy dziecko do naśladowania dźwięków naturalnych, np. syczenia węża,
gęsi, imitowania odgłosu powietrza wychodzącego z pękniętego balonika;
>
przedłużamy brzmienie głoski /c/; -
> modyfikujemy brzmienie głoski
lii.
W czasie wymawiania przedłużonego
lii
odciągamy dolną wargę od górnych siekaczy'. Polecamy dziecku, aby stopniowo
zbliżało zęby. mocniej dmuchało do przodu i układało wargi w uśmiechu;
> przedłużamy artykulację głoski
IX
z czubkiem języka ułożonym za dolnymi
l
zębami, cofniętymi kącikami warg i zbliżonymi zębami;
> polecamy dziecku wysunąć język tak, aby jego czubek znajdował się między
zębami i dmuchać na wskazujący palec ustawiony przed ustami. Stopniowo
dziecko cofa język za zęby i zbliża dolne siekacze do górnych;
> polecamy dziecku przy otwartych zębach i rozchylonych wargach oprzeć
czubek języka o dolne zęby, język lekko wybrzuszyć tak by górne zęby doty­
kały do jego powierzchni. Wymawiamy początkowo przedłużoną głoskę
lii
otrzymując
Id.
Przedłużając z kolei
Id
uzyskujemy
Isl.
Na początku przedłu­
żamy /tsss/, potem jednak staramy się uzyskać lekkie, delikatne syczenie bez
pomocniczego
lxl.
Pamiętamy o stopniowym zbliżaniu łuków zębowych.
Utrwalanie i automatyzacja głoski
Isl
Celem etapu utrwalania jest stabilizacja artykulacji nowej głoski w mowie
kontrolowanej. Etap ten obejmuje utrwalanie głoski
w izolacji,
w
sylabach,
w wyrazach,
w
parach wyrazów, w zdaniach oraz tekstach.
Na etapie automatyzacji ćwiczymy artykulację głoski w mowie spontanicz­
nej. Do ćwiczeń automatyzujących można wykorzystać „Zaczarowane obrazki’’
(materiały ilustracyjne), zachęcając dziecko do samodzielnego opowiadania
treści obrazka, zadawania pytań do tekstów, wymyślania dalszego ciągu wybra­
nych opowiadań itp.
Sylaby
>
Isl
w
nagłosie:
sa, so, se, su. sy. sę, są;
>
/s/w otoczeniu samogłosek:
asa. ese. oso, usu, ysy, isy:
>
Isl w wygłosie:
as, es, os, us, ys, is.
Proponowane zabawy i ćwiczenia
X .
Zabawa słuchowa.
Wypowiadamy różne sylaby, a dziecko reaguje klaskaniem
lub powtórzeniem sylaby pod warunkiem, że zawiera ona głoskę /s/’.
Zabawa z klepsydrą.
Ustawiamy klepsydrę
i
zachęcamy dziecko do prawidło­
wego wymaw iania sylab zawierających
Isl
w czasie jednej minuty.
Patyczaki.
Proponujemy ćwiczącemu ułożenie z kolorowych patyczków- róż­
nych wzorów. Każdemu patyczkowa dziecko mówi sylabę z głoską
Isl
(czerwo­
nemu - sa. żółtemu - ese, zielonemu - os, niebieskiemu - es). Podobnie można
wykorzystać inne gry dydaktyczne, np. grę
Wędkarz
(każdej wyciągniętej rybce
dziecko mówi zadaną sylabę).
Zabawa ruchowa
z
piłką.
Rzucamy do dziecka piłkę wymawiając sylabę za­
wierającą
Isl.
Zadaniem dziecka jest złapanie piłki i odrzucenie jej z jednocze­
snym powtórzeniem zadanej sylaby. Możemy zachęcić dziecko do kilkakrotnego
powtórzenia sylaby. Zabawę można uatrakcyjnić w-prowadzając różne sposoby
podawania piłki (do rąk, odbijanie o podłogę lub ścianę).
Kręgle.
Dziecko powtarza zadaną sylabę tyle razy, ile kręgli udało mu się prze­
wrócić.
Gama.
Dziecko śpiewa gamę wymawiając zadaną sylabę. Ćwiczenie można
wykonać z mikrofonem.
Zabawa „w łapki”.
Na melodię znanej dziecku piosenki wymawiamy jedną lub
kilka sylab z ćwiczoną głoską. Prowadzący i dziecko uderzają w swoje dłonie.
..Skoczek”.
Rozkładamy na podłodze plansze w czterech kolorach (czerwony,
zielony, żółty, niebieski). Plansza czerwona to sylaba /sa/, zielona /se/, żółta /os/
a niebieska /isy/. Zadaniem dziecka jest chodzenie lub skakanie po planszach
i wymawianie odpowiednich sylab.
„Przeskakiwanki”.
Rozkładamy na podłodze plansze (np. koła lub kwadraty)
w dwóch kolorach: czerwonym i zielonym. Zachęcamy dziecko do chodzenia lub
skakania po planszach z jednoczesnym wymawianiem podanej sylaby. Gdy dziecko
stanie na planszy czerwonej powtarza sylabę trzy razy, na zielonej tylko raz.
Pow tórz sylabę
tyle razy, ile oczek pokaże się po rzuceniu kostką.
Połącz'w trójki jednakowe sylaby:
sa —-—
_
es
su
so
as
se
os
as
Sil
'
so
------- sa
os
es
_ sa
so
se
as
es
su
os
as
Odszukaj „zaszyfrowaną” sylabę,
dołącz ją do podanej
i
odczytaj wyraz:
i
i
2
_ 2 J
A
se
sa
se
B
SU
so
su
C
sa
sa
SU
D
su
SU
se
E
se
sa
se
F
sa
so
se
G
so
se
so
H
se
su
sa
i
so
se
su
j
sa
su
sa
i 2
S
8
: ń
i
■«
3 3
I -A + rnik = .
1-
C + nki = ..
2-
B + bota =
2-
H + charki =
3-
J + łatka = ...
I -E + rwetka =
Zabawa z
bębenkiem.
Osoba prowadząca wystukuje prosty rytm i wymawia syla­
bę z ćwiczoną głoską. Zachęcamy dziecko do wymawiania sylab zgodnie z zada­
nym rytmem, np.: sa— sa— lub se— se se. os------ os os, esa. esa—esa,
sa
sa
se
esa............. -esa itp.
„Wąż” - gra planszowa.
Kartoniki z sylabami układamy dowolnie jeden za
drugim, ustalamy „start” i „metę”. Dziecko przesuwa swój pionek o tyle miejsc,
ile oczek pokaże się na kostce. Wymawiamy sylabę, dziecko powtarza ja tyle
razy, ile oczek było na kostce. Wygrywa gracz, który pierwszy stanie pionkiem
na polu „meta”.
Trudniejsza wersja:
dziecko rzuca dwie kostki, np. 6 i 2. oblicza
różnicę (6 - 2 = 4), przesuwa pionek o 4 pola, nazywa sylabę i wyszukuje słowa
z daną sylabą. W pracy z młodszymi dziećmi zamiast kartoników z sy labami
można wykorzystać obrazki, w nazwach których jest /s/.
Wyszukaj głoskę /s/ w nagłosie, wygłosie i śródgłosie svlaby. Zapisz s - laby
w odpowiednich rubrykach. Przeczytaj je.
es
o sa
as
su
asu
ise
su
so
su
ise
as
su
se
o sa
asu
e sa
isa
isa
isu
so
ise
so
aso
u so
se
sa
ose
es
asu
us
o sa
so
se
e so
ise
ose
o so
se
os
o se
se
es
se
su
sa
usu
as
o se
u so
se
u so
so
aso
so
is a
isu
I^
esa
sa
os
/s/ na początku
SU
/s/ w środku
USO
Is/
na końcu
US
Utwórz sylaby przez dopowiedzenie lub dopisanie samogłosek do danej głoski.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin