Drobnik J - Wybór terminologii łacińskiej w zielarstwie i ziołolecznictwie.pdf

(493 KB) Pobierz
Terminologia łacińska w zielarstwie i ziołolecznictwie,
Strona
1
z
6
WYBÓR
W ZIELARSTWIE I ZIOŁOLECZNICTWIE
opracował: Jacek Drobnik
(na prawach rękopisu)
TERMINOLOGII ŁACIŃSKIEJ
CZĘŚĆ I
ORGANY I WYDZIELNY ROŚLINNE
w nomenklaturze surowców leczniczych
plur.
– liczba mnoga
agar
–
agar
aloë
–
alona
(sok aloesu
Aloë)
amylum
–
skrobia
anthodium
(plur.
anthodia)
– koszyczek (kwiatostan u
Asteraceae)
bulbotuber
(plur.
bulbotubera)
– bulwocebula
bulbus
(plur.
bulbi)
– cebula
corolla
–
korona
cortex
–
kora
(gałązek lub pni)
embryo
(plur.
embryones)
–
zarodek
exocarpium, pericarpium
–
owocnia
(naowocnia, „skórka” owocu)
faex
–
drożdże
farina
–
mąka
flos
(plur.
flores)
–
kwiat
folium
(plur.
folia)
–
liść
fructus
(plur.
fructus)
–
owoc
fucus
–
morszczyn
(plecha morszczynu)
gemma
(plur.
gemmae)
–
pączek liściowy
glandula
(plur.
glandulae)
–
gruczoł wydzielniczy
herba
–
ziele
inflorescentia
–
kwiatostan
lichen islandicus
–
porost islandzki
lignum
–
drewno
lupulinum
–
gruczoły wydzielnicze chmielu
mel
(plur.
mella)
–
miód
radix
(plur.
radices)
–
korzeń
rhizoma
(plur.
rhizomata)
–
kłącze
semen
(plur.
semina)
–
nasienie
stigma
(plur.
stigmata)
–
znamię słupka
strobulus
(plur.
strobuli)
–
„szyszka”
(owocostan chmielu)
summitas
(plur.
summitates)
–
szczyt pędu
resina, terebinthina, balsamum
–
żywica
(wydzelina z pni drzew iglastych)
tuber
(plur.
tubera)
–
bulwa
turio
(plur.
turiones)
–
pęd wzrostowy
(tegoroczny pęd drzew iglastych)
Terminologia łacińska w zielarstwie i ziołolecznictwie,
Strona
2
z
6
CZĘŚĆ 2
DZIAŁANIA FARMAKOLOGICZNE
I TERMINY POMOCNICZE
A. NASKÓRNE I NA BŁONY ŚLUZOWE
adstringens
–
ściągający,
od łac.
adstringo
– ‘ściągam’. Działanie wywierane na błony
śluzowe. Nazwa od smaku cierpkiego (=ściągającego).
derivans
–
odciągający wodę,
wysuszający, od łac.
derivo
– ‘odciągam’
dermaticum
–
naskórny
(ogólne określenie środków działających na skórę), od gr.
derma
– ‘skóra’
dermoplasticum
–
przyśpieszające ziarninowanie
(proces gojenia niektórych ran), od
gr.
plastos
– ‘utworzony, ukształtowany’
emolliens
–
zmiękczający
(działanie śluzów), od łac.
mollis
– ‘miękki’
exsiccans
–
osuszający,
od łac.
siccus
– ‘suchy’
irritans
–
drażniący skórę,
od łac.
irrito
– ‘pobudzam, drażnię’
mucilaginosum
–
śluzowy
(określenie surowców zielarskich bogatych w śluzy), od łac.
mucilago
– ‘śluz’
protectivum
–
powlekające
(wytwarzające ochronną warstwę śluzu na powierzchni
błon śluzowych), od łac. protectivus – ‘osłaniacz’.
rubefaciens
–
drażniące skórę
(wywołujące zaczerwienienie, poprawiające krążenie
skórne), od łac.
rubefacio
– ‘czerwienię się na twarzy’
stypticum
–
przeciwkrwotoczne,
od gr.
stypho
– ‘ściągam’
B. PRZECIW PASOŻYTOM ZEWNĘTRZNYM I WEWNĘTRZNYM
anthelminthicum
–
przeciwrobacze,
od gr.
helmins
– ‘robak’
antiparasiticum
–
przeciw pasożytom,
od gr.-łac.
parasites
– ‘współbiesiadnik’
antipediculoticum
–
przeciw wszom,
od łac.
pediculus
– ‘wesz’
antiscabieticum
–
przeciwświerzbowe,
od łac.
scabies
– ‘świerzb’
helmintho·gogum
–
robakopędne,
od gr.
agein
– ‘prowadzić, wyprowadzać’
insecticidum
–
owadobójcze,
od łac.
insectum
– ‘owad’ i
occido
– zabijam
taenicidum
–
tasiemcobójcze,
od łac.
taenia
– ‘tasiemiec’
taenifugum
–
tasiemcopędne,
od łac.
fugo
– ‘uciekam’
C. PRZECIWZAPALNE i PRZECIWALERGICZNE
antiallergicum
–
przeciwalergiczne,
od gr.
allos
– ‘inny, obcy’
antiphlogisticum
–
przeciwzapalne,
od gr.
phlogeos
– ‘palący się, ognisty, czerwony jak
płomień’
antirheumaticum
–
przeciwgośćcowe
(=przeciwreumatyczne), od łac.
rheumatismus
–
‘reumatyzm’
D. PRZECIWGORĄCZKOWE
antifebrillum
–
przeciwgorączkowe,
od łac.
febris
– ‘gorączka’
antipyreticum
– j.w., od gr.
pyr
– ‘ogień’
febrifugum
–
przeciwgorączkowe,
od łac.
febris
– ‘gorączka’ i łac.
fugo
– ‘uciekam’
Terminologia łacińska w zielarstwie i ziołolecznictwie,
Strona
3
z
6
E. PRZECIW DROBNOUSTOJOM
bacteriostaticum
–
bakteriostatyczne
desinficiens
–
odkażające,
od łac.
inficio
– ‘zakażam’ i
inficio
– zakażam
urodesinficiens
–
odkażające drogi moczowe,
od gr.
uron
– ‘mocz’
F. PRZECIW CHOROBOM ZAKAŹNYM
antidysentericum
–
przeciwczerwonkowe,
od gr.
enterion
– ‘jelito’
antipertussicum
–
przeciwkrztuścowe,
od łac.
pertussis
– ‘krztusiec’
antisepticum
–
antyseptyczne, przeciwzakaźne
(zewnętrznie!), od gr.
sepsis
–
‘zgnilizna’
antisyphiliticum
–
przeciwkiłowe,
od łac.
syphilis
(w medycynie:
lues)
– ‘kiła’
antitetanicum
–
przeciwtężcowe,
od łac.
tetanus
– ‘tężec’
G. UKŁAD ODDECHOWY
antiasthmaticum
–
przeciwastmatyczne, rozszerzające oskrzela,
od gr.
asthma
–
‘duszność’
antibechicum
–
przeciwkaszlowe,
od gr.
bex
– ‘kaszel’
antitussicum
– j.w., od łac.
tussis
– ‘kaszel’
bechicum
–
wykrztuśne,
od gr.
bex
– ‘kaszel’
expectorans
– j.w., od łac.
ex pectore
– ‘z piersi, z płuca’
sternutatorium
–
pobudzające kichanie,
od łac.
sternuto
– ‘kicham’
H. SERCE I CIŚNIENIE KRWI
cardiacum
–
nasercowe,
od gr.
cardia
– ‘serce’. Ogólnie, nazwa grupy działań; tu należą:
►
antiarhythmicum
–
przeciw arytmii,
od gr.
rhythmos
– ‘porządek’
►
cardiosedativum
–
zwalniające akcję serca,
od gr.
cardia
– ‘serce’ i łac.
sedativus
–
‘spokojny’.
►
cardiotonicum
–
wzmacniające
(= usprawniające) mięsien sercowy, od gr.
tonos
–
‘napięcie’
►
cardiovascularium
–
sercowonaczyniowe
(rozszerzające naczynia wieńcowe
mięśnia sercowego), od łac.
vasculum
– ‘naczyńko’
hypertonicum
–
podnoszący ciśnienie krwi,
od gr.
hyper
– ‘ponad’ i gr.
tonos
–
‘napięcie’
hypotonicum
–
obniżający ciśnienie krwi,
od gr.
hypo
– ‘poniżej’
I. NACZYNIA, KREW i KRWAWIENIA
adstringens
–
ściągający,
od łac.
adstringo
– ‘ściągam’. Działanie wywierane na błony
śluzowe/ Nazwa od smaku cierpkiego (=ściągającego).
anticoagulans
–
przeciwzakrzepowe,
od łac.
coagulo
– ‘gęstnieję’
antihaemorrhagicum
–
przeciwkrwotoczne,
od łac.
haemorrhagia
– ‘krwotok, wylew’
antihyper·tonicum
–
przeciw nadciśnieniu,
od gr.
tonos
– ‘napięcie’
haemoplasticum
–
krwiotwórcze,
od gr.
haima
– ‘krew’ i gr.
plastos
– ‘utworzony,
ukształtowany’
Terminologia łacińska w zielarstwie i ziołolecznictwie,
Strona
4
z
6
haemopoeticum
– j.w., od gr.
poesis
– ‘tworzenie’
haemostaticum
–
przeciwkrwotoczne,
od gr.
haima
– ‘krew’ i gr.
statikos
–
zatrzymujący
stypticum
–
przeciwkrwotoczne,
od gr.
stypho
– ‘ściągam’
vasotonicum
–
wzmacniające ściany naczyń,
od łac.
vas
– ‘naczynie’ i gr.
tonos
–
‘napięcie’
J. METABOLIZM (PRZEMIANA MATERII,
ODŻYWIANIE) I CHOROBY METABOLICZNE
alterans
–
poprawiające przemianę materii,
od łac.
alter
– ‘drugi, zamienny’
antiarthriticum
–
przeciwgośćcowe (przeciwartretyczne),
od gr.
arthron
– ‘staw’
antidiabeticum
–
przeciwcukrzycowe,
od gr. i łac.
diabetes
– ‘cukrzyca’
nutriens
–
odżywczy,
od łac.
nutrio
– ‘żywię, karmię’
roborans
–
wzmacniające, pokrzepiające
(surowce witaminowe), od łac.
robur
–
‘mocny’
tonicum
– j.w., od gr.
tonos
– ‘napięcie’
K. UKŁAD TRAWIENNY
amarum
–
gorzkie
(gorycze pobudzają ślinienie i wydzielanie soku żoładkowego), od
łac.
amarus
– ‘gorzki’
antidiarrhoicum
–
przeciwbiegunkowe,
od łac.
diarrhoea
– ‘biegunka’
carminativum
–
wiatropędne,
od łac.
carmen
– ‘pieśń’
catharticum
–
przeczyszczające,
od gr.
katharsis
– ‘oczyszczenie’
cholagogum
–
żółciopędne,
od gr.
cholas
– ‘żółć’ i gr.
agein
– ‘prowadzić’
cholereticum
–
żółciotwórcze,
od gr.
cholera
– ‘wylew żółci’
depurativum
–
przeczyszczające,
od łac.
purus
– ‘czysty’
digestivum
–
poprawiające trawienie,
od łac.
digestus
– ‘rozpuszczony’
emeticum
–
wymiotne,
od gr.
emetos
– ‘wymioty’
laxans
–
przeczyszczające,
od łac.
laxo
– ‘rozcieńczam, rozluźniam’
nauseosum
–
powodujący nudności,
od gr.
nausea
– ‘choroba morska’
obstipans
–
zapierające,
od łac.
obstipesco
– ‘zapieram’.
pepticum
–
poprawiające trawienie,
od gr.
peptos
– ‘strawiony’
purgans
–
przeczyszczające,
od łac.
purgo
– ‘oczyszczam’
ptyalogogum
–
wzmagające ślinienie,
od gr.
ptyon
– ‘ślina’ i gr.
agein
– ‘prowadzić’
sialogogum
– j.w., od gr.
sialos
– ‘piana’
salivans
– j.w., od łac.
saliva
– ‘ślina’
stomachicum
–
poprawiające trawienie,
od łac.
stomachus
– ‘żołądek’
vomitivum
–
wymiotne,
od łac.
vomitus
– ‘wymioty’
L. GOSPODARKA WODNA
antidiureticum
–
zmniejszające wydzielanie moczu
diureticum
–
moczopędne,
od łac.
diureticus
– ‘moczopędny’
antihydroticum
–
przeciwpotne,
od gr.
hydor
– ‘woda’
diaphoreticum
–
napotne,
od gr.
dia
– ‘przez’ i gr.
pherein
– ‘nosić’
hydroticum
–
napotne,
od gr.
hydor
– ‘woda’
hydragogum
–
odwadniające,
od gr.
agein
– ‘wyprowadzać’
Terminologia łacińska w zielarstwie i ziołolecznictwie,
Strona
5
z
6
M. UKŁAD NERWOWY
antiepilepticum
–
przeciwpadaczkowe,
od gr.
epilepsia
– ‘napad’
hypnagogum
–
nasenne,
od gr.
hypnos
– ‘sen’ i gr.
agein
– ‘sprowadzać’
hypnoticum
–
nasenne,
od gr.
hypnos
– ‘sen’
mydriaticum
–
rozszerzające źrenicę,
od gr.
mydria
– ‘choroba oczu’
myoticum–
zwężające źrenicę
sedativum
–
uspokajające,
od łac.
sedo
– ‘łagodzę, uspokajam’
somniferum
–
nasenne,
od łac.
somnus
– ‘sen’ i łac.
fero
– ‘noisę’
N. DZIAŁAJĄCE NA MIĘŚNIE
antispasmicum
–
przeciwskurczowe,
od gr.-łac.
spasmus
– ‘skurcz, drgawki’
spasmolyticum
–
rozkurczowe,
od gr.-łac.
spasmus
– ‘skurcz, drgawki’ i łac.
lyo
–
‘rozwiązuję, uwalniam’
O. ZNIECZULAJĄCE I PRZECIWBÓLOWE
anaestheticum
–
znieczulające miejscowo,
od gr.
aisthesis
– ‘czucie’.
analgeticum
–
przeciwbólowe,
od gr.
algos
– ‘ból’
anodyna
–
przeciwbólowe,
gr.
an
– ‘bez’ +
odyne
– ‘ból’.
antidolorosum
–
przeciwbólowe,
od łac.
dolor
– ‘ból’
antineuralgicum
–
przeciwbólowe,
od łac.
neuralgia
– ‘nerwoból’
narcoticum
–
odurzające,
od gr.
narkao
– ‘drętwieję’
P. UKŁAD ROZRODCZY
abortivum
–
poronne,
od łac.
abortus
– ‘poronienie’.
uterotonicum
–
pobudzające skurcz macicy,
od łac.
uterus
– ‘macica’ i gr.
tonos
–
‘napięcie’
uterostypticum
–
tamujące krwawinie
(po porodzie)
R. MLEKOPĘDNE
galactagogum
–
mlekopędne,
od gr.
gala
– ‘mleko’ i gr.
agein
– ‘prowadzić’
lactagogum
–
mlekopędne,
od łac.
lac
– ‘mleko’
S. KOŚCI
osteoplasticum
–
pobudzające regenerację kości,
od łac.
os
– ‘kość’ i gr. gr.
plastos
–
‘utworzony, ukształtowany’
T. PODZIAŁY KOMÓRKOWE
cancerostaticum
–
hamujące wzrost nowotworu,
łac.
cancer
– ‘rak’
carcinostaticum
– j.w., gr.
karkinos
(w medycynie:
carcinoma)
– ‘rak’
cytostaticum
–
hamujące podziały komórkowe,
od gr.
kytos
– ‘komórka, jama’

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin