"Z głową na karabinie" - analiza wiersza (2)
Tytuł sugeruje tematykę wojenną jednoznacznie, zresztą tego się można spodziewać po samym nazwisku autora.
Baczyński żyjący w czasach II wojny światowej niemal w każdym swoim utworze ukazuje nam jej okrucieństwa, dramatyczny wpływ na młodego człowieka, ogrom nieszczęść, które dotykają w związku z walkami i przemocą zwykłych ludzi. Ale przede wszystkim ukazuje nieustający strach, obawy o życie i przyszłość.
Wiersz napisany 4 XII 1943r, czyli w środku wojny, epicentrum walk, śmierci i strachu.
Autor wciela się w podmiot liryczny, mówi w 1ej osobie. Nocami słyszy jak niebezpieczeństwo zacieśnia coraz węższy krąg wokół niego, nie może tego pojąć, bo jego przecież wychował i ukształtował "chyży zdrój" i "kołyska".
Wojna przeraża go, nie był na nią przygotowany, inaczej widział swoja młodość, dojrzewanie.
W jego głowie wciąż są szerokie wody, które go unosiły, przepiękne obłoki, które uśmiechały się do niego jak matka, a nie świszczący dźwięk ostrz broni,
i śmierć na każdym zakręcie. On i jego rówieśnicy mieli przed sobą piękną przyszłość i "tęgą ziemię" a nie puste, wyniszczone miasta.
Jego młodość miała wytryskać ku gorze, a nie dziczeć chowana przed wojną
w strachu i groźbie, miała trwać a nie zmierzać ku śmierci.
Podmiot liryczny zauważa z rozpaczą, że czas swojej młodości, najpiękniejszy okres w życiu każdego człowieka "prześpi z głową na karabinie".
Jest to dla niego straszne przeżycie, coś niewyobrażalnie niesprawiedliwego, złego. Boi się,że wreszcie rzuci głowę pod wiatr - "jak granat", a czas przygniecie pamięć o nim i wszystko co on sam miał w pamięci.
Przyjdzie mu umrzeć, odwagą człowieka dorastającego na wojnie, ale kształtowanego wciąż przez młodzieńczą nieśmiałość.
I zdanie najsłynniejsze w wierszu:
"Umrzeć przyjdzie, gdy się kochało
wielkie sprawy głupią miłością."
"Z głową na karabinie" - analiza wiersza (3)
Poezje Krzysztofa Kamila Baczyńskiego wywierają duże wrażenie zwłaszcza wtedy, gdy uświadomimy sobie, że ich autor zginął w bardzo młodym wieku. Zdecydował się na udział w powstaniu warszawskim, chociaż wiedział, co się z tym wiąże.
Ten poeta- żołnierz wiele miejsca w swej twórczości poświęcił tematyce wojennej. Pokazywał obraz tamtych tragicznych dni. Najbardziej przejmujący jest jednak tekst "Z głową na karabinie", który powstał na kilka miesięcy przed tragiczną śmiercią Baczyńskiego. Jest to przykład liryki autorefleksyjnej, gdzie podmiot liryczny bezpośrednio formuje swe opinie. Przedstawiona sytuacja w dużym stopniu opiera się na motywie kontrastu. Bohaterowi towarzyszy obraz spokojnego dzieciństwa, który jest w opozycji do otaczającego świata wojny. W obliczu szybkiej zmiany rzeczywistości trzeba porzucić marzeniami, zapomnieć o osobistym szczęściu i zaangażować się w walkę zbrojną. Taka jest konieczność. Jednak dokonany wybór nie daje zadowolenia i pojawia się nawet poczucie niezawinionej krzywdy.
W wierszu pojawia się symboliczny motyw kręgu, który coraz mocniej się zaciska. Jednostka nie może się z tego wyzwolić. Narasta nastrój grozy z powodu zbliżającego się zła. Nadciąga nieodwołalnie śmierć. Coraz wyraźniejsze są też zapowiedzi katastrofy. Wszystko to zostało przedstawione przy wykorzystaniu całego bogactwa poetyckich obrazów. Artyzm wiersza wynika między innymi ze spiętrzenia przenośni i wprowadzenia oryginalnych porównań.
nataly1989