Szerbicki T. - Motocykle Wojska Polskiego 1918-1950.pdf

(4705 KB) Pobierz
Pozwoleń
prowadzenie wojskowych
Tomasz Szczerbicki
Motocykle
...
Wojska Polskiego
1918-1950
Tomasz Szczerbfcki
Motocykle
Wojska Polskiego
1918-1950
almapress
Oficyna Wydawnicza Alm a-Prass, Warszawa
W odniesieniu do całego om awianego w tej książce okresu nasuwa się
też pewna dygresja. Spośród ponad 70 marek motocykli, o których jest tu
mowa, tylko jedna służyła polskim żołnierzom w momencie odzyskania
niepodległości 1918 roku, w okresie międzywojennym, w czasie II wojny
światowej i w pierwszych latach po jej zakończeniu - oczywiście mowa
o amerykańskich motocyklach Harley-Davidson. Dla niektórych może być
to informacja zaskakująca, ale to fakt.
Po publikacji pierwszej książki z tej serii pojawiły się uwagi co do
zasadności używanego przeze mnie określenia „Ludowe W ojsko Polskie” .
Tę sprawę wyczerpująco wyjaśniam w rozdziale mówiącym o latach
1945-1950.
Mam nadzieję, że książka ta dostarczy Wam - Szanowni Czytelnicy
- wiele ciekawych i wartościowych informacji. Życzę miłej lektury.
Tomasz Szczerbicki
Wstęp
M otocykle w I wojnie światowej
lipiec 1914 - listopad 1918
Wszystko zaczęło się w 1885 roku, kiedy to Gottlieb Daimler w celu
sprawdzenia silnika spalinowego - swojego nowego wynalazku - w m on­
tow ał go w ramę drewnianego wehikułu podobnego do dzisiejszego roweru.
Tak powstał pierwszy motocykl.
Był to przypadkowy wynalazek. Daimler m yślał o stworzeniu cztero­
kołowego powozu napędzanego silnikiem spalinowym, a ów „m otocykl” miał
posłużyć tylko testom jednostki napędowej. Jego twórca nie przypuszczał
nawet, że zasadnicze cechy konstrukcyjne: silnik spalinowy umieszczony
centralnie w ramie między kołami o jednakowej średnicy, pionowy cylinder
i napęd tylnego koła - przetrwają w motocyklach ponad 120 lat.
Fot. 1. W arsztat Gottlieba Daimlera, w którym w 1885 roku powstał pierwszy
motocykl. Pojazd stojący na środku to właśnie „ten pierwszy” .
7
„M otocykl” Daimlera m iał jednocylindrowy, czterosuwowy silnik o pojem ­
ności skokowej 264 cm 3 i mocy maksymalnej 0,5 KM przy 700 obr./min.
Do uruchamiania służyła ręczna korba. Napęd na tylne koło był przekazy­
wany za pom ocą przekładni pasowej z napinaczem. Pojazd miał masę 90
kg i w zależności od włączonego biegu (jednego z dwóch) osiągał m ak­
sym alną prędkość 6 lub 12 km/h. 29 sierpnia 1885 roku Gottlieb Daimler
uzyskał patent na sw oją konstrukcję.
W Ameryce - po pierwszych próbach stworzenia motocykla z silnikiem
parowym - zaczęto konstruować jednoślady z silnikami spalinowymi. Za
„ojca” am erykańskiego motocykla uznaje się E.J. Penningtona, który w la­
tach 1893-1895 zbudował pojazd jednośladowy napędzany dwucylindro-
wym silnikiem ułożonym poziomo. Mimo wielu starań motocykl Penningtona
nie był seryjnie produkowany, powstało tylko kilka prototypowych egzem p­
larzy. Seryjne wytwarzanie motocykli rozpoczęto w USA w 1898 roku. Firma
Metz z W altham w stanie Massachusetts rozpoczęła produkcję motocykli
Orient-Aster, wyposażanych w silniki Aster będące kopią francuskiej jedno­
stki napędowej De Dion-Bouton.
Jako pierwsza na świecie seryjną produkcję motocykli z silnikami spali­
nowymi rozpoczęła w 1894 roku niemiecka firma Hildebrand & W olfmuller.
Tam też narodziło się słowo motocykl. Nazwy tej po raz pierwszy użył
konstruktor Alois W olfmuller, kiedy w 1893 roku zgłosił swój patent na
pojazd jednośladowy.
M otocykle Hildebrand & W olfm uller miały podwójną ramę rurową,
w którą montowano poziomy, dwucylindrowy, czterosuwowy, chłodzony
cieczą silnik o pojemności skokowej 1488 cm 3, osiągający moc ma­
ksym alną 2,5 KM przy 240 obr./min. Rolę chłodnicy spełniał tylny błotnik,
który był półokrągłym zbiornikiem cieczy chłodzącej. Prędkość motocykla
nie przekraczała 40 km/h. Zastosowano ciekawy sposób przeniesienie
napędu na tylne koło za pom ocą długich korbowodów. Pojazd ten, na
podstawie licencji, produkowany był również we Francji pod nazwą La
Petrolette.
W ażnym etapem w historii motocykli był trójkołowy francuski pojazd De
Dion-Bouton, który powstał w 1896 roku. Mimo że miał trzy koła, historycy
klasyfikują go jako motocykl. Ze względu na udaną konstrukcję cieszył się
bardzo dużą popularnością zarówno w Europie, jak i w Ameryce. Na
podstawie licencji był produkowany w wielu krajach, w tym nawet w Rosji.
Trójkołowy De Dion-Bouton był pierwszym motocyklem, jaki pojawił się na
ziemiach polskich.
Na przełomie XIX i XX wieku w Europie działało już kilkudziesięciu
wytwórców jednośladów. W pierwszych latach XX stulecia rozwój konstrukcji
i produkcji motocykli bardzo się zdynamizował. W tym okresie pojawiło się
8

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin