FILOZOFUJ!_2(2015).pdf

(8657 KB) Pobierz

Filozofia może nam pomóc w wyeliminowaniu

nierozsądnych oczekiwań wobec życia

Wywiad z prof. Robertem Audim

Odnajdywanie sensu

w jego poszukiwaniu

Thaddeus Metz

Greka z wielkimi

klasykami

Andrzej Stefańczyk

2 015

nr 2

Czasopismo popularyzujące filozofię

www:

filozofuj.academicon.pl, e-mail: filozofuj@academicon.pl

Adam Grobler

Suplement diety

na zdrowy sens

ISSN 2392-2249

Wydawnictwo

Academicon

Autoreklama

Od redakcji

Academicon

wydawnictwo naukowe

Zapraszamy

AUTORÓW

monograi, prac

doktorskich, habilitacyjnych

i innych prac naukowych,

popularnonaukowych

i dydaktycznych do wydania

książki w

nowoczesnym

wydawnictwie.

Zapraszamy także do

współpracy wydawniczej

REDAKTORÓW

czasopism,

serii wydawniczych i prac

zbiorowych.

Drodzy Czytelnicy,

na wstępie chcemy przede wszystkim podziękować Wam

za bardzo ciepłe przyjęcie

pierwszego numeru

czasopisma.

Zainteresowanie nim przeszło nasze najśmielsze oczeki-

wania. Dziękujemy również za uwagi i wskazówki oraz za

pomoc w upowszechnianiu czasopisma wszelkimi moż-

liwymi kanałami internetowymi. Będziemy wdzięczni za

dalszą w tym pomoc. Filozofia jest po prostu warta popu-

laryzacji, a popularyzacja warta upowszechnienia!

Pierwszy numer

poświęciliśmy charakterystyce filozofii, teraz

przyszła kolej na najbardziej chyba popularny i najczęściej dys-

kutowany problem filozoficzny: sens życia. Pewnie nie każdy

rozmyśla na temat sporu o uniwersalia czy natury wiedzy, ale

prawdopodobnie każdy choć raz dumał nad tym, czy życie na

tym łez padole ma sens. Można więc zaryzykować stwierdzenie,

że zagadnienie sensu życia to wrota do filozofii. Nie jedyne, co

prawda, ale chyba najszersze. W przeciwnym kierunku korzystają

z nich filozofowie, by być bliżej problematyki życia codziennego.

Można zatem pytać: Czy życie ma sens? Czy jesteśmy

częścią jakiegoś planu, który nadaje znaczenie naszemu

istnieniu? Czy może świat jest wynikiem przypadku, zbio-

rem ślepej materii, w której również przypadkiem powstało

życie? Dokąd zmierzamy? Ku jakiejś doskonałości, czy

może wydobyliśmy się z nicości, aby do nicości powrócić?

Pytania można mnożyć, a nawet zastanawiać się, jak ro-

zumieć samo pytanie o sens życia. Od przeszło dwóch i pół

tysiąca lat filozofowie zgłębiają ten problem, przenikając

swoimi umysłami możliwe odpowiedzi i dzieląc się swo-

imi przemyśleniami z kolejnymi pokoleniami ludzi. W tym

numerze „Filozofuj!” chcemy przybliżyć Wam małą cząstkę

filozoficznych rozważań na temat sensu życia, która jed-

nak ukazuje różnorodność i bogactwo perspektyw i stano-

wisk. Prezentowane teksty zostały napisane przez filozofów,

z których większość poświęciła problematyce sensu życia

wiele lat badań i poszukiwań, publikowała książki i arty-

kuły. Liczymy, że spotkanie z tymi autorami na naszych ła-

mach będzie dla Was inspirującą i niezapomnianą przygodą.

Uzupełnieniem artykułów dotyczących sensu życia są

krótkie wypowiedzi (zob. s. 8, 14, 36, 40, 50, 51) zaprzy-

jaźnionych z nami filozofów w ramach ankiety na temat:

co zrobiłbyś/zrobiłabyś, gdyby się okazało, że w niedługim

czasie świat przestanie istnieć? Zadając to pytanie, kierowa-

liśmy się intuicją, że – świadomi rychłego kresu życia – sku-

pilibyśmy się na tym, co dla nas najbardziej wartościowe, co

najpełniej nadaje życiu sens. Jeśli jesteście ciekawi, co w ży-

ciu jest dla filozofów najcenniejsze, zapraszamy do lektury.

My jesteśmy ciekawi, jak Wy odpowiedzielibyście na to py-

tanie. Napiszcie do nas! (e-mail:

filozofuj@academicon.pl).

Oprócz artykułów tematycznych proponujemy teksty

w ramach stałych działów. W dziale „Narzędzia filozofa”

znajdują się: dalszy ciąg kursu logiki, kolejna dawka filo-

zoficznych eksperymentów oraz nowość – minikurs greki

w towarzystwie wielkich klasyków, który rozpoczynamy

fragmentem z Platona i komentarzem objaśniającym po-

szczególne słowa. Zapraszamy też do filozoficznych po-

dróży. Wyprawa w głąb dziejów filozofii ukaże, jak zmie-

niało się życie św. Augustyna pod wpływem pewnej lektury.

Podczas kolejnej eskapady – na rubieże świata nauki i fi-

lozofii – zaobserwujemy, jak rozchodzą się dwa obrazy

świata: potoczny i naukowy. Sięgając zaś w głąb umysłu,

zastanowimy się, czy język i kultura istotnie wpływają na

postrzeganie świata. Dla rozważających karierę filozofa po-

lecamy lekturę felietonu filozoficznego.

Kierowani troską o upamiętnienie i upowszechnianie na-

szej rodzimej spuścizny filozoficznej, rozpoczynamy cykl

prezentacji najważniejszych polskich filozofów. Otwiera

go tekst o Kazimierzu Twardowskim, o którym bez więk-

szej przesady można powiedzieć, że jest ojcem współ-

czesnej filozofii polskiej.

Spotkania z filozofią to także zapoznawanie się z ży-

ciem filozoficznego środowiska, wydarzeniami, na które

składa się rzeczywistość filozofowania i nauczania filozo-

fii. Dlatego też w „Filozofuj!” nie mogło zabraknąć tekstu

na temat Olimpiady Filozoficznej.

Otwieramy nowy dział – „Z półki filozofa”, w którym bę-

dziemy prezentowali książki – naszym zdaniem – godne

polecenia. Na koniec numeru zachęcamy do filozoficznej

rozrywki. Czeka na Was kilka anegdot o słynnych filozo-

fach oraz filozoficzna krzyżówka.

Mamy nadzieję, że lektura drugiego numeru „Filozo-

fuj!” będzie dla Was mile i pożytecznie spędzonym cza-

sem. Filozofujcie!

Redakcja

Grupa Academicon

Usługi dla

środowiska

akademickiego i biznesowego

ego

Wydawnictwo

Studio DTP

Księgarnia

Webmastering

Telewizja

Portal

Publikuj

z nami!

www:

http://wydawnictwo.academicon.pl/,

e-mail:

wydawnictwo@academicon.pl,

tel.:

603 072 530

Wydawnictwo

2015

nr 2

Czasopismo popularyzujące filozofię

Filozofuj!

›

2015

›

nr 2



lozofuj.academicon.pl

www:

filozofuj.academicon.pl



lozofuj@academicon.pl

e-mail: filozofuj@academicon.pl

Academicon

www:

filozofuj.academicon.pl

e-mail: filozofuj@academicon.pl

Filozofuj!

›

2015

›

nr 2

jest

miejsce

(i nie tylko tu)

Sens

życia

ISSN 2392-2249

Filozoﬁa może nam pomóc w wyeliminowaniu

nierozsądnych oczekiwań wobec życia

Wywiad z prof. Robertem Audim

Odnajdywanie sensu

w jego poszukiwaniu

Thaddeus Metz

Greka z wielkimi

klasykami

Andrzej Stefańczyk

2 015

nr 2

Czasopismo popularyzujące filozofię

www: ﬁlozofuj.academicon.pl, e-mail: ﬁlozofuj@academicon.pl

Cena 10 zł (w tym 8% VAT).

Nakład 1000 egz.

Fot. na okładce: Some rights reserved

cocoparisienne,

CC0

Adam Grobler

Suplement diety

na zdrowy sens

Wydawnictwo

Academicon

Wywiad

Filozofia może nam pomóc

w wyeliminowaniu nierozsądnych

oczekiwań wobec życia

〉

Wywiad z prof.

Robertem Audim

Suplement diety na zdrowy sens

〉

Adam Grobler

TWOJĄ

reklamę

Kontakt:

e-mail:

filozofuj@academicon.pl,

tel.:

603 072 530,

www:

http://filozofuj.academicon.pl/reklama/

Wydawnictwo

Stefan Themerson w powieści

Tom Harris

wielokrotnie powtarzał, że

sensem ludzkiego życia jest poszukiwanie sensu życia. Egzystencjalizm

głosi, że jest to zadanie beznadziejne. Ulżyć cierpieniom stąd płynącym

może jedynie uświadomienie sobie rozpaczliwego położenia.

Filozofia indyjska

Cywilizacja doliny Indusu oraz

Wedy

〉

Nina Budziszewska

Z historii filozofii

Starożytny poradnik życia

szczęśliwego

〉

Agnieszka Kijewska

Filozofia a nauka

Dwa stoły Eddingtona i

Nicość

uwolniona

〉

Zenon E. Roskal

Narzędzia filozofa

Logika:

Predatoryzacja logiki,

cz. 1

〉

Rafał Urbaniak

Eksperyment myślowy:

Życie pełne

sensu a życie pełne wrażeń

〉

Artur Szutta

Odnajdowanie sensu w jego

poszukiwaniu

〉

Thaddeus Metz

Spędziwszy około dziesięciu lat na próbach odpowiedzi, co nadaje życiu sens, zdałem

sobie sprawę, że bliskie jest mi stare powiedzenie, tak wdzięcznie ujęte w przytoczonych

powyżej słowach Edwarda Albee, wedle którego sens życia leży w jego poszukiwaniu.

O co naprawdę chodzi w pytaniu o sens

życia

〉

James Tartaglia

Wielu współczesnych filozofów na pytanie o sens życia próbuje odpowiedzieć

pozytywnie, odrzucając jednocześnie ideę, że sens ten domaga się istnienia

jakiejś zewnętrznej względem naszego świata racji istnienia. Czyniąc tak

jednak, przestają już mówić o sensie życia i zadają całkiem inne pytanie.

Sens życia a wartości

〉

Duncan Prichard

Syzyf został skazany przez bogów na karę wiecznego wtaczania głazu na

szczyt olbrzymiej góry, tylko po to, aby zaraz ujrzeć, jak głaz ten z powrotem

się stacza. Jego los jest wzorcowym przykładem bezsensownego życia, przez to

właśnie, że wypełnia je bezowocny wysiłek. Zastanówmy się jednak, czy nasze

życie różni się tak bardzo pod względem sensowności od życia Syzyfa.

Śmierć, przetrwanie śmierci a sensowne

życie

〉

Joshua W. Seachris

Pewnego dnia każdy z nas umrze i kiedyś cały fizyczny wszechświat pogrąży się

w nicości. Czy to, jaki będzie nasz koniec, ma wpływ na sens naszego życia? Istnieją

racje, aby sądzić, że sens życia i śmierć łączy znacznie więcej, niż wielu uważa.

Greka z wielkimi klasykami:

Ostatnie

Andrzej P. Stefańczyk

przesłanie ojca filozofii – Sokratesa

〉

Sens życia a Bóg

〉

Tim Mawson

Podróże filozoficzne

Umysł „podróżujący”

〉

Arkadiusz Gut

Co daje nam namysł nad pytaniem: w jaki sposób istnienie Boga wpłynęłoby na

sens naszego życia? Czy fakt, że Bóg miałby dla nas swój plan, sprawiłby, że nasze

życie nabrałoby głębszego sensu, czy też realizację sensownego życia by utrudnił?

Poszukaj sensu życia w eudajmonii

Natasza Szutta

〉

Who is who w filozofii polskiej

Kazimierz Twardowski

〉

Paweł Rzewuski

Felieton filozoficzny

Kariera filozofa?

〉

Robert T. Ptaszek

Olimpiada Filozoficzna

W stronę finału

Olimpiady Filozoficznej

〉

Pytanie o sens życia najczęściej zadajemy sobie w trudnych chwilach, gdy

coś nie najlepiej się układa. Szukamy wówczas celu naszych zmagań.

Podczas gdy współczesny świat przekonuje, że w życiu chodzi wyłącznie

o doznawanie jak najwięcej przyjemności, ja proponuję poszukać sensu

w eudajmonii – samospełnieniu, rozwoju, rozkwitaniu w człowieczeństwie.

Tylko człowiek szuka sensu bycia

Hanna Urbankowska

〉

Magdalena Gawin

Wszystko, z czym się stykamy, istnieje. Drzewo i krzesło, roślina

i zwierzę, a także historia, filozofia... Ale tylko człowiek ma możliwość

zadumać się nad swoim byciem, zapytać o jego sens.

Wydawnictwo

Z półki filozofa...

Filozofia z przymrużeniem oka

Filozofuj!

›

2015

›

nr 2

Filozofuj!

›

2015

›

nr 2

www:

filozofuj.academicon.pl

e-mail: filozofuj@academicon.pl

Academicon

www:

filozofuj.academicon.pl

e-mail: filozofuj@academicon.pl

Wsparcie / Crowdfunding

Szanowna

Czytelniczko,

czasopismo „Filozofuj!” powstaje wysiłkiem kilku osób, któ-

rym leży na sercu popularyzacja filozofii. Chcemy, aby było

ono

dostępne bezpłatnie online

i dzięki temu mogło do-

cierać do jak najszerszego kręgu czytelników. Jego przygoto-

wywanie rodzi jednak niemałe koszty (skład i korekty, utrzy-

manie strony czasopisma). Twoje wsparcie pozwoliłoby nam

rozwijać czasopismo.

Szanowny

Czytelniku,

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł

lub inną), kliknij poniższy przycisk przekierowujący na naszą

stronę http://filozofuj.academicon.pl/wsparcie/:

Chcę wsprzeć „Filozofuj!”

Z góry

dziękujemy!

Sens życia

Suplement diety na zdrowy sens

Adam

Grobler

Profesor, dyrek-

tor Instytutu Filo-

zofii Uniwersytetu

Opolskiego i wice-

przewodniczący

Komitetu Nauk Fi-

lozoficznych PAN.

Zajmuje się metodo-

logią nauk, teorią po-

znania, filozofią

ana-

lityczną i dydaktyką

filozofii. W wolnym

czasie gra w brydża

sportowego. Wdo-

wiec (2006), w po-

wtórnym związku

(od 2010), ojciec

czwórki dzieci

(1980, 1983, 1984,

1989) i dziadek, jak

na razie, czworga

wnucząt (piąte

w drodze). Mieszka

w Krakowie. WWW:

http://adam-

-grobler.w.interia.pl,

e-mail: adam_grob-

ler@interia.pl.

Suplement

diety

na zdrowy

sens

Stefan Themerson

w powieści

Tom Harris

wielokrotnie

powtarzał, że sensem ludzkiego życia jest poszukiwanie

sensu życia. Egzystencjalizm głosi, że jest to zadanie

beznadziejne. Ulżyć cierpieniom stąd płynącym może

jedynie uświadomienie sobie rozpaczliwego położenia.

Słowa kluczowe: sens życia, rozum, wiara, Bóg

Stefan Themerson

(ur. 1910, zm.

1988) – polsko-brytyjski pisarz i filozof.

Najbardziej znany chyba z Wykładu

pro-

fesora Mmaa

(1953). Osobiście polecam

Przygody Pędrka Wyrzutka

(1951).

Stanisław Bareja

(ur. 1929, zm. 1987)

– reżyser filmowy znany z komedii

wyśmiewających realia PRL. W Poszu-

kiwany, poszukiwana

jeden z drugopla-

nowych bohaterów, bimbrownik, pod

pretekstem prowadzenia badań nauko-

wych nad zawartością cukru w cukrze,

skupuje duże ilości cukru w sklepach

w różnych rejonach Warszawy.

Na zdjęciu: portret w galerii osobli-

wości kultury Warszawy XX wieku.

Wydawnictwo

ól egzystencjalny wynika

z poczucia absurdu.

Z chwilą narodzin, po-

częcia lub w jakimś momen-

cie pośrednim człowiek wyła-

nia się z niebytu po to tylko,

by przepaść w niebycie z na-

dejściem śmierci. W drodze

znikąd donikąd nie ma żad-

nych drogowskazów. Ab-

surd jest obrazą rozumu.

Rozum potrzebuje wskazó-

wek, a znaleźć je może tylko

w sobie samym. Jak, skoro

zaczyna działać dopiero po

wyruszeniu? Jest jak baron

Münchhausen, który musi wy-

dobyć się z topieli, ciągnąc

za sznurowadła u butów

na swoich nogach.

Pociechę, na pozór,

przynosi wiara. Ona

to dostarcza rozu-

mowi to, czego

sam nie zdo-

był. Przekonuje

go, że wyruszył

z miejsca obra-

nego dlań przez

rozum wyższy i zmie-

rza do takoż wytyczonego

celu. To jednak jest złudze-

nie. Bóg do nas nie przema-

wia, tylko biskupi, towarzysze

ziemskiej niedoli. Niektórzy,

rozgoryczeni uzurpowa-

niem sobie przez księży

roli przewodników ducho-

wych, szukają pokrzepie-

nia w konwersji na bud-

dyzm, hinduizm cz y

nawet islam. Źródła dalej po-

łożone wydają im się czystsze.

Nic z tego. W niezli-

czonych chwilach

próby człowiek sam

musi rozstrzygnąć,

czy słyszy głos Boga,

czy podszepty węża.

Pewna bardzo zdolna

doktorantka porzuciła stu-

dia. Uznała swoją pasję naukową

za przejaw pychy i grzesznej

chęci wywyższenia się nad in-

nych. Ewangeliczna przypowieść

Ilustracja: Hanna Urbankowska

Wydawnictwo

Człowiek jest liną rozpiętą między

zwierzęciem a nadczłowie-

kiem. Liną nad przepaścią.

Friedrich Nietzsche

o talentach nie zniechęciła jej

do wyboru kariery kasjerki

w supermarkecie. Jej wy-

boru. Wiara nie uwalnia

od rozterek. W Dżumie

Alberta Camusa

ksiądz Pa-

neloux raz po raz przeżywa

zwątpienia. Tymczasem doktor

Rieux, bez chwiejnego opar-

cia w wierze, konsekwentnie

i bez śladu bohaterszczyzny

pełni raz obraną misję. Bynaj-

mniej nie twierdzę, że ateista

ma mocniej ugruntowane po-

czucie sensu życia od wierzą-

cego. Chcę tylko powiedzieć,

że zastąpienie wizji pochodu

od nicości ku nicości metaforą

daru życia i obietnicą zbawie-

nia nie rozwiązuje problemu.

Przesuwa go tylko na inny plan:

jak i po co w proch się obra-

cać? W poszukiwaniu sensu ży-

cia nie obejdzie się bez suple-

mentu diety duchowej.

Śledząc wywody

Jean-Paula

Sartre’a

, można dojść do wnio-

sku, że sensu życia

znaleźć

nie

sposób. Trzeba go

wynaleźć,

a raczej

wynajdować

wciąż

od nowa, projektując własną

istotę od zera. Jeżeli zrazu je-

stem niczym i staję się czymś

z własnego wyboru pod nie-

obecność wskazówek, wska-

zówka może być tylko jedna: sta-

wać się coraz bardziej

i coraz więcej czymś.

Ale w jakim kierunku

bardziej i więcej?

Bardziej i więcej może

być tylko tego, czego

wcześniej było chociaż tro-

chę, a nie nic. Na szczęście

zanim nam przyjdzie rozum-

nie wybierać, wbrew Sartre’owi,

jesteśmy już czymś. Mamy, jak po-

wiedziałby

Arystoteles

, rozmaite

Albert Camus

(ur.

1913, zm. 1960)

– francuski pisarz

i filozof egzystencja-

lista. Laureat Nagrody

Nobla (1957). Napisał, że

„Człowiek jest jedynym stworzeniem,

które nie zgadza się być tym, czym

jest” (Człowiek

zbuntowany,

1951).

Warto

doczytać

J. Fedorowicz

(scenariusz),

Poszukiwany,

poszukiwana,

Zespół

filmowy „Pryzmat”,

1972.

M. Buber,

i Ty,

przeł. J. Doktór,

Warszawa: Wyd. Pax,

1992 (org. 1923).

G.A. Bürger,

Przygody

Münchhausena,

przekł. H.

Januszewskiej,

Warszawa: Nasza

Księgarnia, 1956 (org.

1788 wg R.E. Raspego

1785).

Ewangelia wg św.

Mateusza, w: Pismo

Święte

(Biblia),

różne

wydania.

E. Fromm,

O sztuce miłości,

przeł. A. Bogdański,

Poznań: Rebis, 2000

(org. 1956).

E. Mounier,

to jest personalizm,

Kraków: Wyd. Znak,

1960.

F. Nietzsche,

Tako

rzecze Zaratustra,

różne wydania (org.

1883–1885).

Platon,

Uczta,

różne wydania.

J.-P. Sartre,

Egzystencjalizm jest

humanizmem,

przeł. J.

Krajewski, Warszawa:

Wyd. Literackie

Muza,

1998 (org. 1946).

S. Themerson,

Tom Harris,

przeł. E.

Krasińska, Warszawa:

Iskry, 2013 (org. 1967).

L. Wittgenstein,

Dociekania

filozoficzne,

przeł.

B. Wolniewicz,

Warszawa: PWN,

2000 (org. 1953).

S. Bareja,

Jean Paul Sartre

(ur. 1905, zm.

1980) – filozof

i pisarz francuski,

czołowy przedstawiciel

egzystencjalizmu ateistycz-

nego. Autor sentencji: „Człowiek jest ska-

zany na wolność” (Byt

i nicość,

1943).

cnoty. Może dlatego, gdy mama pocie-

szała mnie po pierwszej szkolnej po-

rażce, mówiąc, że zawsze mogę iść na

naukę do szewca, postanowiłem zo-

stać profesorem. Cnotą szewca jest

pięknie łatać dziury w butach, cnotą

profesora, którą widać miałem w za-

lążku, jest pomysłowo łatać dziury

intelektualne.

Szewcem czy profesorem? Co wy-

brać? Co mogę bardziej i więcej. Różna

może być zawartość szewca w szewcu

i profesora w profesorze, jak rzekłby

Stanisław Bareja

(s. 6). Świat jest pełny

dzieci zmuszanych do ćwiczeń na

skrzypcach lub biegania po korcie. Nic

dobrego z tego nie wynika. Chwała

rodzicom, którzy pozwalają dzieciom

Dalszy ciąg na str. 8

Arystoteles ze Stagiry

(ur. 384 p.n.e., zm.

322 p.n.e.) – jeden z najsławniejszych

filozofów starożytnej Grecji i w ogó-

le największych filozofów w dziejach.

Studiował w Akademii założonej przez

Platona. Opracował systematycznie większość

zagadnień, którymi zajmuje się filozofia. Autor sentencji:

„Prawda leży pośrodku – może dlatego wszystkim zawadza”.

Źródło fot.: pl.wikipedia.org.

Filozofuj!

›

2015

›

nr 2

www:

filozofuj.academicon.pl

e-mail: filozofuj@academicon.pl

Academicon

www:

filozofuj.academicon.pl

e-mail: filozofuj@academicon.pl

Filozofuj!

›

2015

›

nr 2

Plik z chomika:

piwowar3

FILOZOFUJ!_2(2015).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: