sarbiewski maciek.pdf

(9013 KB) Pobierz
MACIEJ KAZIMIERZ
SARBIEWSKI
EPIGRAMMATUM LIBER
*
KSIĘGA EPIGRAMATÓW
BIBLIOTEKA
PISARZY
STAROPOLSKICH
zespół redakcyjny
A d a m K a r p iń sk i (p rzew o d n iczą cy )
K r z y sz to f M row cew icz
E w a Jolanta G łęb ick a
A ria d n a M a sło w sk a -N o w a k (sek retarz)
26
TOM
Instytut Badań Literackich PAN
Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”
MACIEJ K A ZIM IER Z
SA R BIE W SK I
EPIGRAMMATUM Ü BER
*
KSIĘGA EPIGRAMATÓW
WYDAŁY I PRZEŁOŻYŁY
MAGDALENA PISKAŁA I DOROTA SUTKOWSKA
IBL
Instytut
Badań
Literackich
Wydawnictwo 2003 Warszawa
Redakcja
Ariadna Masłowska-Nowak
Korekta
Justyna Mańkowska
Projekt okładki
M ałgorzata Żarska
Skład i łamanie
W ydawnictwo IBL
Książka dofinansowana ze środków Komitetu Badań Naukowych
i Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
© Copyright bv Magdalena Piskała. Dorota Sulkowska. 2003
© Copyright by Stowarzyszenie ..Pro Cultura L itteraria”. 2003
© Copyright for this edition bv W ydawnictwo Instytutu Badań Literackich
PAN. 2003
Druk i opraw a
W ydawnictwa Platan
Kryspinów 256
32-060 Liszki
ISBN 83-89348-12-8
WPROWADZENIE DO LEKTURY
Maciej Kazimierz Sarbiewski był w wieku XVII znany i ceniony przede
wszystkim jako poeta liryczny. Dziś natom iast podziwiany jest nie tyle nawet
jako autor ód i epod wzorowanych na poezji Horacego, ile traktatów do­
tyczących gatunków lirycznych, epopei i satyry, choć przede wszystkim jako
..pierwszy polski estetyk", które to miano zawdzięcza rozprawie poświęconej
teorii konceptu
De acuto et arguto liber unicus, sive Seneca etM artialis
(O po­
incie i dowcipie księga jedna albo Seneka i Marcjalis). Mimo rosnącej popular­
ności dzieł teoretycznych Sarbiewskiego, jego twórczość epigramatyczna po­
zostaje tymczasem niemal zapomniana. Co prawda nie zawsze oceniano ją
wysoko. Władysław Syrokomla, który przełożył znakomitą większość utw o­
rów poety z Sarbiewa, a także część jego korespondencji ze Stanisławem
Łubieńskim, o epigramatach jezuity miał zdanie raczej niepochlebne:
kpigram m ata Sarbiewskiego są wszystkie niemal w guście Jezuickim, gdzie myśl
skoszlawiona nienaturahiem i figurami sili się na dowcip naciągany. Na sam herb Chod­
kiewicza jest u Sarbiewskiego 38 epigrammatów. gdzie figurują gryfy i strzały. O świętym
Aloizym Gonzadze jest ich 15: niepodarowano tam oczom, twarzy, uśmiechom i lilii świę­
tego. ówdzie igraszka z imienia Ludovicus, tam naciągane i rzec można trywialne ustępy
o Miłości Bożej, słowem epigram m ata Sarbiewskiego są wyrazem psującego się smaku
w jego epoce, gdy w naszej rzeczy najzupełniej są bez interesu, przeto ze 148 epigram: za­
ledwie kilkanaście sądziliśmy godnemi przekładu.1
Dziś, oczywiście, ów zepsuty gust barokowy oceniamy nieco odmiennie,
choć sądy takie jak Syrokomli niewątpliwie przyczyniły się do ignorowania
epigramatycznej spuścizny Sarbiewskiego.
1
Poezye Księdza Macieja Sarbiewskiego.
Dział II:
Pienia liryczne i opisowe,
przeł.
W. Syrokomla, [w:]
P rzekłady poetów polsko-lacińskich epoki Zygmunt owskiej.
t. 5. Wilno
1851. s. 231-232.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin