PODSTAWY SOCJOLOGII 15.03.2010
GRUPY SPOŁECZNE
Ludzie są uformowani w pewna zbiorowości. W tradycyjnym ujęciu podstawową formą zbiorowości są grupy społeczne, bo:
· W każdej znanej nam kulturze ludzkiej występują grupy społeczne
· Grupy społeczne w rozmaitych typach społecznych pełnią podobne funkcje
To co jest w człowieku powtarzalne to, co on dzieli z innymi ludźmi
Współcześnie zamiast o grupach społecznych mówi się o sieciach społecznych
Grupę społeczną trzeba odróżnić od zbiorowości społecznych – wyodrębniona z grupy społecznej, np. wszyscy noszący okulary, wszyscy leworęczni; zbiorowość która zostaje powołania przez osobę, która chce czegoś dostrzec, te osoby łączy jedna cecha nie będąca nawet istotną dla tych osób, sztucznie wyodrębniona z mniejszych lub większych całości
Warunki, które muszą być spełnione by mówić o grupie społecznej
1. Aby mówić o grupie społecznej muszą być przynajmniej 3 osoby
Układ diadyczny – relacje
Układ triadyczny – każda z osób ma wpływ na osoby i na relacje między tymi osobami. Istnieją nie tylko relacje ale też silny ich wpływ na daną osobę. Nasze zachowanie jest niezależne od relacji między osobami, ale kompleksem powiązań, które są w danym miejscu
Im większa grupa społeczna tym struktura staje się bardziej autonomiczna
Kiedy mamy dolną granicę grupy społecznej, to jest też górna – mała grupa liczy do 150 osób – nasze naturalne środowisko funkcjonowania – nie są potrzebne żadne mechanizmy kontrolne w grupie, która liczy 150osób
Problem gapowicza – osoba korzysta z pracy innych a sama się do niczego nie dokłada
2. Posiadanie wspólnych wartości w obrębie tej zbiorowości, które są posiadane przez osoby z tej grupy
3. Poczucie przynależności do grupy społecznej
4. Musi być podział na „my” i „oni”
5. Obiektywne kryteria – takie, które obserwator zewnętrzny może ujrzeć, np. pokrewieństwo
Grupa społeczna jest zbiorowością naturalną. Naturalne formy za pomocą, których ludzie się organizują
3 podstawowe struktury małych grup społecznych
· Struktura komunikacyjna – łatwo ją zbadać, jest najłatwiej uchwytna jeśli chodzi o badania empiryczne, np. plotka. 4 podstawowe rodzaje struktur komunikacyjnych:
o Okrąg – nie ma nikogo uprzywilejowanego – struktura demokratyczna
o Łańcuch – osoby A i E mają gorszą pozycję komunikacyjną niż osoby B, C, D – struktura demokratyczna
o Rak – są osoby komunikacyjnie uprzywilejowane – osoby C i A – struktura niedemokratyczna
o Gwiazda – są osoby komunikacyjnie uprzywilejowane – struktura niedemokratyczna
Bardziej efektywne są struktury komunikacyjne niedemokratyczne, ale ich dłuższe funkcjonowanie powoduje wzrost niezadowolenia ludzi, bo poszczególne osoby nie wiedzą co się w ich obrębie dzieje
Trudno jest uzyskać wzrost efektywności i zadowolenia naraz
· Struktura władzy – często nakłada się na strukturę komunikacyjną. Możliwość selekcjonowania informacji może być uznana za jedną z form władzy
· Struktura socjometryczna – odnosi się do wewnętrznych relacji istniejących w grupie. Bardzo łatwo można ją zmierzyć – badanie socjometryczne – zadawanie pytań poszczególnym osobom z grupy, np. z kim chciał byś coś robić, czy z kim byś nie chciał czegoś robić.
· Rysunek wskazuje czy mamy tzw. Gwiazdy socjometryczne – są to nieformalni liderzy danej grupy społecznej.
· Możemy zorientować się czy w danej grupie społecznej mamy do czynienia z osobami marginesowymi ( na rysunku osoba F, która nikogo nie wybrała i nikt jej nie wybrał).
· Możemy obliczyć pozycję danej osoby od 0 do 1 - czym bliżej 1 tym bardziej stoi najwyżej w rankingu, a im bliżej 0 tym niżej.
· Możemy się zorientować czy w danej zbiorowości nie wyodrębniają się żadne kliki , które nie utożsamiają się z daną grupą społeczną, nie zgadzają się z resztą w jakiś wyborach.
· Możemy się zorientować jak wygląda spójność grupy. Obliczamy ją w sposób taki, ile jest takich sytuacji gdzie jedna osoba wybiera drugą i nawzajem. Im mniej wzajemnych wyborów tym grupa jest mniej spójna i na odwrót. W przypadku 0 grupa jest niespójna całkowicie, a przypadku 1 grupa jest spójna jak najbardziej się da. W przypadku małej grupy społecznej wskaźnik 0.3 oznacza, że grupa jest bardzo dobrze spójna. Czym większa spójność tym większy wpływ na jednostkę ma grupa; mniejsza racjonalność jednostek.
· Jak wygląda nieformalna struktura grupy – jak wygląda pozycja osoby i jak wygląda spójność grupy. P
· Pozwala na uzyskanie informacji, które mogą mieć znaczenie praktyczne.
Czym większa grupa , czym więcej wyborów tym trudniej przedstawić graficzny obraz grupy i wtedy wykorzystuje się tabele.
Małe grupy społeczne dzieli się na :
· Grupy pierwotne- te grupy, które spełniają najważniejsza funkcje w procesie formowania poszczególnych jednostek , to jest np. rodzina; jakaś grupa rówieśnicza; grupa sąsiedzka.
· Grupy wtórne – z perspektywy uspołecznienia nie mają takiego wielkiego znaczenia. Są ważne z perspektywy reprodukcji kulturowej, reprodukcji współczesnej.
Drugi podział :
· Ikskluzywne – są grupami otwartymi , są otwarte dla każdego bądź dla każdego chętnego
· Ekskluzywne – zamknięte; stawiają swoim członkom jakieś poważne wymagania.
Ten podział jest istotny z tego powodu , że część grup stanowi punkt odniesienia dla funkcjonowania pewnych osób. Najczęściej takimi grupami są grupy ekskluzywne.
3
umkc