PORADNIK MODELARSKI PAYO - AEROGRAFY.pdf

(3894 KB) Pobierz
PORADNIK MODELARSKI
Aerograf został wynaleziony już
ponad 120 lat temu. Pierwsze
patenty pochodzą z Anglii i Stanów
Zjednoczonych. Pierwotnie używ a­
no aerografów do fotoretuszu.
HISTORIA
Z upływem lat zastosowania aerogra­
fów poszerzały się - zaczęli je stosować
artyści, a także animatorzy. Man Ray
(Emmanuel Radnitzky, ur. 27 .07. 1890
r.j, modernista, już w roku 1917 zaczął
używać aerografu w fotografii oraz do
tworzenia dzieł sztuki. Choć urządzenie
zwane aerografem zostało skonstru­
owane wydawałoby się dawno - bo
ponad 100 lat temu, tojednak pierwsze
dzieła sztuki malowane metodą
natryskową powstały już w epoce
kamiennej. Wiele rysunków naskalnych
powstało przez natryśnięcie pigmentów
naturalnych. Od lat 30-tych datuje się
stosowanie aerografu do tworzenia
ilustracji reklamowych. Możliwości
tworzenie realistycznych obrazów,
a także powierzchni metalicznych.
W latach 40-tych ubiegłego wieku na
podstawie doświadczeń z aerografami
skonstruowano i rozpoczęto użytkowa­
nie w przemyśle pistoletów natrysko­
wych. Czas dzieci kwiatów (1960-1970)
także sprzyjał aerografii jako sztuce.
Lata 70-te były okresem początku
zastosowań aerografu w rękach
modelarzyjako narzędzia do malowania
modeli. Jedno z najnowszych zastoso­
wań aerografów to artystyczne
ozdabianie paznokci.
Wśród firm produkujących aerografy
znajduje się firma Paasche, która
rozpoczęła działalność w roku 1904
i nadal produkuje doskonałe aerografy
do różnych zastosowań. Thayer &
Chandler była firmą, która od 1893 r. do
1998 r. także produkowała różne
modele aerografów. W roku 2000
Badger Airbrush Co. zakupił prawa do
znaku Thayer & Chandler.
Modelarze kupując aerograf mają do
wyboru te produkowane przez uznane
firmy od lat produkujące sprzęt dla
artystów plastyków jak i narzędzia firm
modelarskich. Istnieją także wytwórcy
aerografów OEM, czyli robionych na
zamówienie znanych marek, np.
Iwata-Medea, Tamiya.
Oprócz aerografów markowych są
także dostępne modele, o których
można tylko powiedzieć, ze były
wyprodukowane na przykład w Chinach.
Z polskich firm produkujących aerogra­
fy warto wymienić Zakład Mechaniki
Precyzyjnej z Łukowa, który ma
w asortymencie dobre aerografy
dwufunkcyjne serii F. Tajwańskie
aerografy, potocznie nazywane przez
modelarzy pseudo-lwatami z uwagi na
podobieństwo do różnych aerografów
firmy Iwata, wprowadziły w Polsce
aerografy pod strzechy. Za przystępną
cenę modelarz może zakupić aerograf,
który za trud wniesiony w naukę malowa­
nia natryskowego i dbałość odwdzięczy
się dobrze pomalowanymi modelami
i długim modelarskim życiem.
ZASADA D ZIA ŁA N IA
Na powierzchniach malowanych
pędzlem bardzo ła tw o powstają.ślady
po malowaniu, w a rs tw a farby jest
dość gruba, a szczegóły ulegają
zatarciu. Gdyby udało się w y e lim in o ­
wać pędzel i sprawdzić, aby farba
sama znalazła się na malowanej
powierzchni... Idea ta z m aterializ ow a­
ła się w postaci aerografu. Początko­
wo były to aero grafy turbinowe,
z czasem okazało się, że można
w yko rzysta ć sprężone powietrze
zarówno do pobierania farby ze
zbiornika, ja k i do rozpylania go na
malowany obszar.
W szystkie a e r o g ra fy (oprócz
tu rb in o w y c h ) działa ją w oparciu o tę
s am ą zasadę, różnią się je d n a k
p ewnym i s zc z e g ó ła m i te ch nic zn ym i.
Różnice dotyczą sposobu poda wania
farby, m ie js ca mie szania fa rb y
z p o w ie trz e m w y la tu ją c y m z g ł o w i ­
cy, a także sposobu reg u la cji ilości
fa rb y i powie trza.
Współczesne aero grafy są podobne
do swoich przodków sprzed ponad 100
lat. Mimo up ły w u czasu zasada
działania aerografu nie zm ie niła się
od tamtej pory. S trum ie ń powietrza
w ylatują cego pod ciśnieniem
z głowicy w y tw a rz a podciśnienie
w kanale doprowadzającym farbę.
Podciśnienie powoduje zasysanie
farby z dozownika. Farba, m ie szają cfff
u
"
P°d ciśnieniem,
zostaje rozpylona na bardzo małe
kropelki, tw o rzą c z nim mieszaninę
zwaną aerozolem. Te małe kropelki
farby niesione przez powietrze,
osiadają na malowanej powierzchni,
tworząc powłokę m alarską. Dobrze
pomalowana powierzchnia jest
gładka, bez efektu pomarańczow ej
skórki, w zależności od użytej farby
matowa, półm ato wa lub błyszcząca.
W ae rografach turbinowych nie ma
rurki doprowadzającej farbę
w stru m ie ń powietrza. Zamiast niej
je st mała turbinka, która się obraca
pod w p ły w e m ruchu powietrza
wylatującego z głowicy. Drobinki farby
są wprowadzane w stru m ie ń powie ­
trza w ła śn ie przez tą turbinkę.
obszar podciśnienia
sprężone pow ietrze
, o et a r d e r a
G d y ^ aKł
f
.
A ^ amod | . 0 ^ " e2: ą
a
i
I
to retarder.
I
aV
ezV
zna « Y <*»
1
2 # a r*% !L
SŁOWNICZEK POJĘĆ PRZY­
DATNYCH PRZY LEKTURZE
NINIEJSZEGO PORADNIKA:
* a e ro g ra f je d n o fu nk c y jn y [sin­
gle action] - ae ro g ra f,
w którym m o żn a reg u lo w a ć
w tra k c ie m a lo w a n ia tylko
ilość pod a w a ne j farby,
a pow ietrze jest d os ta rc z a n e
do dyszy caty czas.
* a e ro g ra f dwu fu n kcyjn y (do­
uble action] - ae ro g ra f,
w którym w czasie m a lo w a n ia
m o ż n a re g u lo w a ć za ró w n o
ilość p o d a w a n e j f a r b y j a k
i ciśnienie pow ietrza.
* graw ita c y jne p o d a w a nie
farby (gravity feed) - p o d a w a ­
nie farby do dyszy pod w ł a ­
s nym c ię ż a r e m ze z b io rn iczka
u m ie s zc z o n e g o nad nią.
* podciśnienio we p o d a w a nie
farby (siphon feed) - p o d a ­
w a n ie farby do dyszy p oprzez
zassan ie jej ze zb io rn iczka
zn a jd u ją c eg o się poniżej dyszy.
* m ie s z a n ie w e w n ę t r z n e
(in te rn a l mix) - m ie s z a n in a
pow ietrza i farby powstaje
w dyszy a e ro g ra fu .
* m ie s z a n ie z e w n ę tr z n e
(e x te rn a l mix) - m ie s z a n in a
p ow ietrza i farby p ow staje tuż
przy o tw o rze w y lo to w y m dyszy
na jej z e w n ą trz .
rozpylona farba
farba
dysza
02
HISTORIA, ZASADA DZIAŁANIA
AEROGRAFY
PRZEKROJE 03
PORADNIK MODELARSKI
RODZAJE AEROGRAFÓW
Choć wszystkie ae rografy działają
w oparciu o tą sam ą zasadę, to jednak
różnią się pewnymi szczegółami
technicznymi. Różnice dotyczą
sposobu podawanie farby, miejsca
mieszania farby z powietrzem
wylatują cym z dyszy, a także sposobu
regulacji ilości farby i powietrza.
Najważniejszy podział aerog rafów to
podział na aerografy je dn o- i dw u-
funkcyjne. W ae rografie je dnofunkcyj-
nym dźwignią spustu reguluje się
otwarcie zaworu powietrza, a co za
tym idzie jego ilość. Ilość farby ustala
się przed rozpoczęciem malowania
ustawiając dyszę w odpowiedniej
pozycji. W aerografie dwufunkcyjnym
dźwignie spustu służy do otwierania
zaworu powietrza i odsuwania iglicy.
Naciśnięcie spustu w dół otwiera
d opływ powietrza, odciągnięcie w tył
cofa iglicę i otwiera dopływ farby.
Odsuwając dźwignię spustu w tył
zwiększamy ilość farby używanej do
malowania. Naciskając silniej lub
słabiej w dół regulujemy ilość po wie­
trza wylatującego przez głowicę.
Ze względu na miejsce mieszania się
farby z powietrzem ae rografy dzielą
się na aerografy z mieszaniem
w e w nę trznym oraz z mieszaniem
zew nętrznym .
Mieszanie wew nę trzne polega na tym,
że powietrze i farba mieszają się
razem jeszcze przed opuszczeniem
głowicy. Zasada działania aerografu
z mieszaniem w e w nę trznym jest
pokazana na rysunku obok. Dysza
znajduje się w e w n ą trz osłony.
Powietrze wylatują ce przez głowicę
zasysa z dyszy farbę. Z głowicy
wylatuje mieszanka farby i powietrza
w postaci aerozolu.
Mieszanie zewnętrzne polega na tym,
że farba miesza się z powie trzem na
zew nątrz głowicy. Na rysunku obok
pokazana je st zasada działania
aerografu z mieszaniem z e w n ę tr z ­
nym. Końcówka dyszy dostarczającej
farbę znajduje się na zew nątrz
głowicy. Może z niej w ystaw ać lub
znajdować się obok. Powietrze
wylatuje przez głowicę i zasysa farbę.
Farba miesza się z powietrzem i leci
dalej jako aerozol.
Aerografy turbino w e są na jdokła d­
niejszymi ae rog rafam i dostępnymi na
rynku. W tym rodzaju aerografów
powietrze wylatuje przez głowicę pod
ciśnieniem, a farba dostarczana jest
w s trum ie ń powietrza przy pomocy
małej turbinki. Aby w yko rzysta ć ich
możliwości trzeba zawodowo używać
aerografu jako narzędzia pracy ze
względu na ich dokładność. Są to tak
że najdroższe dostępne aerografy (np.
Paasche AB ko sztował w lipcu 2006
około 1500 zł).
Ostatnia cecha różniąca aerografy
między sobą to sposób podawania
farby do rozpylenia. Wyróżnia się
zasilanie podciśnieniowe (tzw. siphon
feed), grawitacyjne (tzw. gravity feed)
i boczne (tzw. side feed). Przy
podawaniu podciśnieniowym farba
znajduje się poniżej dyszy aerografu
i je st przez d o pływ zasysana ze
zbiorniczka, a potem rozpylana.
W ae rografie z podawaniem g r a w it a ­
cyjnym zbiorn ik z farbą znajduję się
po wyżej dyszy i sp ływa ona do dyszy.
Farba ma je dnak dość dużą lepkość,
więc nawet przy o tw a rty m spuście nie
p o w in n a kapać. Dopiero włączenie
powietrza powoduje zasysanie farby
w s trum ie ń powietrza i rozpylanie.
Podział na aerografy zasilane
podciśnieniowo i grawitacyjne nie je st
ostry, ponieważ niektóre modele mają
m ożliwość zmiany sposobu podawa­
nia faroy do dyszy. W aerografach
z podawaniem bocznym rurka
doprowadzająca farbę je s t w y p r o w a ­
dzona z boku ae rografu. Zazwyczaj są
one wyposażone w zbiorniczek tak jak
w aerografach z podawaniem g r a w i­
tacyjnym, ale możliwe je s t także ,
zasilanie podciśnieniowe.
Zbiornik
z farbą
Doprowadzenie
powietrza
schem at aerogra fu jednofunkeyjnego
Zbiornik
z farbą
Doprowadzenie
powietrza
sche mat aerografu dw ufunkcyjnego
04
RODZAJE AEROGRAFÓW
AEROGRAFY
WYBÓR AEROGRAFU
Kupując swój pierw szy ae rograf
stoim y przed trudn y m wyborem .
Zazwyczaj staram y się jak najlepiej
wyb rać pomiędzy jakością
(a co za tym idzie ceną) aerografu,
łatw ością obsługi, dokładnością. Tak
ja k przy każdym wyborze narzędzia
trzeba okre ślić, doczego aerograf ma
być używany. Przy kupowaniu
aerografu markowego w a rto prze j­
rzeć ofertę katalogową producentów
i poszukać takich modeli, które są
polecane przez w y tw ó r c ó w jako
aerografy dla modelarzy. Chodzi o to,
że lepkość farb m odelarskic h
zazwyczaj je s t większa niz tuszów czy
innych farb używanych przez p la sty­
ków. Dlatego aerografy m odelarskie
muszą być przystosowane do
malowania tak zwanymi ciężkimi
m ateriała m i.
Inny aero graf można polecić osobie,
która okazjonalnie m aluje duże
powierzchnie - zazwyczaj w ys tarczy
wtedy prosty aerograf jednofunkcyjny
zasilany gazem z butli. W tym
wypadku o ta k im w yborze decyduje
niski koszt zakupu urządzenia. Z kolei
dla modelarza, który skleja modele
regularnie, ale do tej pory m a lo w a ł je
pędzlem, dobrym w yb o re m będzie
tańszy m odel aerografu dw ufunkcyj-
nego. Nie może to być je dnak m odel
zbyt tani - jakość aerografu zależy od
jego ceny, ponieważ w przypadku
urządzenia niskiej jakości rezultaty
jego używania będą niezadowalające.-
Z drugiej strony chcąc malować
tanim aerografem trzeba zainwesto­
wać w lepsze farby, aby z re k o m p e n ­
sować nimi jego niedostatki.
Bia ło ruski je dnofunkcyjn y aerograf
A2 ze względu na dość top orną
budowę sprawi swojemu u ż ytko w n i­
kowi więcej kłopotu niż pożytku.
Osiągnięcie dobrych rezultatów przy
jego pomocy wymaga dużo dobrej
woli i samozaparcia. Zaletą je s t cena,
około kilkadziesiąt złotych, porów ny­
wa lna z ceną jeszcze prostszych
modeli aerografów innych firm.
Aerografy z Łukowa, modele serii F,
z dyszą 0,3 m m są dobrym wyborem dla
modelarzy chcących się rozpocząć
naukę malowania aerografem po
używaniu pędzla do farb olejnych.
Doskonały serwis bezpośrednio
u producenta, niskie ceny części
zamiennych a także duża masa
i pewny chwyt są zaletami tego modelu.
Wspominana wcześniej pseudo-lw ata
je st do skonałym aerogra fem środka-
- za bardzo przystępną cenę otrz y­
m ujem y narzędzie, które dobrze
maluje, nadaje się zarówno do akryli
ja k i farb olejnych, je st ła tw e w
czyszczeniu i obsłudze. Pewną jego
wadą jest delikatność dyszy i igły.
N iektórym m odelarzom zdarzyło się
ukręcić ją w trakcie rozbierania.
Igła z kolei je s t wykonana z raczej
miękkiej stali i należy uważać, aby jej
nie uszkodzić. Ostatnie uwaga tyczy
się wszystkich modeli aerografów,
ale w urządzeniu chińskim trzeba
dbać o igłę bardziej niż w innych.
A erograf typu Tamiya Spray-W ork HG
A irB ru sh to doskonałe narzędzie dla
modelarza. Jakość użytych m a te ria ­
łó w i dokła dność wykonania w y m u ­
szają wyższa cenę, je dnak w a r t je s t s
on każdej zło tówki wydanej na jego
zakup. Ergonomiczny kształt,
obudowa ze stali nierdzewnej,
ła tw ość rozbierania i bardzo dobrze ■
zaprojektowana iglica są mocnymi
pu nktami tego aerografu. Inną zaletą
tego aerografu je st m ożliwość
blokowania skoku igły
w w ybranym położeniu.
INTERESUJESZ SIĘ MODELARSTWEM?
CHCESZ BYĆ NA BIEŻĄCO Z NOWOŚCIAMI MODELARSKIMI?
CHCIAŁBYŚ OBEJRZEĆ MODELE JEDNYCH Z NAJLEPSZYCH MODELARZY?
ZAPRASZAM DO LEKTURY MAGAZYNÓW MODELARSKICH.
WWW.PAYO.PL
WYBÓR AEROGRAFU05
Zgłoś jeśli naruszono regulamin