990 Materialnoprawne i kryminalistyczne aspekty przestępstwa zabójstwa Marzena Brzozowska, Maria Kaczmarek.pdf

(1276 KB) Pobierz
Szkoła Policji w Pile
Zakład Kryminalny
Marzena Brzozowska
Maria Kaczmarek
Materialnoprawne
i kryminalistyczne
aspekty przestępstwa zabójstwa
____________________________________________________________
lipiec 2011
1
Recenzja:
Marek Dyjasz
Redakcja językowa i projekt okładki:
Waldemar Hałuja
Skład komputerowy:
Marzena Brzozowska, Maria Kaczmarek
Redakcja techniczna:
Waldemar Hałuja
Druk:
Lilla Bukłaha
Zatwierdzam i wprowadzam
do uŜytku jako materiał pomocniczy do zajęć
Zastępca Komendanta
insp. Witold St. Majchrowicz
ISBN 978-83-88360-51-0
Wydawnictwo Szkoły Policji w Pile
Wydanie I
Druk: Pracownia poligraficzna SP w Pile
Nakład: 66 egz., zam. nr 432/11
Piła 2011
2
Spis treści
Wstęp ......................................................................................................................................... 5
1. Ustawowe znamiona przestępstwa zabójstwa.
Typy kwalifikowane i uprzywilejowane przestępstwa zabójstwa ................................... 6
1.1. Ustawowe znamiona przestępstwa zabójstwa.................................................................. 6
1.1.1. Przedmiot ochrony przestępstwa zabójstwa .............................................................. 6
1.1.2. Podmiot przestępstwa zabójstwa ............................................................................... 8
1.1.3. Strona przedmiotowa przestępstwa zabójstwa .......................................................... 9
1.1.4. Strona podmiotowa przestępstwa zabójstwa ............................................................. 9
1.2. Typy kwalifikowane przestępstwa zabójstwa................................................................ 11
1.2.1. Zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem ............................................................ 12
1.2.2. Zabójstwo w związku z popełnieniem innego przestępstwa ................................... 13
1.2.3. Zabójstwo kwalifikowane ze względu na motywację sprawcy............................... 14
1.2.4. Zabójstwo z uŜyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych ......................... 16
1.2.5. Zabójstwo kwalifikowane ze względu na rozmiary skutku..................................... 17
1.2.6. Zabójstwo kwalifikowane ze względu na wcześniejsze skazanie sprawcy............. 18
1.3. Typy uprzywilejowane przestępstwa zabójstwa ............................................................ 19
1.3.1. Zabójstwo w afekcie................................................................................................ 19
1.3.2. Dzieciobójstwo ........................................................................................................ 21
1.3.3. Zabójstwo eutanatyczne .......................................................................................... 23
2. Metody i motywy działania sprawców zabójstw ............................................................. 26
2.1. Metody działania sprawców zabójstw ........................................................................... 26
2.2. Motywy działania sprawców zabójstw .......................................................................... 27
3. Postępowanie policji po uzyskaniu informacji o zabójstwie .......................................... 30
3.1.
Źródła
informacji o zabójstwie, ofierze i sprawcy......................................................... 30
3.2. Zadania dyŜurnego jednostki policji po uzyskaniu informacji o zabójstwie ................. 30
3.3. Zabezpieczenie miejsca zabójstwa ................................................................................ 31
3.4. Oględziny miejsca zabójstwa i ich specyfika ................................................................ 32
3.5. Rola prokuratora i biegłego lekarza na miejscu zabójstwa............................................ 38
3.5.1. Rola prokuratora na miejscu zabójstwa................................................................... 38
3.5.2. Rola biegłego lekarza na miejscu zabójstwa ........................................................... 38
3.6. Symptomy wczesnych i późnych zmian pośmiertnych ................................................. 39
3.6.1. Wczesne zmiany pośmiertne ................................................................................... 40
3.6.2. Późne zmiany pośmiertne........................................................................................ 41
3.7. ObraŜenia ciała, jako następstwa urazów ...................................................................... 43
3.7.1. ObraŜenia ciała powstające na skutek uŜycia narzędzi tępych
i tępokrawędzistych ................................................................................................. 43
3.7.2. ObraŜenia ciała powstające na skutek uŜycia narzędzi ostrych
i ostrokończystych ................................................................................................... 44
3.7.3. ObraŜenia ciała powstające na skutek uŜycia broni palnej...................................... 44
3.7.4. ObraŜenia ciała powstające przy uduszeniach......................................................... 45
3.8. Oględziny zewnętrzne i wewnętrzne zwłok................................................................... 46
3.8.1. Oględziny zewnętrzne zwłok................................................................................... 46
3.8.2. Oględziny wewnętrzne zwłok (sekcja zwłok) ......................................................... 48
3.9. Budowanie pierwszych wersji kryminalistycznych....................................................... 49
3
4. Taktyka ujawniania i
ścigania
sprawców zabójstw ........................................................ 51
4.1. Planowanie działań wykrywczych ................................................................................. 51
4.2. Przesłuchanie
świadka
................................................................................................... 51
4.3. Podstawy i kryteria typowania sprawców zabójstw ...................................................... 53
4.4. Kierunki działań wykrywczych policji .......................................................................... 54
4.4.1. Zabójstwo
sprawca ............................................................................................. 54
4.4.2. Osoby podejrzane
zabójstwo .............................................................................. 54
4.5. Sprawdzanie osób podejrzanych o dokonanie zabójstwa .............................................. 55
4.6. Zatrzymanie podejrzanego o dokonanie zabójstwa ....................................................... 56
4.7. Przesłuchanie podejrzanego o dokonanie zabójstwa ..................................................... 57
5. Specyfika postępowania w sprawach zabójstw na tle seksualnym .................................... 59
6. Materiały poglądowe ......................................................................................................... 62
6.1. Zabójstwo 18-letniej Anny F. - wybrane dokumenty ................................................... 65
6.2. Protokół oględzin miejsca znalezienia zwłok ............................................................... 71
6.3.
Ślady
kryminalistyczne zabezpieczone pod względem technicznym i procesowym ... 76
6.4. Protokół zewnętrznych oględzin zwłok na miejscu ich znalezienia ............................. 78
6.5. Dokumentacja fotograficzna miejsca zabójstwa Zofii J. - wybrane zdjęcia ................. 83
6.6. Szkice kryminalistyczne ............................................................................................... 88
6.7. Dokumentacja fotograficzna miejsca znalezienia NN zwłok ........................................ 90
6.8. Notatka pooględzinowa ................................................................................................. 92
6.9. Dokumentacja fotograficzna sekcji zwłok - wybrane zdjęcia ....................................... 94
Bibliografia ........................................................................................................................... 988
4
„Dobrzy ludzie rzadko bywają podejrzliwi: nie potrafią zrozumieć,
Ŝe
ktoś
inny mógłby zrobić coś, do czego oni sami są niezdolni (…). Te potwory realnego
świata
zwykle wyglądały i zachowywały się bardziej normalnie niŜ ich rzeczywi-
ście
normalne rodzeństwo, przedstawiały bardziej przekonujący obraz cnoty niŜ
sama cnota (…)”
1
.
Wstęp
Podjęcie pracy nad tematyką zabójstw - analiza istoty określonych w tytule aspektów
tego zjawiska – wynika z wielopłaszczyznowości i róŜnorodności występujących na tym tle
problemów. Materialnoprawne i kryminalistyczne kwestie zabójstwa mają znaczenie zarówno
na etapie ujawniania zdarzenia, jak i w procesie wykrycia sprawcy czy w końcu dla samej
kwalifikacji prawnej czynu.
Zabójstwo uwaŜane jest za jedno z najbardziej osobliwych zachowań człowieka, two-
rzących barwną mozaikę szeregu zjawisk i uczuć. Zachowanie zabójcy moŜe być konsekwen-
cją, moŜe wyraŜać m.in. brak respektu dla ludzkiego
Ŝycia,
zanik współczucia, ale takŜe głę-
boką miłość, raz moŜe być efektem impulsu, by w innym przypadku prezentować postępowa-
nie metodyczne i przemyślane w kaŜdym szczególe. Zabójstwo niezmiennie skupia uwagę
naukowców, ale i artystów, nieustannie teŜ stanowi niezwykle interesujący przedmiot analiz
kryminologicznych
2
.
Celem tej publikacji jest przedstawienie problematyki uregulowań prawnych oraz tak-
tyki kryminalistycznej w sytuacji uzyskania informacji o zabójstwie. Opracowanie dedyko-
wane jest w szczególności policjantom słuŜby kryminalnej zainteresowanym problematyką
zabójstw w aspekcie prawnym i kryminalistycznym. Publikacja uwzględnia aktualną literatu-
rę przedmiotu oraz orzecznictwo, dzięki którym stanowi kompendium wiedzy z zakresu za-
bójstw w typie podstawowym, uprzywilejowanym i kwalifikowanym, metod i motywów dzia-
łania sprawców zabójstw, postępowania policji po uzyskaniu informacji o zabójstwie, taktyki
ujawniania i
ścigania
sprawców oraz specyfiki postępowania w sprawach o zabójstwa na tle
seksualnym.
W przypisach zaproponowałyśmy czytelnikom alternatywne i uzupełniające
źródła
in-
formacji, dzięki którym osoby zainteresowane konkretnym problemem mogą pogłębić wiedzę
poprzez lekturę wskazanych pozycji wydawniczych oraz orzecznictwa.
Wybrane treści został dodatkowo zobrazowane i wzbogacone materiałami poglądo-
wymi wytworzonymi na potrzeby autentycznych postępowań przygotowawczych, dzięki
czemu - mamy nadzieję - podwyŜszeniu uległ walor praktyczny publikacji. Stąd ostatnią
część opracowania stanowią fotografie wykonane w trakcie oględzin zwłok i miejsca ich zna-
lezienia oraz dokumentacja z tej czynności dowodowej. Zabieg ten moŜliwy był dzięki pomo-
cy i zaangaŜowaniu technika kryminalistyki Komendy Powiatowej Policji w Pile -
Pawła
Leśniewskiego.
Pragniemy w tym miejscu serdecznie podziękować za okazaną
Ŝyczliwość
i wkład w powstanie niniejszego opracowania.
Autorki
W. March, The Bad Seed, cytowano za: R. D. Hare, Psychopaci są wśród nas, Wydawnictwo Znak, Kraków
2006, s. 13.
2
Z. Lasocik, Zabójca zawodowy i na zlecenie, Zakamycze, Kraków 2003, s. 88.
1
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin