notatkasoc.docx

15.02.12 nr1

Socjologia-dyscyplina nauk społecznych,  wieloparadygmatyczna

Paradygmat-pojęcie wprowadzone przez Thomasa Kuhna; kluczowe, podstawowe założenie, które ukierunkowuje postrzeganie świata; w naukach przyrodniczych jednoparadygmatyczne, natomiast np., w socjologii wiele szkół różniących się podstawowymi założeniami

Przykłady paradygmatu:

-konfliktu-Karol Marks-konflikt jako stan naturalny,  występuje wszędzie; anomalia gdy nie występuje

-funkcjonalny- podstawowym elementem charakterystycznym jest istnienie ładu społecznego, konflikt jest patologią

Przedmiotem badań są zachowania ludzkie mające charakter społeczny, są to zachowania zrutynowane, standaryzowane

Socjologia jako nauka powstała w połowie XIX wieku, socjologia akademicka pod koniec XIX wieku

Korzysta m.in. z analizy sieci społecznej, psychologii ewolucyjnej (życie seksualne, procesy wychowania), wiedzy neurokognitywnej

01.03.12

Tradycja socjologii jako nauki

Thomas Hobbes XVII,-pytanie skąd się bierze ład społeczny?; szkockie oświecenie: Adam Smith, Adam Ferguson

XIX wiek, wiele szkół, np.:

1. ewolucjonizm społeczny- Herbert Spencer: próba odkrycia mechanizmów rządzących życiem społecznym; jak istnieją ogólne prawa przyrody, tak istnieją prawa społeczne

Cechy:

-społeczeństwo porównywane do organizmów biologicznych, w przyrodzie występuje przekształcanie organizmów od form prostych do form złożonych, bardziej skomplikowanych, tak też się dzieje ze społeczeństwem;

-podstawowym elementem organizmu są komórki – rodzina. Organizm społeczny jest podobny do organizmu biologicznego. Jest stan normalny i patologia.

-zakładał stałe przekształcanie się społeczeństw w formy bardziej złożonych-zmiana związana z postępem społecznym, że to co najlepsze, jest jeszcze przed nimi

- Ewolucja ma charakter endogenny – zmiany ewolucji są wewnętrzne,, pochodzą z wewnątrz systemu społecznego

- Ewolucjonizm bardzo dobrze uzasadniał zjawisko kolonializmu-legitymizował go, te społeczeństwa, co wyprzedzają  w rozwoju inne, mogą pomagać, przyspieszać rozwój innych

-podejście pozytywistyczne- jedność nauki, możliwość naukowego poznania świata

- Rewolucja jest nienaturalna i sprzeczna ze stanem rzeczy.

2. kolokwialnie socjologizm, Emile Durkheim –socjolog fr. Twierdził, że:

- zjawiska społeczne powinny być tłumaczone przez inne zjawiska społeczne, ale nie powinno eliminować innych poziomów wyjaśnień

-fakty społeczne należy traktować jako rzeczy, przedmioty

- Przejście między społeczeństwem tradycyjnym a nowoczesnym to przejście między dwa typami solidarności  społecznej: od solidarności mechanicznej do organicznej

Solidarność mechaniczna – tradycyjne społeczeństwa – niski podział pracy, doświadczenia osób są podobne, podobny światopogląd.  Możliwa jest wspólnota ideologiczna, norm, wartości, przekonań, Nie mogło być indywidualizmu. Społeczeństwo spójne

Solidarność organiczna – nowoczesne społeczeństwa – każdy wykonuje inną pracę, doświadczenia są od siebie odrębne i istnienie jednej ideologii w obrębie społeczeństwa jest praktycznie niemożliwe, spójność ideologiczna pęknie, nie ma charakteru naturalnego. Pod względem ideologicznym rośnie niespójność społeczeństwa.. Pod względem ekonomicznym jednostki są od siebie zależne. Anomia- nie ma jednego spójnego systemu wartości, pluralizm

3. Max Weber-ojciec założyciel nowoczesnej socjologii:

- Socjologia i wszelkie nauki społeczne to powinny być nauki wolne od wartościowania, neutralność badawcza – badacze powinni starać się żeby cała procedura badawcza unikała wysnuwania wniosków o charakterze normatywnym , tylko w jednym momencie socjolog musi wartościować –wybór problemu badawczego; w momencie zakończenia badan-kończy się rola badawcza

-nie był pozytywistą, sądził, że socjologia różni się od innych nauk empirycznych

-Sposób prowadzenia badań – jednym z podstawowych narzędzi do badania jest wykorzystywanie typów idealnych – pewien konstrukt pojęciowy, który ma charakter skrajny – pewne własności jakiegoś obiektu zostały w taki sposób doprowadzone do skrajności, że ten konstrukt nie jest w stanie funkcjonować w rzeczywistości empirycznej. Trzeba pamiętać, że typ idealny to nie jest typ pożądany, ku któremu należy dążyć; taka karykatura no nie odzwierciedlenie, ale przerysowanie rzeczywistości

-Próba odczarowania świata-większy poziom racjonalizacji

4. Karol Marks – zajmował się, m.in. ekonomią polityczną, badał równię zjawiska społeczne, ale nigdy nie określał się socjologiem:

-zajmował się konfliktami społecznymi, zakładał, że występują we wszystkich zbiorowościach ze względu na nierówności

- Konflikt między społeczeństwem, które posiada zasoby a społeczeństwem, które ich nie posiada. Każdy człowiek prędzej czy później będzie należał do burżuazji albo do proletariatu

-uważał, że kapitalizm(obalenie go przez rewolucję) to droga do społeczeństwa bezklasowego- entuzjasta kapitalizmu

-prekursor ruchów społecznych- zdominowana klasa jako ruch mający zorganizować się i wyartykułować interesy, walczyć o nie

-fałszywa świadomość- grupy zdominowane przyjęły system wartości klasy panującej, że każdy robotnik może za pomocą dojść na szczyt, że inni to konkurenci,

-alienacja, jednostka wyalienowana od swojej pracy, powtarzalne czynności, może być zastąpiony

-próby rekonstrukcji rewolucji; uważał że czynniki technologiczne, socjoekonomiczne mają pierwszeństwo nad czynnikami politycznymi

Nr3 07.03.12

Zbiorowości społeczna – wyodrębniona z grupy społecznej, np. wszyscy noszący okulary, wszyscy łysi; zbiorowość która zostaje powołania przez osobę, która chce czegoś dostrzec, te osoby łączy jedna cecha nie będąca nawet istotną dla tych osób, sztucznie wyodrębniona z mniejszych lub większych całości; każdy rodzaj społeczności, której członkowie dzielą jakąś wspólną cechę

Grupa społeczna- zbiorowość naturalna, istniejąca niezalenie, czy ktoś ją postrzega jako grupa czy nie; cechy:

-muszą być przynajmniej 3 osoby

-Posiadanie wspólnych wartości w obrębie tej zbiorowości, które są posiadane przez osoby z tej grupy, poczucie przynależności do grupy społecznej ; podział na „my” i „oni”

-istnienie organizacji wewnętrznej, hierarchii

-istnienie zasady odrębności, którą widzą zewnętrzni obserwatorzy

-istnienie systemu obowiązujących norm i wartości

-może być formalna lub nieformalna

Diada: tylko wzajemne relacje          

Triada: każda z osób ma wpływ na osoby i na relacje między tymi osobami. Istnieją nie tylko relacje ale też silny ich wpływ na daną osobę. Nasze zachowanie jest niezależne od relacji między osobami, ale kompleksem powiązań, które są w danym miejscu

Im większa grupa społeczna tym struktura staje się bardziej autonomiczna

Kiedy mamy dolną granicę grupy społecznej, to jest też górna – mała grupa liczy do 150 osób – nasze naturalne środowisko funkcjonowania – nie są potrzebne żadne mechanizmy kontrolne w grupie, która liczy 150osób (psychologia ewolucyjna: mózgi są przystosowane do posiadania relatywnie pogłębionych relacji z 150 osobami); w 150osobowej grupie nie ma problemu gapowicza, ponadto struktura takiej grupy jest relatywnie prosta-nie ma trudności z identyfikacją władcy , panuje tez społeczny ład naturalny; powyżej 150 osób potrzeba wykwalifikowanego aparatu kontrolnego, duże grupy nie mają też charakteru wspólnotowego, ład można osiągnąć za pomocą aparatu przemocy, prawa

Problem gapowicza – osoba korzysta z pracy innych a sama się do niczego nie dokłada

Do początku XX wieku istniały 3 rodzaje  grup pierwotnych:

1. rodzina      2. Grupa rówieśnicza        3. Sąsiedztwo, społeczność lokalna

Dziś-struktury sieciowe

Struktury wewnętrzne małych grup społecznych:

a) struktury komunikacyjne- jak rozprzestrzeniają się informację i jak wpływają na spójność; 4 podstawowe typy, wyidealizowane:

1) koło nie ma nikogo uprzywilejowanego, jest taka sama pozycja, nie ma hierarchii; pełny obieg informacji, każdy jest na tym samym poziomie poinformowany – struktura demokratyczna

2) łańcuch osoby A i E mają gorszą pozycję komunikacyjną niż osoby B, C, D – struktura demokratyczna

3) gwiazda są osoby komunikacyjnie uprzywilejowane – struktura niedemokratyczna, wszystkie informacje przechodzą przez A

4) rak są osoby komunikacyjnie uprzywilejowane – struktura niedemokratyczna

Bardziej efektywne są struktury komunikacyjne niedemokratyczne w rutynowych zadaniach, ale ich dłuższe funkcjonowanie powoduje wzrost niezadowolenia ludzi, bo poszczególne osoby nie wiedzą co się w ich obrębie dzieje

Trudno jest uzyskać wzrost efektywności i zadowolenia naraz

W pracy, która wymaga inwencji lepiej będą sobie radziły grupy, gdzie nie ma marginesowych jednostek

b) Struktura władzy

c) Struktura socjometryczna – odnosi się do wewnętrznych relacji istniejących w grupie., wewnętrznej strukturze grupy społecznej. Bardzo łatwo można ją zmierzyć – badanie socjometryczne – zadawanie pytań poszczególnym osobom z grupy, np. z kim chciał byś coś robić, czy z kim byś nie chciał czegoś robić.

Socjogram –wizualizacja wewnętrznych struktur nieformalnych

B-gwiazda socjometryczna, otrzymuje wiele wyborów, mało odwzajemnia

E-odrzucane, marginesowe, przeciwieństwo gwiazdy socjometrycznej

G,f,h –klika, występuje pęknięcie,

Rysunek wskazuje czy mamy tzw. Gwiazdy socjometryczne – są to nieformalni liderzy danej grupy społecznej.

Możemy zorientować się czy w danej grupie społecznej mamy do czynienia z osobami marginesowymi ( na rysunku osoba E, która nikogo nie wybrała i nikt jej nie wybrał).

Możemy obliczyć pozycję danej osoby od 0 do 1 - czym bliżej 1 tym bardziej stoi najwyżej w rankingu, a im bliżej 0 tym niżej.

Możemy się zorientować czy w danej zbiorowości nie wyodrębniają się żadne kliki , które nie utożsamiają się z daną grupą społeczną, nie zgadzają się z resztą w jakiś wyborach.

Możemy się zorientować jak wygląda spójność grupy. Obliczamy ją w sposób taki, ile jest takich sytuacji gdzie jedna osoba wybiera drugą i nawzajem. Im mniej wzajemnych wyborów tym grupa jest mniej spójna i na odwrót. W przypadku 0 grupa jest niespójna całkowicie,  a przypadku 1 grupa jest spójna jak najbardziej się da. W przypadku małej grupy społecznej wskaźnik 0.3 oznacza, że grupa jest bardzo dobrze spójna.  Czym większa spójność tym większy wpływ na jednostkę ma grupa; mniejsza racjonalność jednostek.

Jaka jest pozycja B=3/4=0.75

Nr4 14.03.12

Sieci społeczne

Do połowy lat 90. XX wieku w socjologii podstawową jednostką opisu społ. Były grupy.  Dopiero po tym okresie zaczęto mówić o sieciach społecznych.

Geneza podejścia sieciowego w badaniach empirycznych:

Jedną z podstawowych inspiracji dla badań zjawisk usieciowienia świata społecznego było badanie, które zostało przeprowadzone przez Stanleya Milgrama – przeprowadzony w roku 1967 – dotyczył powiązań między jednostkami. Polegał na tym, że wybrał kilkaset osób z dwóch miejscowości w USA i te osoby dostały listy, które miały przekazać do maklera giełdowego mieszkającego w Bostonie. Osoby mogły te listy przesyłać tylko przez swoich znajomych, by to doszło w końcu do tego maklera giełdowego w Bostonie. Ostatnia osoba musiała znać adres tego maklera, żeby w końcu do niego dotrzeć. Milgrama interesowało ile osób pośredniczących będzie  między dwoma osobami (na początku a na końcu). Większość listów Milgrama dotarła do jego przyjaciela po średnio sześciokrotnym przekazaniu kolejnym osobom.

Duncan Watts „O sześciu ogniwach pośredniczących”

Mark Granovetter- jaki rodzaj więzi ułatwia znalezienie pracy:

•...