Typański C. - Pszczoły pasieka towarowa.pdf

(46759 KB) Pobierz
CZESŁAW TYPAŃSKI
111
Pasieka
towarowa
Biblioteka Publiczna
Miasta i Gminy
Szamotuły
636/639
..
'
11111I1111 I li \Ili IIli 1111 I \Ili I Ili
400
-
051489
"
00-0
-
Spis
treści
Wiadomości
wprowadzając
e
......................................... ............... .....
„.„.„.„„.„
..?
Lokalizacja
i
dostosowanie
wielkości
pasieki do bazy
pożytkowej
................. 11
Sady
przydomowe
..
...... ...............
.........................
.... ...... ..
...
..................
....
I
1
Przestrzenie
otwarte .....
.................. ...............................
........................
... .
12
Lasy
...
„.„
............
„ ..
„„.„.„„.„.„.„
..............................................................
13
Tereny
połowo-leśne
....
„
....................................
............ .......
.............
.......
.
14
Pożytki
w
zasięgu
lotu
pszczół
....
„ ...
..
.
..............
..
..
.
.
..
.
.....
.
.
.
...
.
..
......•..
..
..
.
..
.
15
Obliczanie
wydajności
pastwiska pszczelego
....
...... .... ....
„
..
„ ...................
.
I
6
Pożytki
naturalne.
„„
....
„.„.„
...
.„
.„ ............... „ ...
„.„
..
.„.„.„.„.„.„.„„
....
„„.„1
8
Monokultury
.................. „ ..... „ .... „ ........................
...............................
„ ...
.20
Podwożenie
pasiek
....
... ... ...
... .... ......
..
...... ...
.......
„ ...........
......
...
..........
........
23
Higiena
miodobrania i
postępowanie
z
miodem
.„
........................
„
.................. 26
Sprzęt
pasieczny, jego modernizacj
a
i
wprowadzanie
postępu
technicznego
„28
Ul..........
„ ..•...••..
„
........
_.„.„ ...........
.............................................................
28
Deski wylotowe„.„.„„.„.„.„
.... „„.„.„.„.„.„„.„.
„.„.„.„„. „.„
.............
.....
....34
Podkarmiaczki
........
„
„
.....
„ ....„ „
„
.... ....
„„.
„
....
...
„ ..
..
„
..
...
„
....... ......
............
3
5
Wypełniacze wnętrza
............
„ .....
.......
„
.....
......
....
„ .... ............
......
.............
37
Ramka
„ ...... „ .......... „.
„.„
„.„.„.„.„„.„
.„
.„
.„
.„„.„.„.„.„.„„.„.„.
„.„„ .... „ .....
38
Odstępniki
...... „ ....................................
„.„
........
..........
„
...............
.............
39
Szczebelki
..............
... ......... .„ ..
„
...
„.
„
........ „ ..
....
.....
:....
„
••
•
•
•••••
•
••.•••••••
•
••
•
••••
40
Wprawianie
węzy
..
....
„ ....
„„.„.„.„„
..„„„. „
....
.
„.„„.„.„.„
:„„.„.„.„
„.„.„.
„
..
40
Ograniczenie
czerwienia
.... „
....
„
....
.................. .............
............
...............
.41
Uliki
odkładowe
............................................................
.... ..... ....
„ .........
....
41
Rojnica
........... „ .„ „.„.„.„„.„. „
....
„
.„.„
„. „„„„„ ..
„
„.
„„„„.„
.„
„ .. „ ..
.............
42
Ramka
hodowlana
..
„ ..........
„ ...
„
...........
......
.... .........
„ ...............
.............
...
.43
Ścieśniacze
..... „
......
..
„ .............
„
.......... „
„.„ ................
„
..
..
.....
.
..
.
.
.
....•.........
44
Zaplecze gospodarcze
„„„.„.„.„.„.„.„„. „.„.„.„
... „.„.„
..
„„„.„.„
................
46
Poławiacze
pyłku
..
........................... ............................... „
........................ .50
Gospodarka
pasieczna
z
uwzględnieniem
profi
laktyki
i
walki z
chorobami „„.53
Praca
pasieczna po
głównym
pożytku
.....
„
.............
..
.........
„ ............... „ ..... 53
Zakończenie
miodobrania
i
segregacja ramek
z
woszczy
n
ą„.
„
...........
„ .. „..
54
Ocena
oraz
układan
ie
gniazda „.
„.... ...
„..............
..........................................
54
3
-
Karmienie
.........
............................
...........
......··································
·············
56
Zdejmowanie
nadstawek,
wycena
zapasów
i
uzupełnianie
pokarmu ............
57
Przygotowanie
rodzin pszczelich
do zimy po
zakarmieniu
.....................
..
59
Skład
biologiczny rodziny pszczelej po zakarmieniu
..................................
60
Zimowanie w
zależności
od
typu
ula
............................
............ ..................
„
60
Wentylacja ...............
.........................
..........
..
..........
......................................
61
. 1.
.
~
O
ciep
anie
.........
................................................
...
...
.....................................
.
Opieka nad
pasieką
zimą
............
......
................
...............
.........
.......... ···.······
63
Prace
po
zakończeniu
sezonu ....
.............................................. ..................
66
Segregacja ramek
z
woszczyną
i pozyskiwanie propolisu
.....................
....... 66
Wycinanie
i
topienie
woszczyny................
.........................................
..........
66
Przechowywanie woszczyny
...................................._.
..........................
..
..
......
67
Oczyszczanie wosku
i
v;yrób
węzy
...
......................
............................
..........
68
Wprawianie
węzy
.......
.................................................
..........
·······················
71
Oblot
i
prace
wczesnowiosenne
.....
„ ........
......................... .
.
.
.....
.
„
...
.
..... · · ·.
72
Obserwacje oblotu
.............
..
.........................
................
................................
72
Czyszczenie dennic
(podmiatanie)
........................
......
............
...
.............
.....
72
Pobieżny
sprawdzian zapasów ......
............. ......... ....................................
..
....
73
Główny przegl ąd
..............
.....
......................
„
.........................................
.......
73
Doprowadzenie rodzin pszczelich do
siły
....................
........
............ ........ .
?~
Pobudzanie
rodzin pszczelich do rozwoju
......
...........
...........
„ ....
....
.........
.
....
7)
Ciasto miodowo-cukrowe
....
...
...
..
...............................................
···
.....
··········
77
Utrzymanie mikroklimatu w
ulu
..............................................................
„
.
••
78
Powiększanie
gniazd .............................
....................
..
..
.........
···
··········· ···
······
79
Wyrównywanie
siły
w
rodzinach
pszczelich
...
............................
......
···
........
80
Prace w czasie trwania
pożytku
i miodobranie
...... ...
......
.........
.................
82
Dodawanie ramek z
węzą
....................... .....................
.... ...............
..............
83
Zapobieganie
nastrojom
rojowym
......
.„
................
.........................···
···
···
···
··
85
Robienie
odkładów
....
..............................................
..........
.............
..............
88
Rójka
..................
...................... ..
„
•.......••
•..••
•••
„
.
..
......
......
.........
......
..............
89
Gromadzeni
e
ramek
z
pierzgą
................
„........................................
.............
93
Miodobranie
..........................
................
............
„
....
..
........
... .
....
.. .........
.
.......
95
Przygotowanie miodu do
sprzedaży
...................................................
........
··
97
Powiększenie
pasieki przez
odkłady
zintegrowane z wychowem
matek .......... ..............
„
... ............................. ...
..........................................
100
Zasiedlanie ulika
odkładowego
.................................................. ················
1OO
Dodawanie
mateczników
.......
...................
..................................... .............
100
Wychów matek
...................
......
.................
...........................
······················
1OI
Wychów matek przy
użyciu
ramki Jentera
........
............
„ ..
...........
.
....
.
.......
.
I
05
Zasiedlanie
uli
młodymi
rodzinami
............................
.................
.....
···
···
····
106
Terminarz prac
w
pasiece towarowej
-
stacjonarnej ..............................
.
107
Gospodarka
wędrowna
...............
.......................................
„ ...
...
.
.
..
..........
I
08
Prowadzenie pasieki towarowej w
ulach
wielokorpusowych
..................
113
Ul
wielokorpusowy.„.............
.
„.„
....... .................. ......
.....
............ .........
......
113
Zimowanie
..................................................................................................
114
Prace po pierwszym oblocie
.............................................
...
...
...
..............
... 114
Przestawianie korpusów
................................................................. ....
„ ......
115
Prace w czasie trwania
pożytku
i zapobieganie rójkom
.............................
1
"18
Postępowanie
z
rodzinami w nastroju rojowym
............... .....
„
.
.
„ .........
......
121
Rozmnażanie
przez
odkłady
........................................
...
............................
124
Wychów matek
.............
................
...
............
„
..............•...........................
...
127
Dodawanie matek
................................................................
............ ........
...
128
Układanie
gniazd
na
zimę
...........
„
...
„
...
„ ... ............... „ „ ..
„ ....
.
..
.
..
„
....
..
.
..
.....
130
Prowadzenie gospodarki
pasiecznej
w
ulach
leżakach
...
... ...
..
.....
.....
......
134
Możliwości
intensyfikacji
gospodarki pasiecznej przez wprowadzenie
produkcji
wielokierunkowej
...............
......
.......
..
... ..
.................................
136
Po.Jawianie
pyłku
........................................................................................
J36
Niezbędne
warunki dla pozyskiwania
pyłku
kwiatowego .................
........
J
38
Pozyskiwanie
pierzgi
.............
.................
............................ ..
.......
...............
143
Pozyskiwanie mleczka
pszczelego
...................................
...........................
144
Pozyskiwanie propolisu (kitu pszczelego)
.......................
...........................
149
Pozyskiwanie
jadu
pszczelego ....................................................................
150
Profilaktyka oraz walka z chorobami
i
szkodnikami
w
pasiekach
towarowych ................................
........ ...
.................... ...........................
...
15
J
Zapobieganie
chorobom przez
odkażanie
...................................................
164
Wpływ
pokarmu
na
zdrowotno ść
pszczół...
..........................................
„ ....
167
Lokalizacja
i
higiena
obiektów
.....................................
.............................
.
167
Zwalczanie szkodników
pszczół
.............................................................
.... 168
Rozprzestrzenianie
s
i
ę
chorób
zakaźnych
.......
........................................... .
169
Przepisy prawne
obowiązujące
przy zwalczaniu chorób
zakaźnych
....
......
169
Zasady
higieny
w okresie wiosennym
....................
..............................
...
...
171
Zasady
higieny
w okresie
letnio-jesiennym
.„
..............................
„ ......... ....
173
Pasieki
towarowe
w aspekcie
przyrodniczo-ekonomicznym
.......
... .....
............
175
Ro Ja
pszczół
w zapylaniu .......
.............
............ ...................
....... .
„
..
„
.......
175
Produkcja
miodu w
naszej
szerokości
geograficznej, a w strefie
międzyzwrotnikowej
.................... ....
...
...... .........
... ..................................
179
Produkty pszczele
......................
...
......................
... ..................................
184
Miód ..........................................................
......
....
.............
.......................... 184
Pyłek
kwiatowy
..........................
..............................
.....................
„
...
..
....
.
.
185
Propolis
(kit
pszczeli)
..
......... .............
......... ...........
.................................
....
187
Mleczko pszczele
...............
......................
„
............
...
„
..
.... .....................
.....
188
4
5
•
Jad pszczeli
.... „.„.„ ..
„„
..
„.„„„„„„„
..
„„
..
„„„ „
.„.„ ..
„.„:„.„.„.„.„.„.„„„„.„.
189
Aspekty ekonomiczne prowadzenia pasieki towarowej
„
„ „.„.„ „. „„„
„.„ 190
Wiadomości wprowadzające
Ochrona
pszczół
przed wytruciami
„ .. „„„„„„.„.„„„„„
.„.
„.„ ... „.„.„
.„„„
„„„.
197
Postępowanie
przy
zatruciach
„
.
„.„.„
..
„„.„.„
„. „. „.„.„.„„. „
.„.
„.„
...
„.„.„200
Odpowiedzialność
materialna i karna pszczelarzy
z
tytułu pożądlenia
„„„„.202
Organizacja polskiego pszczelarstwa
„ .„
„.„„
.. „ „.
„. „. „
..„„
„
.
„. „
.„.
„
„
.
„
.
„
.„
„ ·204
Struktury organizacyjne ..
„ ... „„„„.„.„.
„
.„
„ ..
„„
.„.„.„.„„.„.„
.„.„
„.
„
....
„„.204
Praca
spoteczna aktywu
pszczelarskiego
„.„.„„„ ...
„„„ „„„
„
„
„
„„„.„„.„„
„.
206
Literatura ....
„ „.„
..
„ .. „.„.„. „.
„.
„„.„..
„.„ ...
„
„„ ... „
...
„.„.„
... „.„
. „„„„
···
„
.
„.„.„ „.211
Pszczelarstwo
polskie po 1990 roku
znalazło
się
w
nowej
sytuacji
ekonomicznej.
Przestała istnieć
gospodarka centralnie
sterowana, a
roz-
wijający
się
stopniowo wolny rynek
przyczynił
się
do
obniżania
cen na
produkty
pszczele do granic
opłacalności.
W efekcie
upadają małe
pasieki, a liczba rodzin pszczelich zmniej-
szyła
się
i nie przekracza obecnie I miliona. Zachodzi obawa,
że
po
wejściu
Polski do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, przy
bezcło­
wym
napływie
towarów z zagranicy, kryzys naszego pszczelarstwa
może
się pogłębić. Zasadniczą przyczyną
tego zjawiska
są
małe,
ama-
torskie pasieki. One to w
przyszłości
nie
wytrzymają
konkurencji z
rynkiem
zachodnim, gdzie
produkcją
miodu
zajmują
się
tylko
duże,
opłacalne
ekonomicznie, pasieki towarowe. Natomiast
małe
- prowa-
dzone przez amatorów -
działają
poza
strefą rentowności.
U
nas
w
dalszym
dągu dominują
pszczelarze
wytwarzający niedużo
masy towarowej. Wynika to z
obliczeń
statystycznych
-
na
około
40
mieszkańców
przypada
jedna rodzina pszczela,
produkująca
rocznie
przeciętnie
I
O
kg miodu
.
A
więc
na
jedną osobę
przypada rocznie
25
dag
i takie jest
też spożycie
tego produktu; W kraju
są
pasieki towarowe, ale
ich produkcja
nie
wystarcza na pokr)icie
zapotrzebowąnia
rynku.
Małe
pasieki
natomiast
nie
potrafią
tanio
wytwarzać.
Wniosek
jest
jeden, w miej-
sce
tych
upadających muszą wejść
takie,
które
pokryją
zapotrzebowanie na
miód. W przeciwnym razie rynek krajowy
będzie uzależniony
od importu
.
Pasieka towarowa
to
nie tylko
duża
Liczba rodzin
pszczelich, lecz
także
niski koszt
produkcji
-
na co
składa się
wiele
różnych
czynników,
które
zostaną
przez
autora
w tej
książce
opisane. Na
przykład
problem
stanowi
wyszukiwanie i dodawanie matek pszczelich, a
przecież tę
pra-
cę
można wyeliminować
z gospodarki pasiecznej.
Ileż
to
kłopotu
spra-
wia
przestarzały
sprzęt,
a
wreszcie walka z chorobami i
szkodnikam
i.
Jeże
li
te zabiegi
zostaną
zintegrowane z
całoroczną gospodarką
pa-
s
ieczną
- nie
będą
zajmowały dużo
czasu.
6
7
-
Wielu pszczelarzy
nie potrafi
samodzielnie
pra~ować,
~ie zdając
s?-
bie
sprawy z tego,
że każda
pomoc
to
podwyższeme
kosztow
produkcji.
Człowiek prowadzący pasiekę towarową
musi
być
wysokiej klasy
fa-
chowcem, a
na pszczelarstwo nie
może patrzeć
z osobistego
punku~
widzenia,
lecz
odbierać
je nie
tylko
jako
jedną
z
gałęzi
gospodarczej
w
kraju, ale
i
w
świecie,
gdyż
w przeciwnym razie nie
zrozumie
zjawisk
jakie
go
bezpośrednio
dotyczą.
.
W
świecie
w
tej
branży
w
ostatnim 25-leciu
zaszły poważne
zmiany.
Pszczoły
ze strefy
umiarkowanej, tak
półkuli północnej
jak
i
południowej
,
znalazły
się
w strefie klimatu
gorącego.
Dlaczego tak
się. st~ł?? ?tóż
tamtejsze
(z klimatu
podzwrotnikowego)
gromadzą
małe_ tl?s~1
~1odu
1
(nie
robią
zapasów
na
zimę, ponieważ
jej nie
ma), w
przecn.
.i1enstw1e
_do
naszych
- rodz imych, którym jest
on
niezbędny
do
przeży~1a.
Aby
:-"'ęc
zwiększyć produkcję
miodu
osiedlono
tam
pszczoły
z naszej sfrefy klnna-
tycznej, które
również
w
innych
warunkach
gromadzą duże
ilości
mi~du,
gdyż
tak
są
uwarunkowane
genetycznie. Pomimo,
że
nie
ma tam
z
imy
takiej
jak
u
nas,
a
pożytek
trwa
bardzo
długo,
nato?1iast
okr~s de~zczowy
(czyli zima) szybko mija
i
znowu
jest
pożytek.
Dzienny
wziątek
jest bar-
dzo
duży,
o wysokiej
zawartości
wody,
której
pszczoły
nie
potrafią
nale-
życie odparować.
Tamtejsi pszczelarze
ten
niedojrzały
miód
wybierają,
gdyż
nie
mieści się
w
ulach i niekiedy,
dosuszony w sposób sztuczny,
trafia na
rynki
światowe
po bardzo niskiej cenie.
Jest
to
produkt
małowartościowy,
ale w
przyszłości
może
stać
się
dla
naszego miodu
konkurencją.
Problem ten
dotyczy
wszystkich
pszcz~l~rzy
i
każdy
z
nas
osobno
jest bezradny.
Nato~iast Zwi~e~ ;szcze!ar~k.1
Jako
organizacja
branżowa
może
temu za.radzie, aby
t~k~
m1?~·
o
n.1sk1ej
war-
tości
nie
zdominował
handlu.
Przykładem
mozliwoscl
Związku
było
zwal~zanie
warrozy u tych, których
interesowały
wcześniej
tylko
własne
pszczoły.
O chorobie dowiedzieli
się
wówczas, kiedy ca!e rodz_iny
.za~zę?'
im
padać,
przedtem gdy
ich informowano
o tej chorobie zaklmal1
się,
ze
w
ich
pasiekach ona
nie
występuje.
.
Polski
Związek
Pszczelarski
reprezentuje
wszystkich,
także
tych
111ez~ze­
szonych, ale
pszczelarze
niechętnie gamą się
do pracy
w swych.
orga111za-
cjach,
bo jako drobni producenci nie
dostrzegają
w
tym
własnego
mteresu.
Aktywnymi
działaczami są
najczęściej
ci,
którzy
prowadzą duże
pa-
sieki. W kraju
mało
jest
pszczelarzy
utrzymujących
się
wyłącznie
z
pracy
przy
pszczołach
.
A
przecież
pasieki towarowe
nietrudno
rozm1esc1c
w
okolicy tak, aby w
miejscach
o
roślinności
bogatej
w
pożytek
u
stawi ć
maksymalną
liczbę
rodzin
pszcze lich,
a
na terenach
o
uboższych
-
mniej.
Łatwiej
organizuje
się
dojazd
dysponując
odpowiednimi
środ­
kami
lokomocji. Takie pasieki
są
w
każdej
chwili przygotowane do
przewożenia
na
rzepak
względnie
inne
monokultury
Właścicie
l
e dużych
pasiek
zdają
sobie
także
sprawę
z przepszcze-
lenia terenu
i nie
ustawią
uli
w
sąsiedztwie
innych pasiek,
co
nagminnie
robią
amatorzy.
W
dużych
gospodarstwach pasiecznych prace w
ciągu
roku
są
ujęte
w
pewne
organizacyjne
ramy.
W
takiej
pasiece
przyjęto
odpowiedni mo-
del gospodarowania.
Obowiązuj
ą
terminy, które
należy przestrzegać,
jak
np. wychów
matek,
czy
zakończenie
karmienia.
Pasieki
l
iczące
po ki
lkaset
uli, rozmieszczone
na
pewnym
obszarze,
w
grupach
po
20-30
i
więcej
pni (w
zależn ośc
i
od bazy
pożytkowej),
obsługuje
się
według
pewnego schematu. Na
przykład
dodawanie
węzy
i
przenoszenie ramek z czerwiem
do
górnej kondygnacji
odbywa
się
we
wszystkich
pasiekach
w odpowiedniej
kolejności.
Podobnie
przebiegają
miodobranie czy karmienie.
Jeżeli
likwidujemy
rodziny bez matek
lub
z
matkami nie
nadającymi
się
do
dalszego
użytkowania
to wykonujemy
tę
pracę
we wszystkich
pasiekach.
Po
zakończeniu
tych
czynności
przystępujemy
do
osadzania
młodych
rodzin
z ulików
odkładowych
itd.
I w tym przypadku organizuje
się pracę
w
sposób
gwarantujący
bardziej
ekonomiczne wykorzystanie czasu.
W
amatorskich
traci
się
go
dużo pracując
tradycyjnie,
tj'.
wykonując
jed-
nocześnie
różne
czynności.
pasieki towarowe,
prowadzone przez profesjonalistów,
są
od-
powiednio
zaopatrzone w
leki,
dysponują
lepszym
sprzętem,
co
zwiększa
wydajność,
a zmniejsza
uciążliwość
wykonywanych
prac.
Pszczelarze ci
przerabiając
woszczynę
we
własnym
zakresie
uzyskują
wosk oraz wyko-
nują
węzę.
Odpowiedni
materiał
hodowlany, jaki
można
dostać
w
róż­
nych
ośrodkach
hodowli
pszczół,
łatwiej
nabyć prowadzącemu
dużą
pasiekę
niż
amatorowi. Ponadto pszczelarze zawodowcy
są
lepiej
zorga-
nizowani, a
także mają większe
rozeznanie, gdzie
i jaki
materiał
hodow-
lany
oraz
za
jaką
cenę
można nabyć.
Duże
8
9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin