Jazz #014.pdf

(281 KB) Pobierz
Jazz #14 ­ Skala zmniejszona cały ton ­
półton, c.d.
"Jazz"
Piotr Lemański
Jak zapewne pamiętacie, miesiąc temu ustaliliśmy, że stosowanie skali
zmniejszonej 1 ­ 1/2, jest nierozerwalnie związane z czterodźwiękowym akordem
zmniejszonym
Dzisiaj przyszła więc pora na prezentację i omówienie przykładów w oparciu o analizę harmoniczną kilku bardziej znanych
standardów jazzowych. Tak naprawdę to skoncentrujemy się tylko na dwóch typowych "ścieżkach" harmonicznych związanych z
występowaniem akordu zmniejszonego. W pierwszym przypadku mamy mianowicie do czynienia z powrotem z subdominanty
(akord majorowy na IV stopniu gamy durowej) na tonikę: IV ­ IV#° ­ I. W tonacji C­dur byłoby to: || Fmaj7 | F#° | Cmaj7 || W drugim
przypadku chodzi o kadencję (czyli melodyczno­harmoniczny postęp o charakterze zakończeniowym) III ­ IIIb° ­ II ­ V, czyli dla C­
dur byłoby to:    || Em7 | Eb° | Dm7 | G7 ||, ewentualnie rozwiązujące się finalnie na Cmaj7. W jakich utworach szukać tych
połączeń, aby na konkretnych przykładach ćwiczyć ogrywanie skali zmniejszonej? Dla przykładu pierwszego będą to: "Lady Be
Good" Gershwina (takt 2 w części B), "Dont Get Around Much Anymore" Ellingtona (także takt 2 w części B), "In A Mellow Tone"
Ellingtona (takt 10 i 26). no i oczywiście takt 6 każdego bluesa o przeciętnie rozwiniętej harmonii. Przykład drugiwystępuje w
takich standardach, jak: "Someday My Prince Will Come", "Blusette", "Ali The Things You Are", "My Romance" czy "Out Of
Nowhere". Zanim jednak rzucicie się do szukania nut wymienionych utworów, zastanówmy się przez chwilę nad obydwoma
przykładami występowania akordu zmniejszonego. W myśl zasady powtarzalności akordu co tercję małą, akord na IV
podwyższonym stopniu (czyli F#° w tonacji C­dur) i akord na III obniżonym stopniu (czyli Eb° w tonacji C­dur) ­ mają te same
dźwięki, co akord C°. Jeżeli więc sumiennie przez cały miesiąc przerabialiście ćwiczenia z poprzedniego workshopu, to dzisiaj
możecie odebrać nagrodę ­ wszystko bowiem rozgrywać się znów będzie między skalami C jońską i C zmniejszoną 1 ­ 1/2.
Przykład 1. do ogrywania przedstawiać się będzie następująco: skala F lidyjska (bądź jońska), C zmniejszona 1 ­ 1/2 i C jońska.
Nic prostszego. Jeżeli nawet użyjecie skali 
F jońskiej, to będzie to wyglądało następująco:
F jońska ­ F G A Bb C D E F
C zmniejszona 1 ­ 1/2 ­C D Eb F F# G# A H C
C jońska ­ C D E F G A H C
Łącząc dwie pierwsze skale ­ do opanowanego już przez miesiąc połączenia C jońska ­ C zmniejszona 1 ­ 1/2 (czyli zmiana
dźwięku E na Eb i "objazd" kwinty poprzez F# i G#) dodajemy tylko obniżenie dźwięku H na Bb (dla F jońskiej) i powrót na H.
Gdybyśmy zaś użyli F lidyjskiej, to ogrywamy dźwiękami gamy C­dur (dla Fmaj7) potem zmiana na C zmniejszoną 1 ­ 1/2 i powrót
na C jońską (dla Cmaj7). Omawiany drugi przypadek to połączenie skal modalnych na III° i na II° tonacji C­dur ze skalą C
zmniejszoną 1 ­ 1/2. Dźwiękowo jest to znowu łączenie skali C­dur ze skalą C zmniejszoną 1 ­ 1/2, czyli coś, co omawialiśmy
miesiąc temu. Należy jednak pamiętać, że skale F lidyjska, E frygijska, D dorycka i C jońska, mimo że posiadają te same dźwięki,
to różnią się "korzeniem" i dźwiękami akordowymi (co w konsekwencji rysuje nam zarys harmoniczny). Jeżeli więc przerobiliście
skalę zmniejszoną (wraz z ćwiczeniami 7. poprzedniego miesiąca) w proponowanych przeze mnie tonacjach C, F i G, to w
przypadku ogrywania standardu w którejś z tych tonacji macie już zrobiony kolejny krok do przodu. Dotyczyłoby to takich
standardów, jak "Someday My Prince Will Come", "Don't Get Around Much Anymore". "Lady Be Good", "Blusette" no i oczywiście
Bluesa w tonacji F. 
No tak. ale co zrobić, jeżeli mamy do czynienia z utworem w innej tonacji? Można ratować się, używając pasującej, "zastępczej"
tonacji (według zasady tercji małej) C, F lub G ­ niestety jest to tylko wyjście awaryjne. O wiele lepsze są następujące
rozwiązania: albo transponujemy cały utwór do tonacji C, F lub G. albo przerabiamy lekcję opanowania skali zmniejszonej w tej
konkretnej, nowej tonacji, w jakiej właśnie napisano dany utwór. Uwierzcie mi. obydwa wyjścia będą dla Was na pewno
rozwijające i po prostu zrobicie znowu mały krok do przodu. Nie ukrywam, że idealnym rozwiązaniem byłoby opanowanie
improwizacji skalą F# zmniejszoną 1 ­ 1/2 i Eb zmniejszoną 1 ­ 1/2 (mam oczywiście na myśli dzisiejsze przypadki) oraz
umiejętne łączenie ich ze skalami jońską i dorycką. No, ale będzie to zapewne następny etap do pokonania. 
Przejdźmy teraz do muzyki. Przykład 1 to czterotaktowy schemat harmoniczny 
|| Fmaj7 | F#° | Cmaj7 | Cmaj7 || ogrywany skalami w ich podstawowej formie. Pozwoli to osłuchać się z materiałem tak, żeby
podczas improwizacji samemu wyłapywać ewentualne pomyłki.
 
Nie można załadować wtyczki.
Przykład 2 to kilka propozycji podstawowych fraz opartych np. na wprawkach tercjowych (takty 5­7). W podobny sposób
potraktowałem drugi przebieg harmoniczny || Em7 | Eb° | Dm7 | G7 || (przykład 3 i 4) najpierw gamki, a potem kilka prostych
melodyjek. Aha, akordy zmniejszone w nawiasie dotyczą oczywiście stosowanej skali. Tak przy okazji ­ jak widzicie, wyskoczył
nam jeszcze jeden temat do omówienia (jak tylko oczywiście będzie chwila i ku temu sposobność), a mianowicie: podstawowe
wprawki do ogrywania na stosowanych przez Was skalach, ale także, a może przede wszystkim, umiejętność swobodnego ich
stosowania w improwizacjach. Często spotykam się z tym, że młody adept sztuki jazzowej potrafi grać wprawki tercjowe,
kwartowe, pasażowe czy różnego rodzaju (i to nie proste) kombinacje od kolejnych stopni skali, ale gdy przychodzi do grania, to
nie słychać ani jednej wyćwiczonej wcześniej frazy...
Nie można załadować wtyczki.
  
Nie można załadować wtyczki.
Nie można załadować wtyczki.
   
Na koniec jeszcze drobna uwaga. Omawiane przykłady oparte są na prostych harmonicznie standardach. Zdarza się niestety, że
kombinacje te są bardziej zawite, funkcje akordów w przebiegu utworu bardziej zakamuflowane ­ co ostatecznie może
zaciemniać nasze spojrzenie na całość utworu. Tak bywa np. z niektórymi bossa novami Antonio Carlosa Jobima. Harmonie tych
utworów często chadzają własnymi, zupełnie innymi ścieżkami, a akordy zmniejszone występują tam w stopniu, rzekłbym wręcz,
znaczącym... No ale o tym to już naprawdę innym razem.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin