Sieniatycki_ks_Zarys_dogmatyki_katolickiej_Tom_I_Krakow_1928 1x.pdf

(9846 KB) Pobierz
Ks . Dr. M. S I E N I A T Y C K I
PROF. UNIW. JAGIEŁ. W KRAKOW IE.
ZA RYS
DOGMATYKI KATOLICKIEJ
TO M I,
O BOGU JEDNYM I TRÓJOSOBOWYM
KRAKÓW
1 9 2 8.
NAKŁADEM AUTORA.
Ni hi l o b s t a t .
X. Dr. Bystrzonowsty.
Cracoviae, 20. septembris 1928.
L. 7895,28.
P O Z WA L A MY DRUKOWAĆ.
Z Książęco-Metropolitalnej Kurji
Kraków, dnia 22. września 1928.
f A D A M ST E FA N
Kanclerz.
ODBITO W DRUKARNI POLSKIEJ FR. ZEMANKA W KRAKOWIE.
PRZEDMOWA.
Niniejsza praca ma być, według mego zamiaru, początkiem
całej dogmatyki szczegółowej, napisanej w języku polskim.
Potrzeba tego rodzaju dzieła jest, zdaje się, dość powszechnie,
w sferach duchownych, odczuwaną. Mimo, że dogmatyk,
w obcych językach, jest bez liku, to przecież zawsze przyjem­
niej się czyta i lepiej się rozumie napisaną w języku ojczystym.
Zwłaszcza dla początkujących teologów będzie ona, mojem
zdaniem, ułatwieniem w zrozumieniu trudnych nieraz dla nich
kwestyj dogmatycznych. Także i dla kleru pracującego w szko­
łach, czy na paraf jach, może służyć do uzupełnienia i pogłębie­
nia jego wiedzy dogmatycznej, w sposób i milszy i zrozumialszy,
niżby się to dało zrobić w języku obcym, co znowu uczyni owoc­
niejszą jego pracę w nauczaniu prawd Bożych.
. Niniejsza praca jest także próbą teologicznego wysłowienia
się w języku polskim, co gdyby się udało, mogłoby i w litera­
turze teologicznej polskiej, mieć pewne znaczenie.
Te cele miałem na oku, przy pisaniu niniejszego dzieła, dla­
tego starałem się przedstawić dwa pierwsze traktaty dogmatyki
szczegółowej: o jednym Bogu i Trójcy św., w sposób dość wy­
czerpujący, a przedewszystkiem przystępny i zrozumiały. W tym
celu korzystałem, jak Czytelnicy zapewne zauważą, obficie
z*dzieł św. Tomasza, zawsze głęboko i przejrzyście ujmującego
prawdy wiary. Oczywiście, zwłaszcza w traktacie o Trójcy św.,
niejedno będzie wymagać pilniejszej uwagi ze strony Czytel­
nika, by mogło być zrozumiane, ale to już mała moja w tem
wina, a raczej przedmiot sam, najgłębsza tajemnica naszej
wiary, nastręczał trudności przedstawienia go, w jeszcze jaśniej -
szem świetle.
Praca niniejsza przedstawia naukę katolicką o Bogu, jakim
jest sam w sobie. Bóg jest jeden co do natury, a troisty co do
osób. Stąd cała praca dzieli się na dwa traktaty: pierwszy mówi
o jednym Bogu, drugi o Trójcy św.
AUTOR.
NOWSZE PODRĘCZNIKI DOGMATYKI SZCZEGÓŁOWEJ.
L. A t z b e r g e r , Grundziige der Kathol. Dogmatik, Munster 1907.
B. B a r t m a n n , Lehrbuch der Dogmatik, 2 Bde \ Freiburg in B. 1920.
1. B a u t z, Grundziige der Kathol. Dogmatik *. 4 Theile, Mainz 1900— 1903.
F. D i e k a m p, Katholische Dogmatik, 3. Bde, Munster in W. 1921.
F E g g e r, Enchiridion theol. dogm. specialis7. Brixen 1911. I. B.
Heinrich-Gutberlet,
Dogmatische Theologie, 10. Bde, Munster
1881— 1904. I. H e r m a n n , Institutiones theol. dogm.*. 2 vol. Roma 1908.
H. H u r t e r, Theologiae dogmat, compendium 1 . 3 vol. Oeniponte (Inns­
2
bruck), 1908. T e n ż e , Medulla theol. dogm
. 8
2 vol., Innsbruck 1908. E. H u ­
g o n , Tractatus dogmatici, Paris 1927. I. H e r v ć , Manuale theol. dogma-
ticae3. 4 vol. Parisiis 1927. L. J a n n s e n s , Summa theol. Dotąd
6
tom.,
Friburgi 1900— 1905. B. J u n g m a n n , Institutiones theol. dogm. specialis*,
6
vol. Regensburg 1897. I. B. K a t s c h t h a l e r , Theologia dogm. cath.
specialis. 4 vol., Regensburg 1877-88. A. L ć p i c i e r , Institutiones theol.
dogm. ad textum S. Thomae concinnatae,
6
. vol., Paris 1902— 1906.
L. L e r c h e r, Institutiones theol. dogm., 4. vol.., Innsbruck 1924— 1927.
C, M a n z o n i, Compendium theol. dogm. 2, 4. vol., Roma 1904. Ad. P a-
q u e t, Disputationes theol. seu Commentaria in Summam theol. D. Thomae2,
6
- vol., Roma 1905— 1910.
Ch. P e s c h, Praelectiones dogmaticae*. 9. vol. Friburgi 1908— 16. T e n ż e ,
Compendium theol. dogm., 4. vol., Friburgi 1913. I. P o h 1 e, Lehrbuch der
Dogmatik
7,
Paderborn 1921. M. I. S c h e e b e n- A t z b e r g e r , Handbuch der
Kath. Dogmatik, Freiburg 1925. T. H. S i m a r, Lehrbuch der Dogmatik*.
2. B., Freiburg 1899. T. S p e c h t , Lehrbuch der Dogmatik2, 2. B., Regens­
burg 1912. Ad. T a n q u e r e y , Synopsis dogm. specialis,3, 2. vol. Roma
1911. G. B. T e p e, Institutiones Theologiae, 4. vol., Paris 1894—96.
I. T y l k a , Dogmatyka katolicka2, Tarnów 1900.
TRAKTAT PIERWSZY.
O JEDNYM BOGU.
L. B i 11 o t, De Deo uno et trino \ Romae 1902. I. F r a ń -
z e 1 i n, Tractatus de Deo uno *, Roma 1910. T. G a r r i g o u - L a g r a n g e ,
Dieu. Son existence et sa naturę, Paris 1915. K. G u t b e r 1 e t, Gott der
Einige und Dreifaltige, Regensburg 1907. E. H u g o n , De Deo uno et trino,
Paris 1920. J a n s s e n s , De Deo uno,
2
. vol., Friburgi 1900. I. K 1 e u t g e n,
De ipso Deo, Regensburg 1881. A. L e p i c i e r, Tractatus de Deo uno,
2
. vol.,
Paris 1902. L e s s i u s, De perfectionibuą. moribusque divinis, Paris 1881.
G. V a n N o o r t , Tractatus de Deo uno et trinoa Bussum in Hollandia
,
1920. V a n d e r M e e r s c h , De Deo uno et trino, Brugis 1917.
I. P i c c i r e 11 i, De Deo uno et trino, Neapol 1902. L d e S a n , Tractatus
de Deo uno,
2
. vol., Lovanium 1893—97. W. S c h m i d t , Der Ursprung der
Gottesidee, Munster in Westfal. 1912. S t e n t r u p , De Deo uno, Innsbruck
1878. T e n ż e , Synopsis tractatus scholastici de Deo uno, Innsbruck 1895.
K. W a i s , Obrona religji katol., tom II., Przemyśl 1912.
Chr. P e s c h, Der Gottesbegriff in den heidnischen Religionen des
Altertums, Freiburg 1885. T e n ż e , Der Gottesbegriff in den heidnischen
Religionen der Neuzeit 1888
F. D i e k a m p, Die Gotteslehre des hl. Gregor von Nyssa, Munster
1896. E n d e r t, Der Gottesbeweis in der patristischen Zeit 1869. K l e i n ,
Der Gottesbegriff des Joh. Duns, Scotus 1913. K i l g e n s t e i n , Die Gottes­
lehre des Hugo von St. Victor 1898. U n t e r s t e i n , Naturliche Gotteser-
kenntnis nach den kappadoz, Kirchenvatern (1903— 1904). W a i b e 1, Na­
turliche Gotteserkenntnis und die Apologeten des 2. Jahrh., 1916.
W a i n a n d, Die Gottesidee der Grundzug der Weltanschauung des hl.
Augustinus, Paderborn 1910.
Każda ludzka wiedza pyta się co do przedmiotu swego ba­
dania: czy jest (an sit), czem jest (quid sit) i jakim jest (ąualis
sit). Ponieważ i Boga poznajemy w podobny sposób, jak rzeczy
stworzone, przeto traktując o Bogu, trzeba i o nim także na te
trzy pytania odpowiedzieć. A zatem traktat o jednym Bogu roz­
padnie się na trzy części: o istnieniu Boga, o jego istocie i o jego
przymiotach.
CZĘŚĆ
PI ERWSZA.
O istnieniu Boga.
Istnienie Boga można poznać w sposób naturalny i nadna­
turalny. W sposób naturalny, r o z u m e m , w sposób nadnatu­
ralny: tu na ziemi przez w i a r ę , w niebie przez b e z p o ś r e d ­
n i e w i d z e n i e Boga.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin