ZDROWIE PUBLICZNE, WYKŁAD 2, 22.05.2014r.
POLITYKA ZDROWOTNA I SPOŁECZNA PAŃSTWA NA RZECZ ZDROWIA PUBLICZNEGO.
ROLA RZĄDU I ORGANÓW SAMORZĄDOWYCH W REALIZACJI POLITYK.
Pięć ujęć polityki:
• orientacja formalnoprawna
• podejście behawioralne
• orientacja funkcjonalna rozumiana jako funkcja systemu społecznego zapewniająca jego rozwój poprzez rozwiązywanie konfliktów
• podejście racjonalne, podejmowanie decyzji w ramach procesy sprawowania władzy i gry o władzę, w którym biorą udział rozmaite przedmioty
• stanowisko postbehawioralne, przez które polityka rozumiana jest jako służba dążąca do zmniejszenia, czy też usuwania ograniczeń w zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa
Polityka zdrowotna
• polityka zdrowotna państwa wyznacza cele funkcjonującego systemu ochrony zdrowia, Przez regulacje prawne i zapewnione środki także ich realizację
• polityka zdrowotna jako część polityki społecznej powinna być osadzona w jego realiach społecznych i ekonomicznych i być ukierunkowana na zapewnienie warunków sprzyjających zachowaniu zdrowia ludzi
• dobry stan zdrowia społeczeństwa jest warunkiem rozwoju kraju. Wydatki na zdrowie należy traktować jako inwestycję w rozwój państwa
• polityka zdrowotna powinna być ukierunkowana nie tylko na rozwój opieki medycznej i skuteczność działań diagnostyczno-leczniczych, lecz także na zapewnienie warunków sprzyjających zdrowiu. Przede wszystkim grup szczególnie narażonych na utratę zdrowia lub wymagające zwiększonej troski, np. kobiety w ciąży, niemowlęta i dzieci, osoby upośledzone fizycznie i umysłowo
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 – jako wyraz polityki zdrowotnej w Polsce
Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007r.
Narodowy Program Zdrowia pozostaje podstawowym dokumentem charakteryzującym politykę zdrowotną naszego kraju oraz jej priorytety.
Obecna, czwarta wersja nawiązuje do:
• Światowej Deklaracji Zdrowia
• Strategii Zdrowie 21 – zdrowie dla wszystkich w XXI wieku
• Założeń programu Unii Europejskiej w dziedzinie zdrowia publicznego
• Nowej strategii zdrowia publicznego zaproponowanej przez Komisję Europejską wyrażonej w wystąpieniach programowych komisarzy ds. zdrowia i konsumentów UE: Davida Byrne’a i Markosa Kyprianou, projektu Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej wspólnotowy program w dziedzinie zdrowia na lata 2007-2013
Narodowy Program Zdrowia jest próbą zjednoczenia wysiłków różnych organów administracji rządowej, organizacji pozarządowych oraz społeczności lokalnych w celu ochrony, utrzymania i poprawy zdrowia społeczeństwa polskiego.
U podstaw koncepcji Narodowego Programu Zdrowia jest definicja określająca zdrowie jako stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawność, oraz przyjęte w strategii „Zdrowie dla Wszystkich”, iż zdrowie jest podstawowym PRAWEM każdego człowieka i bogactwem (zasobem) społeczeństwa, gwarantującym jego rozwój.
! Cel główny
„Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszanie nierówności w zdrowiu”
osiągany przez:
• Kształtowanie prozdrowotnego stylu życia społeczeństwa
• Tworzenie środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu
• Aktywizowanie jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia.
Narodowy Program Zdrowia wyznacza cele strategiczne i operacyjne, wskazuje priorytetowe populacje, na których powinna koncentrować się ich realizacja, a także kierunki działań, które mają sprzyjać i ułatwiać realizację.
Cele strategiczne zdrowotne:
• Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób naczyniowo-sercowych, w tym udarów mózgu.
• Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych.
• Zmniejszenie częstości urazów powstałych w wyniku wypadków i ograniczenie ich skutków.
• Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez działania prewencyjno-promocyjne.
• Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków przewlekłych schorzeń układu kostno-stawowego.
• Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego.
• Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom.
• Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji.
(23.09.1897) – w tym dniu zmarł dziewięcioletni Stephen Kempton, stając się pierwszą odnotowaną ofiarą wypadku drogowego w Wielkiej Brytanii.
Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działań w zakresie promocji zdrowia:
• Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu.
• Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem.
• Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości.
• Zwiększenie aktywności fizycznej ludności.
• Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych.
• Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy oraz ich skutków zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju.
Cele operacyjne dotyczące wybranych populacji:
• Poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem.
• Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego, psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży.
• Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych.
• Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób niepełnosprawnych.
• Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u dzieci i młodzieży.
Niezbędne działania ze strony ochrony zdrowia i samorządu terytorialnego:
• Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia społeczeństwa.
• Poprawa jakości świadczeń zdrowotnych w zakresie skuteczności, bezpieczeństwa i akceptowalności społecznej, w tym przestrzegania praw pacjenta.
• Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami zagrożonymi chorobami układu krążenia, udarami mózgowymi, nowotworami, powikłaniami cukrzycy, chorobami układu oddechowego oraz chorobami reumatycznymi, szczególnie przez działania podstawowej opieki zdrowotnej.
• Zwiększenie i optymalne wykorzystanie systemu ochrony zdrowia oraz infrastruktury samorządowej dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.
Oczekiwane efekty do 2015 roku:
• Obniżenie wskaźnika wcześniactwa – z 6,4% do 5,5%
• Obniżenie umieralności okołoporodowej z 8,6/1000 urodzeń do 6,0/1000 urodzeń
• Obniżenie umieralności noworodkowej wczesnej i późnej:
• umieralności noworodkowej wczesnej z 3,7/1000 urodzeń żywych do 3,0/1000 urodzeń żywych
• umieralności noworodkowej późnej z 1,3/1000 urodzeń żywych do 1,0/1000 urodzeń żywych
• Obniżenie umieralności niemowląt z 7,0/1000 urodzeń żywych do 4,0/1000 urodzeń żywych
• Obniżenie umieralności kobiet związanej z ciążą, porodem i połogiem z 7,4/100000 urodzeń żywych do 5,0/100000 urodzeń żywych
• Zmniejszenie częstości chorób przewlekłych i prowadzących do niepełnosprawności u dzieci
• Zmniejszenie różnic między województwami i grupami społecznymi w zakresie podstawowych mierników zdrowie dziecka
pmp – per million people (na milion osób)
Polityka społeczna – stanowi działanie państwa, związków zawodowych i innych organizacji ukierunkowanych na poprawę warunków bytu i pracy ludności, na usuwanie nierówności społecznych oraz podnoszenie kultury życia.
Minister Pracy i Polityki Społecznej – Władysław Kosiniak-Kamysz (http://www.mpips.gov.pl)
Zabezpieczenie społeczne
W polityce społecznej podstawowe znaczenie przypada zabezpieczeniu społecznemu, czyli systemowi świadczeń, do których obywatele mają prawo lub z których mają możliwość korzystania.
Obejmuje ono:
• ochronę zdrowia
• opiekę społeczną
• ubezpieczenia społeczne
• ubezpieczenia majątkowe
• rehabilitację niepełnosprawnych i inwalidów
• pomoc dla młodzieży uczącej się
• uzupełniające świadczenia socjalne
Pomoc społeczna
Elementem polityki społecznej jest pomoc społeczna, a jej celem jest zaspokajanie ze środków publicznych niezbędnych potrzeb życiowych człowieka.
Zadania pomocy społecznej:
• tworzenie warunków organizacyjnych jej funkcjonowania
• analizę i ocenę zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia
• przyznawanie i wypłacania świadczeń
• pobudzanie społecznej aktywności w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych
• pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, upośledzenia fizycznego lub umysłowego, długotrwałej choroby, bezradności, w rodzinach niepełnych i wielodzietnych, osobom uzależnionym, poszkodowanym w razie klęsk żywiołowych i ekologicznych, osobom bez źródła utrzymania lub gdy dochód na głowę (per kapita) nie przekracza społecznie uznanego minimum.
Ubezpieczenia społeczne
Częścią składową zabezpieczenia społecznego są ubezpieczenia społeczne. Stanowią system świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin w przypadkach określonych odpowiednimi przepisami.
Celem ubezpieczenia społecznego jest zapobieganie ubóstwu za pomocą z góry gromadzonemu funduszu przy określeniu zasad gromadzenia składek i wypłacaniu świadczeń. Prawo do ubezpieczenia społecznego związane jest ze stosunkiem pracy i statusem społecznym pracownika.
Świadczenia mogą mieć charakter:
• pieniężny (zasiłki, renty)
• rzeczowy (leczenie, leki)
• datków w naturze.
Mogą być:
• krótkookresowe: zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, powypadkowe, wyrównawcze, wychowawcze, świadczenia rehabilitacyjne
• długookresowe: emerytura, renta inwalidzka, renta rodzinna, renta wypadkowa
• jednorazowe: zasiłki porodowe i pogrzebowe
• dodatki i ryczałty kombatanckie
KONSTYTUCYJNE GWARANCJE W ZAKRESIE OPEIKI ZDROWOTNEJ I SPOŁECZNEJ
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Tekst uchwalony w dniu 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe.
artykuł 68 – każdy ma prawo do ochrony zdrowia
artykuł 66 – każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
artykuł 67 – obywatel ma prawo do zabezpieczenie społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego
artykuł 69 – osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy
artykuł 71 – państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny
artykuł 74 – władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom
artykuł 75
Podsumowanie
Podstawy prawne polityki zdrowotnej państwa reguluje Konstytucja.
W zapisach zawartych w Konstytucji RP termin „ochrona zdrowia” obejmuje różne zadania władz publicznych dotyczące zapewnienia opieki zdrowotnej, promocji zdrowego trybu życia, popierania kultury fizycznej, zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania degradacji środowiska.
Zdrowie a samorządy terytorialne
Według Konstytucji RP podstawową jednostką samorządu jest gmina. Wykonuje wszystkie zadania niezastrzeżone dla wyższych jednostek samorządowych.
Zgodnie z prawem, do zadań samorządu terytorialnego należą wszystkie sprawy o znaczeniu lokalnym, w szczególności zaspo kania zbiorowych potrzeb wspólnoty.
(kujawsko-pomorskie: 144 gminy)
Ustawy określają zadania samorządów terytorialnych
• ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
• o inspekcji sanitarnej
• o ochronie zdrowia psychicznego
• o ochronie przed następstwami
• itp.
Zadania samorządów gminnych
Zakres działań: sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym
Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należą:
• zagospodarowanie przestrz...
lachu0369