Metody treningowe.pdf

(1616 KB) Pobierz
42
REŻIMY TRENINGOWE
Trening zwiększający siłę powoduje rozrost kości (hipertrofia
kostna), zwiększając liczbę beleczek oraz powodując wzrost
wyniosłości kostnych.
Trzeba o tym pamiętać, że budując siłę mię-
śniową, wzmacniamy kości.
Bardzo duży wpływ na wartość rozwijanej
siły mięśniowej
i możli-
wości jej kształtowania ma stosunek
włókien FT
szybkokurczliwych
(białych)
do
ST
wolnokurczliwych (czerwonych).
W tym samym mię-
śniu znajdują się włókna obu rodzajów, dlatego też ich procentowa
zawartość ma istotny wpływ na „pożądany” skurcz. Włókna FT – zawie-
rające enzym ATP-azę w większej ilości od ST, są zdolne do wywołania
rozpadu adenozynotrójfosforanów do ADP i AMP, i co za tym idzie, do
wytworzenia dużej ilości energii do skurczu. We włóknach ST zawar-
tość ATP-azy jest niższa; w związku z tym wytwarzanie energii odbywa
się wolniej. Włókna FT dzielą się także na: FTa i FTb, a ich różnica
polega na charakterystycznych możliwościach do wykonywania pracy
w warunkach glikolizy beztlenowej – tu na miejscu pierwszym: FTb.
Zatem wysiłki kształtujące siłę związane są z procentową zawartością
włókien FT, a w szczególności FTb do ST, a to dlatego że czas trwania
wysiłku siłowego nie przekracza kilku do kilkunastu sekund.
Siła mięśniowa
43
W tak krótkim i intensywnym okresie skurczu mięsień czerpie ener-
gię z
rozpadu ATP
i rozpadu glikogenu zlokalizowanego w mięśniach
(glikoliza beztlenowa), a włókna FT w najbardziej pożądany dla nas
sposób wykorzystują te zapasy w celu wywołania silnego skurczu.
Efekt długotrwałej adaptacji do obciążeń fizycznych o charakterze
siłowym polega na wyraźnym wzroście liczby jednostek motorycznych
(liczby włókien nerwowych pobudzanych do skurczu poprzez jeden
neuron, najczęściej akson). U osób nietrenujących liczba ta jest nie-
wielka i w porównaniu ze sportowcami waha się w granicach 20-30%
(W. N. Płatonow,
Adaptacja w sporcie,
Warszawa 1990). Zwiększenie
jednostek motorycznych związane jest z adaptacją
CUN
(centralnego
układu nerwowego) oraz doskonaleniem koordynacji międzymięśnio-
wej do wykonywania ciężkich treningów.
GLUKOZA
Rozkład ATP
44
REŻIMY TRENINGOWE
Intensywniejsze pobudzenie =
silniejszy skurcz
Ostatnim elementem, o którym chcę wspomnieć, jest
moment siły:
Ze wzoru wynika, że
siła jest wprost proporcjonalna do masy
i przesunięcia.
I to właśnie ta ostatnia składowa decyduje w dużej
mierze o efekcie końcowym. Ramię siły (r) jest bardzo zróżnicowane,
jeśli chodzi o wartości pomiarowe dla człowieka. Nie każdy z nas
posiada np. tę samą długość kończyn górnych czy dolnych, czy ich
poszczególnych części – przedramion, dłoni, podudzi, stóp. Otóż im ta
wartość jest mniejsza (tj. ich długość – mierzona w jednostce układu
SI), tym odcinki są krótsze. Dlatego jesteśmy w stanie wygenerować
większą siłę niż osoba o większym ramieniu siły i tej samej masie!
F
= m · r · cos£
Następnym elementem jest
po-
prawna technika,
która też
w znacznym stopniu decyduje
o wartości rozwijanej siły. Na to,
jaką technikę zastosujemy, pracu-
jemy przez większość naszego
czasu spędzonego na siłowni.
Zatem, im większy staż, tym teore-
tycznie lepsza technika. Powta-
rzalność i cykliczność treningów
warunkuje powstanie w mózgu
odpowiednich reakcji na bodźce.
Reakcja jest tym pewniejsza, im
więcej informacji zostanie „przy-
swojonych” przez umysł, odpo-
wiedzialny za świadome wykony-
wanie ruchów w przestrzeni.
Drugą częścią adaptacji układu nerwowego jest koordynacja mięśni
synergistów
i
antagonistów,
co w znacznym stopniu warunkuje eko-
nomiczność pracy mięśni. Związane jest to z elastycznością (roz-
ciąganiem) mięśni antagonistów.
Umożliwia to wykonywanie ruchu
w pełnym zakresie.
Siła mięśniowa
Biomechanika – DŹWIGNIE KOSTNE
45
Efektem siły mięśni wyzwalanej w trakcie pracy dynamicznej jest
pewna praca mechaniczna (np.: uniesienie ciężaru, przesunięcie pew-
nego obiektu). Aby ta praca mogła być wykonana (wykonanie
określonego ruchu), energia mięśni musi zostać przeniesiona na bierny
układ ruchu człowieka, jakim jest
szkielet (mięśnie dla odróżnienia to
aktywny układ ruchu). Udział
w tym mają ścięgna, które jako
narządy pomocnicze mięśni, prze-
noszą siłę ich skurczu na kości,
umożliwiając wykonanie odpowied-
nich ruchów. Ścięgna, przycze-
pione są do kości, stanowią mocne
pasma zbudowane z tkanki
łącznej, w postaci włókien kolage-
nowych. Poruszają się w swoich
pochewkach, w których specjalna
maź pozwala na ich gładki ruch.
W szkielecie człowieka kości tworzą
szereg różnych dźwigni kostnych.
Tak jak w mechanice w organizmie
człowieka możemy mówić o dźwig-
niach jednoramiennych (jedno-
stronnych) oraz dwuramiennych
(dwustronnych). Elementy każdej
dźwigni to (przedstawione na przykładzie ruchu zginania przedramienia
ze sztangielką trzymaną w dłoni):
Punkt podparcia
– wokół niego zachodzi obrót, w przypadku
dźwigni kostnych rolę punktu podparcia pełni odpowiedni staw;
w przypadku zginania przedramienia będzie nim staw łokciowy.
Punkt przyłożenia siły
– przyczep końcowy mięśnia; w przedsta-
wionym przykładzie będą nim przyczepy końcowe mięśnia
dwugłowego ramienia (guzowatość kości promieniowej) i mięśnia
ramiennego (guzowatość kości łokciowej). Przyczep końcowy mię-
śnia to ten, który wykazuje zawsze większą ruchomość w po-
równaniu z przyczepem początkowym.
Punkt przyłożenia oporu
– punkt, w którym przyłożona jest siła
ciężkości, tarcia lub inna; w omawianym przypadku będzie to
sztangielka trzymana w dłoni.
46
REŻIMY TRENINGOWE
Ramię siły mięśniowej
– odcinek od punktu podparcia do punktu
przyłożenia siły mięśniowej.
Jeżeli będzie to dźwignia jednostronna ramiona sił oporu i siły mię-
śniowej są po jednej stronie od punktu podparcia, jeżeli mieszczą się
po przeciwnych, mówimy o dźwigni dwustronnej. Poniżej zamiesz-
czony jest schemat dźwigni jednostronnej.
Kierunek
działania siły
mięśniowej
Ramię siły oporu
– odcinek od punktu podparcia do punktu
przyłożenia siły oporu.
RF
RO
PP
PO
PF
Kierunek
działania siły
oporu
Schemat dźwigni jednoramiennej
(PP – punkt podparcia,
PF
– punkt przyłożenia siły mięśniowej,
PO
– punkt przyłożenia siły oporu,
RF
– ramię siły mięśniowej,
RO
– ramię siły oporu)
W kończynach przeważają dźwignie jednostronne, drugi rodzaj
dźwigni dominuje w połączeniach kręgosłupa. Z tego względu mięśnie
na treningu będą zachowywały się
zgodnie z specyfiką działania
dźwigni jednostronnych:
Jeżeli działające siły: oporu i mięśniowa są sobie równe, dźwignia
zachowa równowagę (np. w omawianym przykładzie sztangielka
trzymana w dłoni jest zbyt ciężka)
Zgłoś jeśli naruszono regulamin