HLP (all in one)g.odt

K. I. GAŁCZYŃSKI „WYBÓR POEZJI”

urodził się w Warszawie w 1905 r. Ojciec jego był technikiem kolejowym, a matka córką właścicielki restauracji firmy Wróbel.
W 1914 r. jego rodzina była ewakuowana do Moskwy. Tam w 1915 r. Gałczyński zaczyna pisać swoje pierwsze wiersze, których teksty zaginęły.
1916 – rozpoczyna naukę w Szkole Komitetu Polskiego założonej w Moskwie.
1918 – wraz z rodziną powraca do Warszawy i konturuje naukę w gimnazjum Giżyckiego.
1923 – wydrukowano jego pierwszy wiersz w czasopiśmie Rzeczpospolita. Jego tytuł brzmiał „Szturm”.
Po maturze Gałczyński rozpoczął studia  na Uniwersytecie Warszawskim. W czasie studiów drukował w miesięcznikach: „Twórczość Młodej Polski”, „Smok”. Ukazują się wówczas wiersze: „Tum”, „Pomysły”, „Lunatyk”, „Słowa zwycięskie”, „Opętanie”.
1926 – umiera ojciec Gałczyńskiego. Marta Wyka wspomina tu o towarzyszącym poecie kompleksie ojcowskim, który był również widoczny u Schulza i Gombrowicza. Kompleks ów nie był tylko wynikiem nieporozumień rodzinnych, wypływał raczej z postawy i świadomości pokolenia, do którego należał Gałczyński.
1926 – rozpoczyna współpracę z „Cyrulikiem Warszawskim” oraz pisze powieść „Porfirion Osiełek, czyli Klub Świętokradców”.  Fantastyka tej powieści i jej oderwanie od rzeczywistości były pozorne. W gruncie rzeczy mamy tu do czynienia z szyfrem ówczesnego życia poety i jego rówieśników. Pod groteskową maską ukrywały się postacie autentyczne. Jego znajomi łatwo odszyfrowali postacie w przeciwieństwie do krytyków, którzy określili to dzieło jako pomyłkę literacką poety.  Jesienią powołano go do jednorazowej służby, skąd zostaje karalnie wydalony.  Po wyjściu z wojska rozpoczyna bardziej świadomą i zorganizowaną działalność artystyczną.  Przyłącza się do grupy poetyckiej Kwadryga.
Kwadryga:
- powstała w 1926, w środowisku studentów UW,
- założyciel: Stanisław Ryszard Dobrowolski,
- członkowie: Władysław Sebyła, Stefan Klukowski, Aleksander Maliszewski, Lucjan Szenwald, Marian Markowski, K. I. Gałczyński,
- w latach: 1927 – 31 wychodziło czasopismo „Kwadryga”,
- pierwszym wierszem Gałczyńskiego drukowanym w Kwadrydze były: „Zaręczyny Johana Keatsa”
- ponadto grupa ta wydawała tzw. Bibliotekę Kwadrygi, w której ukazał się „Porfirion Osiełek” oraz jego poemat „Konic Świata”,
-> miejsce Gałczyńskiego w Kwadrydze:
* najważniejsze były dla niego: start literacki i pozyskanie trybuny poetyckiej,
* rodzaj temperamentu twórczego nie kwalifikował go do współżycia grupowego,
* nie interesował się stroną organizacyjną Kwadrygi,
* wniósł do Kwadrygi nutę i styl cygański, który przestał tam istnieć po jego odejściu,

1929 – odbywa się pierwszy indywidualny wieczór autorski Gałczyńskiego w Klubie Artystycznym.
W tym roku poznaje też swoją żonę Natalię Awałow.
1930 – ślub z Natalią -> upamiętnia go w wierszach: „Ballada ślubna I” i „Ballada ślubna II”,
Matka Gałczyńskiego wyszła powtórnie za mąż za Czecha stąd w jego wierszach sympatia do tego kraju.
1930 – początek nowego etapu w twórczości.
Zaczyna pracować jako urzędnik cenzury – aluzje poetyckie dotyczące tego faktu świadczą o tym, że praca ta była uciążliwą koniecznością.
Jednocześnie w jego wierszach pojawia się nuta rodzinna, charakterystyczna również dla jego późniejszej twórczości. Świadectwem tych zmian jest napisana „Pieśń cherubińska”,
1931 – wyjeżdża do Berlina, pisze tam stosunkowo niewiele, studiuje tam język niemiecki i łacinę. Powstało jego dzieło „Bal u Salomona”.
W okresie berlińskim kontynuuje swoją kreację poety-wesołka, dowcipnisia.
1933 – wraca do Warszawy.
1934 – wyjeżdża do Wilna, gdzie:
* nawiązuje współpracę z radiem,
* drukuje swoje wiersze w prasie wileńskiej „Słowo”, „Kurier Wileński”, warszawskiej „Kurier Poranny” i krakowskiej „Wróbel na Dachu”,
* współpraca z tygodnikiem literacko-artystycznym orientacji nacjonalistycznej „Prosto z mostu”.

1936 – rodzi się jego córka – Kira. Przenosi się do Warszawy – nowy etap artystycznej biografii.
- wypowiedzi programowe należą do rzadkości w praktyce twórczej Gałczyńskiego.
- „List do przyjaciół” z Prosto z Mostu – odczytywano jako manifest ideowy Gałczyńskiego, jako opowiedzenie się po stronie nacjonalistycznej. Tekst listu nie wskazuje jednak na takie upodobania poety. Uwydatnia jednak zrealizowany cel Gałczyńskiego: znalazł taka trybunę literacką, która zapewniła mu możliwość uzyskania licznego audytorium i umocniła jego pozycję jako poety.
1937 – wydaje tom wierszy wybranych, zatytułowany „Utwory Poetyckie” (nakładem Prosto z Mostu), zgromadzona jest tutaj jego cała dotychczasowa twórczość.
1939 – powstaje cykl liryczny: „Notes Aninenses”.
W tym roku umiera też matka poety.
24 sierpnia Gałczyński wzięty do niewoli. Powstają wiersze wojenne: „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte” i „Sen żołnierza”.
1941 – wywieziony do międzynarodowego obozu jenieckiego,
w tym czasie pisze trzy sławne wiersze: „List jeńca”, „Srebrną akację”, „Dziką różę”,
Zaprzyjaźnia się w tym czasie z lekarzem angielskim, którego wspomina w wierszu „Kolczyki Izoldy”;
Po wojnie Gałczyński zaczyna podróżować. W Paryżu powstaje szkic do „Notatek z nieudanych rekolekcji paryskich”, który został już dokończony w Krakowie. Jest to dowód zmagań i wahań poety przed podjęciem decyzji powrotu do kraju. .

1946 – ostatecznie wraca do kraju. Zamieszkuje w Krakowie w Domu Literatów. Rok ten charakteryzuje się aktywnością twórczą poety. Współpracuje z „Przekrojem”. Drukuje ponadto w „Tygodniku Powszechnym”, „Odrodzeniu”, „Szpilkach”.
Łączy w całość poetycką: groteskę, ironię i powagę. Wokół jego twórczości zaczyna się tworzyć atmosfera niezrozumienia i niechęci. Dotyczy przede wszystkim teatrzyku „Zielona Gęś”
1947 – zamieszkuje w Szczecinie.
1948 – zapada na zawał i przewożą go do Warszawy, jesienią odbywa podróż do Moskwy.
1948 – 49 - ukazują się dwa tomiki poetyckie: „Zaczarowana dorożka” i „Ślubne obrączki”,
1952 – znowu zawał serca
1953 – powstają ostatnie utwory „Pieśni” i „Chryzostoma Bulwiecia podróż do Ciemnogrodu”.
6 grudnia nagły zgon poety. Pogrzeb na cmentarzu wojskowym na Powiązkach.

II. GAŁCZYŃSKIEGO LEGENDA OSOBOWOŚCI:

Gałczyński podsycał swoją legendę poprzez demonstracyjny, choć nie sztuczny styl życia, podkreśla jej rolę i obecność poprzez swoje pisarstwo. Na legendę jego osobowości składają się:
- autokreacja,
- zdolność uzyskania jej rezonansu u odbiorcy;
lirykę Gałczyńskiego kształtują:
- zasady konstrukcji osobowości artystycznej,
- sposoby jej przekazywania,
- wpływ jaki wywiera ona na twórczość;

Pierwowzór dla typu osobowości artystycznej reprezentowanej przez Gałczyńskiego znajdujemy w Młodej Polsce.
-> Charakterystycznym realizatorem hasła połączenia w całość życia i teorii artystycznych był Stanisław Przybyszewski. Podobieństwo pomiędzy nim, a Gałczyńskim dotyczy określonego modelu obyczajowości i autobiograficznego piętna twórczości.
-> bliski G. jest typ artysty kreowany przez Stanisława Ignacego Witkiewicza – łączy ich uprawianie groteski jako stylu życia i stylu wypowiedzi literackiej; teorie sztuki widzieli jednak inaczej;

Gałczyński przed wojną był osamotniony w swojej pozycji poetyckiej. Niektórym się wydaje, że jego pozycja była związana z młodzieżą artystyczno-cygańską lat 30. cyganeria ta godzi ze sobą żądanie twórczości uspołecznionej i wolności artystycznej indywidualności (w przeciwieństwie do cyganerii MP). Połączenie drwiny i powagi, błazeństwa i koturnu.

demonstracja cygańskiej postawy w tekstach Gałczyńskiego:
-> powołuje się na Rimbauda odpowiadającego jego pojęciom poety zbuntowanego, skłóconego ze światem, indywidualisty uznającego w pierwszym rzędzie władzę poezji.
wiersze:
 

1) ”Szekspir i chryzantemy”:

Nie wierz mu: on jest wściekłym kochankiem Rimbaudów,
tyś jest sercem zgubionym na plaży pochyłej
jego oczy są straszne, twoje - tylko miłe -
on to posąg i duma, i klęska narodów.

2) „Conticum canticorum”

O, poeto, czy chcesz, żeby było jeszcze piękniej?
Pocałuj w usta Rimbauda,
I uśnij.

deklaracje składające się na wizerunek cygański poety są bardzo ogólnikowe
rządzi nimi emocja i nastrój chwili

3) „Serwus, madonna”

Przecie nie dla mnie spokój ksiąg lśniacych wysoko
i wiosna też nie dla mnie, słońce i ruń wonna,
tylko noc, noc deszczowa i wiatr, i alkohol-
serwus, madonna.

Byli inni przede mna. Przyjdą inni po mnie,
albowiem zycie wiekuiste, a śmierć płonna.
Wszystko jak sen wariata śniony nieprzytomnie-
serwus, madonna.


W „Elegii wileńskiej”
świat lirycznej tajemnicy przeciwstawiony zostaje codziennemu porządkowi,
poeta – intelektualiście z zawodu.

Powyższe deklaracje liryczne napiętnowane są dążeniem do ucieczki od codzienności, charakterystycznym dla poety cygana.

W czasach podróży po Europie:
odczuwał głęboką potrzebę nowego adresu dla swojej poezji, konkretnego celu, który określiłby użyteczność jego liryki.
Poeta łotr i łobuz przemienia się w Bachusa demokracji. Włączył swą poezję w nową rzeczywistość społeczną, ale nie zrezygnował z jej charakteru zabawnego, z humorystycznego dystansu, z dowcipu.

”Pieśń Cherubińska”:

Jak wódz na zdobycie fortecy
idziemy co dnia.
i nieraz trafia nas ostrze,
bijących w prawo i w lewo,
by były rzeczy najprostsze:
mięso, chleb, drzewo.

Gałczyński aprobował świat, który był przedmiotem nienawiści prawdziwego dekadenta: świat rodzinny, spokój domowego ogniska, żonę i dziecko, powszednie zajęcia i ambicje.

Poeta dąży do zrównania swojego sielankowego świata ze światem prostych ludzi. Widać to w poezji powojennej.

”Opis domu poety”

a sądzę, droga Floro, że w Szkocji tak samo:
Że razem noc i księżyc to noc księżycowa.

formy eskapizmu:

W poematach: „Niobe” i „Wit Stwosz”, umieścił poeta dokładne opisy rzeczywistych miejsc związanych z powstaniem poematów. . Poeta udostępnia odbiorcy realne tło i miejsce swoich przeżyć.
Ta forma eskapizmu (ucieczki od problemów związanych z życiem społecznym, codziennością w świat iluzji) stanowi szczególny rodzaj mitu rodzinnego, stoi blisko rzeczywistości.

Kolejną formą ucieczki jest motyw ucieczki do raju, na wyspy szczęśliwe, do nieznanych, utopijnych lądów doskonałej rzeczywistości. Gałczyński motyw ten eksploatuje z wielką konsekwencją, zmienia tylko nazwy swoich mitycznych rajów: Arabia, Brazylia, Afryka, Holandia. Kraje prawdziwe mieszają się z fantastycznymi, ale wszystkie oznaczają to samo: rzeczywistość, której poeta nie przeżył, nie doznał, nie doświadczył – a więc doskonałą.

Szczęśliwe kraje Gałczyńskiego powinny wyglądać tak:

”Prośba o wyspy szczęśliwe”

A ty mnie na wyspy szczęśliwe zawieź,
wiatrem łagodnym włosy jak kwiaty rozwiej, zacałuj,
ty mnie ukołysz i uśpij, snem muzykalnym zasyp, otumań,
we śnie na wyspach szczęśliwych nie przebudź ze snu.

Pokaż mi wody ogromne i wody ciche,
rozmowy gwiazd na gałęziach pozwól mi słyszeć zielonych,
dużo motyli mi pokaż, serca motyli przybliż i przytul,
myśli spokojne ponad wodami pochyl miłością.

Raj poety to:
- królestwo doskonałych, idealnych uczuć, które w postaci nieskażonej  trudno spotkać w rzeczywistości,
- prostota, doskonałość, sielankowość odczuć

Gałczyński swoje stereotypy uczuciowe tworzy dla czytelnika konfrontującego poezję z kolejami własnego życia i rodzajem własnych przeżyć.

Gałczyńska był zarówno poetą popularnym i wielkim.
-> Doskonale znane wiersze miłosne Gałczyńskiego odznaczają się brakiem erotyzmu. Relacjonują stany uczuciowe wciąż powtarzające się, nie wywołują żadnych nieporozumień, bo są powszechnie znane.
przykład „O naszym gospodarstwie”.
- > erudycja Gałczyńskiego ujawnia się w tym, że Bach i Chopin w jego wierszach mogą wystąpić w każdej sytuacji, bo mają wzbudzić przekonanie w czytelniku, że dostępna jest mu wyższa tradycja kulturalna.

W poezji Gałczyńskiego pojawia się często motyw poety-rzemieślnika, wykonującego swój zawód:
a) dla twórczej satysfakcji,
b) dla zarobku;
Poeta nie krył się z tym, że uprawia poezję by zarobić na życie.
Koncepcja poety-rzemieślnika była podejmowana też przez poetów Awangardy Krakowskiej., ale stawiali oni na pierwszym miejscu maksymalną kontrolę procesu twórczego.

motyw rzemieślniczy w wierszach G.:
”Srebrne i złote”
mistrz Benwenuto wyrabiał złote świeczki, wytapiał złote żabki, cały świat wyrzeźbił. Mówi tu o podstawowej pracy, która składa się na formułę dzieła. Zawód złotnika, wytwórcy przedmiotów cennych, może być uznany za specjalnie bliski pracy poety.

”Pieśń Cherubińska” zadowolenie z codzienności równa się stwierdzeniu o dobrze wykonanej robocie

”Wit Stwosz”
- poemat o triumfalnej pracy ,
- zbiorcza definicja cechowego rozumienia zawodu artysty, które przyjęło się w późnym średniowieczu
- pojęcie solidnie wykonanej roboty rzemieślniczej,
- bohater to typowy artysta dla „prostaczków”

”Ars poetica”,
groteska jest tu kostiumem ukrywającym najbardziej autentyczne sądy Gałczyńskiego:

Publiczność zasię jest tym drogowskazem,
czego nie mogą pojąć różni durnie.
Jeżeli błazeństw pragnie, bądź jak błazen,
jeśli koturnów, stańże na koturnie.
I na to nie ma rady, moje panie:
Toć i szyjemy, i piszemy dla niej.

III. PROBLEMATYKA I FUNKCJE SPOŁECZNE GROTESKI GAŁCZYŃSKIEGO:

Gałczyński należy do generacji, która:
- zadaje sobie pytania dotyczące moralności historii,
- przekonana jest o nieodwracalności dziejów,
- przekonana o niszczącym wpływie czasu na jednostkę,
- kontynuuje norwidowską koncepcję heroizmu,
- próbuje określić rolę literatury w życiu społecznym.

wiersze Gałczyńskiego o ojcu są pozbawione humoru na rzecz zgryźliwej ironii
1) „Bal u Salomona”

Najpierw był ojciec. Każdy ojciec jest zły.

2) „Portret ojca artysty”

Ojciec lubił lenistwo. Całymi dniami
widziałeś pasibrzucha, jak się bawił z psami.

To zagwiżdże, to muchę zdusi pod Obrazem
i marsz w gąszcz pod oknami do czytania gazet.

3) „Tatuś”

Zapada noc, noc ponura,
zasypia Polska, tysiące, tysiące Tatusiów, tęskniących do miłości...

I wszystko było już tak październikowo -
i podział dóbr miał być zrobiony sprawiedliwie...
Niestety! Tatuś ni stąd, ni zowąd
zatruł się szprotkami w oliwie.

Umarł.

Ja się nie śmieję.

Kompleksowy charakter ojcowskich wierszy w pewnym momencie wykroczył poza problematykę konfliktu rodzinnego: ojciec – syn. Porównując dwa teksty „Tatuś” i „Biedny Lolo” zauważamy, że bohaterowie wierszy, to żałosne postacie zagubione we współczesnej im rzeczywistości. Wspólna jest im nieumiejętność znalezienia jakiegokolwiek sensu w zawikłanych formach życia. Z tym, że tatuś przyjmuje biernie i bezkrytycznie istniejący stan rzeczy, a Lolo próbuje uciec od niego.

Groteska jest drugą obok popularnej poezji lirycznej, formą twórczości Gałczyńskiego.
Poprzez wiersz typu groteskowego wypowiadała się jego pasja demaskatorska, dydaktyzm, moralizatorstwo.

na groteskowy rozdział poezji Gałczyńskiego składają się następujące sprawy:
- problem polskiego intelektualizmu i związany z nim wizerunek inteligenckiej kultury,
- opis sytuacji na rynku literackim.

W  wierszu „Październik, czyli October” atakuje zjawisko inflacji poezji.
kolejna obsesja G. to problem nowego, dojrzałego polskiego inteligenta, będącego typowym produktem swojej epoki. Wyraźnie demaskatorski charakter tej obsesji świadczy o gwałtownym załamaniu się wszelkich nadziei ideowych i politycznych związanych z inteligencją. Dla G. świadomość inteligencka zasługuje tylko na potępienie i najbardziej konsekwentne odcięcie się od niej. Pragnie odseparować się od tych norm kulturowych, które stanowiły własność wykształconego inteligenta polskiego.
W wierszu „Ludowa zabawa” reprezentuje gatunek drwiny wyraźnie aintelektualnej, prymitywnej w swojej brutalności.
Inteligent na zawsze pozostanie w oczach G. przedstawicielem „ginącej klasy”. Gani inteligenta za abstrakcyjny idealizm, romantyczny mesjanizm, konserwatyzm, polityczne niezdecydowanie.

Największe sukcesy w twórczości groteskowej, mistrzostwo w określonym rodzaju humoru, pozycję ludowego moralizatora osiągnął dopiero po wojnie.
”Zielone gęsi” można uznać za kwintesencję pewnych cech twórczości G. jest w nich:
- zwrot do publiczności,
- dydaktyzm,
- humor,
- groteska,
- makabryczny dowcip,
- wyśmianie konwencji literackich,
- humanizm,
- przedłużanie ataków na inteligencję,

druk pierwszych „Zielonych gęsi” wywołał fale protestów i oburzeń. Drukowane były one w Przekroju.

Teatrzyk Zielona Gęś to miniatury dramatyczne, w których obecny jest groteskowy dowcip oraz absurdalne poczucie humoru. Utwory wchodzące w skład później zebranego tomiku stylizowane były na scenariusze scenek rodzajowych i bazowały na pojęciu gagu.
teatrzyk ten był dla G. finałową konsekwencją tej części jego twórczości, której fundament wspierał się na kontakcie z publicznością. „Zielone gęsi” naznaczone są charakterystyczną dla poety ambiwalencją, dwojakim widzeniem świata. Wiele z tych utworów można nazwać bajkami z morałem. Bajkami w oświeceniowym rozumieniu tego terminu, opatrzonymi pouczającą pointą. W tych utworach próbuje kontynuacji pewnych cech oświeceniowej bajki, wplatając je w ramę błyskawicznego spektaklu teatralnego. Teatr ten poprzez swoją formę i typ prowokuje pewne porównania. Humor G. nosi tu poczucie nonsensu. Wyrazem absurdu są niektóre przejawy życia, nie wysuwa jednak żadnych wniosków filozoficznych.

IV. GAŁCZYŃSKI WOBEC TRADYCJI I WZORCÓW LITERACKICH

Gałczyński kreował się na poetę:
- impulsu momentalnego,
- poetę okoliczności,

Tradycjonalizm postawy G. wyrażał się w tym, że poeta dawał wyraz niechęci dla takiego rodzaju eksperymentów poetyckich, które można nazwać jaskrawym awangardyzmem -> G. był bliższy liryce Tuwima niż Przybosia.

tradycja literacka w realizacji G. to:
- splot wielu różnorodnych osiągnięć literackich,
- maksymalna swoboda wyboru pośród postaw i technik bliskich poecie,
- przekrój przez epoki i style – zarówno polskie jak i europejskie,

”Wiatr w zaułku”
ujawnia się tu skamandrycki rodowód jego liryki.
Podobieństwa ze skamandrem:
- ucodziennienie języka poetyckiego,
- wprowadzenie do wiersza tematyki powszedniej,
- odwoływanie się do określonych wzorców kulturowych (Kochanowski, Norwid),
- zerwanie z impresjonizmem modernistycznym na rzecz nastrojów optymistycznych i witalistycznych,

wpływy oddziałujące na lirykę G.:
- odwołania typu klasycznego (zainteresowanie literaturą antyczną)
- eksploatacja motywów i zdarzeń charakterystycznych dla świata antycznego – greckiego i rzymskiego
- odwołania do mitologii
- odwołania do Renesansu i Oświecenia,
- odcina się od wizji antyku niespokojnego, inspirowanej filozofią Nietzschego, bliższy jest mu pierwiastek apolliński,

Estetyka poetycka w twórczości G jest harmonijna i zrównoważona, pełna ładu i proporcji. Tęsknota do stabilności świata staje się programem poetyckim.

G. waha się pomiędzy parodią i aprobatą. Sięgnął do początków polskiej poezji i napisał parodię wiersza średniowiecznego i wczesnorenesansowego, z jego rymami i wahaniami rytmicznymi. Chodzi tu o wiersz „Żywot K.I. Gałczyńskiego”. W utworze „Wit Stwosz” sięga po tę Saną stylistykę w celu odmiennym: dla realistycznego prawdopodobieństwa, dla dokładnego przekazania klimatu epoki.

We wstępie do traktatu poetyckiego „Niobe” G. nazywał się „czeladnikiem Kochanowskiego”. nawiązuje do Kochanowskiego jako:
- piewcy natury, wsi i jej uroków,
- od K. wywodzi się sielankowa nuta w opisach krajobrazów nie zmienionych ani symbolicznym, ani nadrealistycznym przetworzeniem,
nawiązania te widać w wierszu „Spotkanie z matką”

nawiązanie do oświecenia (w twórczości powojennej):
- społeczna funkcja poety, pozostającego na usługach życia publicznego i odpowiadającego na wydarzenia codzienne,
- koncepcja poety moralizatora, racjonalisty, satyryka,
- humor G. inspirowany oświeceniowym humorem absurdu, (Krasicki, Trembecki),
przykład można podać „Zielone gęsi”

nawiązanie do romantyzmu:
- atak Mickiewicza jako wieszcza (w utworach: „Ofiara świerzopa”, „Lilie albo kwiatki prohibicyjne”),
- atakuje kult Słowackiego, Norwida i Wyspiańskiego (jako neoromantyka)
- zafascynowany był jednak Norwidem i na jego wzór rozluźnił składnię poetycką w swoich utworach.

z Szekspira czerpie: umiejętność połączenia nastrojowości, liryzmu i powagi z jarmarczną groteską.

V.Z PROBLEMÓW WARSZTATU POETYCKIEGO GAŁCZYŃSKIEGO:

kształtując język poetycki skorzystał z postulatów skamandryckich:
- rozluźnienie rygorów mowy poetyckiej
- wprowadzenie do niej potocznego sposobu wypowiedzi i codziennego słownictwa,
- słowo poetyckie jest nieograniczone żadnymi rygorami, niedbałe,

o nowatorstwie języka poetyckiego G. stanowi:
- zdolność posługiwania się różnorodnymi stylami wypowiedzi,
- zdolność umiejętnego stosowania zasady przeciwieństwa i kontrastu
przykłady utworów: „Bal u Salomona”, „Polowanie z sokołami”, „Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich”, Niobe”

”Niobe”
- płaszczyzna fabularna, tematyczna oraz poznawcza poematu nie jest skomplikowana,
- miał być wykładem o roli i znaczeniu sztuki na przestrzeni wieków, o jej kolejnych przemianach,
- historia rzeżby Niobe to punkt wyjścia i dojścia poematu,
- poeta odkrył Niobe-sztukę, aby wygłosić o niej wielki hymn pochwalny, hymn o sztuce uniwersalnej, ogarniający wszystkie dziedziny życia,
- wrażenie bogactwa i różnorodności osiągnięte poprzez konsekwentne zastosowanie zasady przemienności stylów wypowiedzi poetyckiej, odpowiadającej przemienności nastrojów,
- pierwsza część poematu to obiektywna, uczuciowo kontrolowana opowieść o losach mitologicznej Niobe,
- krótkie wersy stwarzają zapowiedź, wstępną atmosferę tragicznej sytuacji lirycznej,
- potem przechodzi poeta do przeciwnej nastrojowo, prozaicznej relacji o rzeźbie Niobe, aby skontrastować ją z „Małą fugą” (pierwszą patetyczną inwokacją do Niobe)
- poeta zakłóca spokojny tok wiersza sceptycznym pytaniem: „a gdzie to jest?”
- G. świadomie wprowadził do wiersza element gry, inscenizując najpopularniejsze chwyty i obsesje swojej poezji
- po inwentarzu piękności poetyckich następuje fragment eksponujący estetykę odmienną w formie wypowiedzi, jak i w widzeniu świata.

przez całą twórczość G. przewijają się motywy podróży (na ogół konkretnej) i wędrówki (przeważnie fantastycznej, nierealnej).
Zdarza się, że te dwa motywy łączą się ze sobą.
opisy fantastycznych wędrówek poety:
1) „Prośba o wyspy szczęśliwe”
2) „Podróż do Arabii szczęśliwej”
3) „Egzotyki nieprawdopodobne”
4) „List znad rzeki Limpopo”

przeplatanie fantastyki i konkretu:
1) „Zaczarowana dorożka” -> wędrówka poety po nocnym Krakowie to cechy rzeczywistego zdarzenia. Obok wiernego opisu tego faktu, wprowadza w jego ramy inną wariację tego samego motywu: wyobrażoną, nierealną jazdę dorożką marynarza z dziewczyną – wędrówka rano kończy się i para znika jak senne widziadło.
2) „Bal u Salomona” -> poeta wędruje poprzez jakąś wielką, nieprawdziwą zabawę, ogląda jej uczestników, kolejne przemiany i fazy. W wierszu tym widać element ruchu, zmienności. Swobodny przepływ skojarzeń, nieskrępowane wędrówki wyobraźni.

G. świadomie wykorzystywał chwyty nadrealistów:
- zacieranie granic pomiędzy snem i jawą,
- wyobraźnia niekontrolowana,
- motyw sennej podróży,

adresat w wierszach G.:
”Wizyta”, „Bal u Salomona”, „Opis domu poety”
- zwrot do jednostkowego adresata,
- nie zostaje on wyraźnie nazwany,
- funkcja stworzenia wrażenia bezpośredniego porozumienia z odbiorcą,
- udramatyzowanie wiersza poprzez włączenie elementu dialogu, rozmowy, przemówienia do kogoś
 

sposób relacji lirycznej:
- wrażenie szkicowości, uchwycenia tematu w formę błyskawicznego, trafnego skrótu,
- wrażenie to uzyskuje poprzez ograniczenie użycia czasowników,
- bezpośredniość wypowiedzi poprzez użycie odpowiednich kolorów za pomocą których buduje obrazy. Ma swoje wybrane barwy, które najczęściej powtarza:
np. „serce miękkie jak zieleń”, „szmaragdowy szarlatan”, „zielone chmury się piętrzą”, „ludzie szmaragdowi i zieloni”, „pot jak srebrny ocean”, „chłód fioletowy”

wariacje kolorystyczne w utworach:
”Srebrne i złote” -> wiersz oparty na przemiennym użyciu dwóch kolorów,
...