Ćwiczenia SO.docx

Ćwiczenia 1

Jedziemy z koksem!

:D

1. Prawo korzystać z linuxa podczas kolokwium i klasówek

2. Zaliczenie oceny kolokwióm + średnia z wejściówki

Konsultacje:

Okienko w czwartek

Dyżur we wtorek

System operacyjny pośredniczy pomiędzy użytkownikiem a sprzętem

Role systemów nie wiele się zmieniają:

Mamy sprzęt i system ma tym zarządzać, ma pełnić stałe role:

-kontrola nad użytkownikiem (pozwala na coś lub czegoś zabronić)

-usługowa

-ma pomagać użytkownikowi wykonaniu zadań ( wykorzystanie sprzętu)

Role szczegółowe:

-Zarządza pamięcią operacyjną(autoamtycznie - użytkownik nie korzysta specjalnie z tego)

-zarządzanie wykonania programów ((automatycznie)

-zarządza pamięcią zewnętrzną (!użytkownik) (użytkownik korzysta, pełni pewną rolę)

-zarządzanie użytkownikami (!użytkownik)

Kwestia spojrzenia na dysk!Formatowanie niskiego poziomu:
 

Formatowanie wysokiego poziomu     =>

Dopasowanie nośnika do danego systemu operacyjnego! Ponieważ nie ma uniewersalnego systemu plików dla wszystkich systemów operacyjnych. Do danego systemu plików :

Systemy plików:

FAT 16

FAT 32

NTFS, nfs,ext2,ext3,extFAT, FAT,FAT12,fs5,

Poziom fizyczyny (w ramach systemów plików) jednostka jest rozbiajana na jednostki alokacji
 

Poziom logiczny- pliki i katologi

Zobaczyć później na stronie z czego się nauczyć!

System operacyjny- to program lub układ wielu programów umożliwiający komunikacje między warstwą sprzętową a użytkownikiem.

System alokacji plików - jest odpowiedzialna za sposób organizacji danych na nośniku.

System plików to pewien sposób organizacji informacji na dyskach komputera. Systemy plików wykorzystują zazwyczaj herarchiczną strukturę folderów do uporządkowania danych. Przykładowe systemy plików : Fat , Fat32, NTFS

Podstawowymi pojęciami opisującymi twarde dyski są sektory i jednostki alokacji :

Sektor - najmniejsza fizycznie jednostka przechowywania na dyskach twardych. Wszystkie sektory znajdujące się na dysku mają ten sam rozmiar, najczęściej jest to 512 bajtów. Sektory tworzone są fabrycznie podczas procesu formatowania niskiego poziomu.

Jednostka alokacji (klaster ) - podstawowa jednostka przechowania danych, składająca się z kilku sektorów. Im mniejszy rozmiar jednostki alokacji , tym efektywniej są przechowywane informacje na dysku twardym.

Plik (ang. file) – uporządkowany zbiór danych o skończonej długości, posiadający szereg atrybutów i stanowiący dla użytkownika systemu operacyjnego całość. Nazwa pliku nie jest częścią tego pliku, lecz jest przechowywana w systemie plików.

Plik jest to nazwany zbiór danych, w którym znajdują się różne atrybuty. Stanowi dla systemu operacyjnego całość.

Folder - 'pojemnik na pliki' - logiczna struktura organizacji danych na nośnikach pamięci

Plik to porcja informacji stanowiąca pewną całość, zapisana w postaci masowej w postaci zbioru baitów. Pełna nazwa składa się z dwóch części: a) nazwy – nadawana przez autora pliku o długości do 255 znaków (nazwa nie może zawierać znaków: / \ * ? < >)

b) rozszerzenia – zwykle nadawanego automatycznie, określającego typ pliku

Najważniejsze rozszerzenia to bat, com, exe

Każdy plik na dysku ma jednoznaczną lokalizacje, zwaną ścieżką dostępu.

Ścieżka dostępu to ciąg znaków określający położenie dowolnego obiektu w strukturze folderow na dysku twardym lub innym nośniku. Najczęściej ma postać listy folderów odseparowanych ukośnikiem.

Katalog (folder) stanowi miejsce logiczne na dysku opatrzone nazwą, w którym umieszczone są inne foldery zwane folderami podrzędnymi (lub podfolderami) oraz pliki i skroty.Katalog jest ciągiem wpisów, obejmującym przed wszystkim nazwę, gdyż

przeszukiwanie katalogu odbywa się najczęściej po nazwie. Poza nazwą w

katalogu mogą być inne atrybuty lub informacje o lokalizacji odpowiedniego

obiektu opisującego plik.

Lista liniowa jest najprostszą formą implementacji katalogu. Jest to po prostu

ciąg wpisów. Przeszukiwanie takiego katalogu odbywa się w czasie liniowo

zależnym od liczby wpisów. W przypadku małych katalogów rzeczywisty czas

jest na tyle krótki, że jakakolwiek optymalizacja nie jest potrzebna. W przypadku

większych katalogów korzyść z formy haszowej lub indeksowej może okazać się

znacząca.

Rodzaje operacji na plikach i katalogach

-Tworzenie

-Zmiana lokalizacji

-Usuwanie

-Zmiana nazwy

Kontrola dostępu obejmuje sprawowanie nadzoru nad tym, którzy uczestnicy (osoby,

procesy, maszyny, itd.) i w jakim czasie mają dostęp do poszczególnych zasobów syste

-mu komputerowego, na czym ten dostęp polega, w jaki sposób korzystają ze wspólnych

danych, itp. Kontrola dostępu działa na kilku poziomach: aplikacji, warstwy pośredniej (ang.

middleware), systemu operacyjnego i sprzętu.

Przykładowym systemem plików z zarządzaniem dostępem do plików jest system NTFS, który zawiera Listę kontroli dostępu ACL (Acces Control List ) to zbiór danych powiązanych z plikiem , folderem lub innym zasobem, definiujących uprawnienia użytkowników lub grup uzyskujących

dostęp do danego zasobu.

Prawa dostępu - w systemach uniksowych mają na celu umożliwić określenie uprawnień odczytu, edycji i uruchamiania dla poszczególnych użytkowników. Mechanizm ten ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa, stabilności i kontroli prywatności w systemach wielodostępnych.

Prawa dostępu przydzielane są dla kategorii:

●        user - użytkownik, właściciel pliku,

●        group - grupa, właściciel pliku,

●        other - pozostali użytkownicy.

dostęp do tego zasobu. Na dyskach NTFS każdy z plików ma swoją własną listę kontroli dostępu w której są przechowywane wszystkie informacje związane z zabezpieczeniami dotyczącymi danego zbioru

Prawa dostępu do plików i folderów to odczyt, zapis, uruchomienia

Do każdego pliku lub katalogu możemy wyszczególnić trzy zestawy takich praw:

* prawa właściciela

* prawa grupy

* prawa pozostałych użytkowników

Zasobem jest każdy element systemu, który może okazać się niezbędny dla

realizacji operacji przetwarzania. Typowe zasoby kojarzone są z elementami sprzętowymi

systemu komputerowego. Należy jednak podkreślić, że to dopiero system

operacyjny definiuje taki element jako zasób, gdyż w jądrze systemu istnieją

struktury do zarządzania i procedury realizacji przydziału, odzyskiwania itd.

Poza tym część zasobów tworzona jest przez jądro systemu operacyjnego.

Zasoby takie często określa się jako wirtualne. Przykładem wirtualnego

urządzenia wejścia-wyjścia jest plik. Pliki udostępnia system operacyjny. Na

poziomie maszynowym pojęcie takie nie istnieje — można co najwyżej mówić o

sektorach dysku, w których składowana są dane.

Pojęcie własności zasobu - Każdy plik lub folder przechowywany na dysku(na przykład z systemem plików NTFS) jest własnością jakiegoś użytkownika. Ma on jednak możliwość przekazania uprawnień do niego innym użytkownikom. Posiada zasób na własność.

Logiczna struktura pliku określa powiązanie informacji wewnątrz pliku

(właściwym byłoby zatem określenie struktura informacji). Struktura logiczna wiąże się najczęściej z typem pliku, tzn. pewne typy pliku mogą mieć określoną strukturę, np. katalogi w systemie UNIX, plik z obrazem -JPEG lub GIF (Graphics Interchange Format) itd. Struktura może być definiowana i rozpoznawana na poziomie jądra systemu

operacyjnego lub może być rozpoznawana na poziomie aplikacji korzystającej z

tego pliku.

Fizyczna struktura pliku wynika z własności urządzenia, na którym plik jest

przechowywany. Większość urządzeń składowania danych (w tym plików) ma

charakter blokowy. Zadaniem systemu operacyjnego jest zatem odwzorować

jednostkę logiczną (np. rekord) na jednostkę fizyczną (np. sektor dysku).

Nośnik fizyczny (dysk)

Rekord logiczny                                                        Rekord logiczny                             Rekord logiczny

Ostatnia wolna część to obszar nie wykorzystany wolne miejsce na dysku. A rekord logiczny to inaczej jednostka alokacji.

Ścieżka dostępu - to ciąg znaków określający położenie dowolnego obiektu strukturze folderów na dysku twardym lub innym nośniku,np Cd, pendrive. Najczęściej ma postać listy folderów odseparowanych ukośnikami.Może być względna albo bezwzględna

System plików jest wyodrębnionym modułem systemu operacyjnego, zajmującym się interpretacją danych na urządzeniu i prezentowaniem ich jako obiektów dostępnych w systemie. Fizycznym nośnikiem dla systemu plików jest najczęściej dysk twardy lub partycja na nim, będąca częścią jego powierzchni. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby dane w postaci plików trzymać na innych nośnikach, takich jak taśmy magnetofonowe, pamięci typu FLASH czy dyski CD. Wszystkie one mają wspólną cechę, a mianowicie pamiętają zapisane na nich dane również po utracie zasilania. Ale nie jest to warunek podstawowy. Systemy plików można również umieszczać w ulotnej pamięci typu RAM. W takim przypadku są to tymczasowe, choć wyjątkowo szybkie, składnice danych. Inną, dość ważną cechą wszystkich tych urządzeń jest możliwość swobodnego wyszukiwania danych. Oznacza to, że w każdej chwili możemy zażądać dowolnego bajtu lub nawet bitu z urządzenia. Dzięki temu w każdej chwili jest możliwy dostęp do każdego obiektu w systemie plików.

Każdy współczesny system plików zawiera katalogi, pliki oraz tak zwane dane specjalne, pozwalające na odszukanie innych obiektów w ramach urządzenia. Te ostatnie będziemy nazywać metadanymi. Są to informacje, które opisują właściwości plików, takie jak: fizyczne rozmieszczenie zawartości na dysku, do kogo należy plik, jakie są prawa dostępu do niego itd. Istnieje wiele różnych sposobów rozmieszczenia tych danych na urządzeniu. System obsługi plików ma za zadanie odnajdywać je, gdy użytkownik żąda do nich dostępu (np. do zawartości), jak również zapisywać je w taki sposób, aby spójność danych w obrębie wolumenu została zachowana.

Każdy system operacyjny używa systemu plików do przechowywania danych. W każdym zazwyczaj wyróżnia się podstawowy typ systemu plików. Dla Linuksa jest to extended2. Nie ma jednak żadnych przeciwwskazań, aby jeden system operacyjny wspierał wiele różnych systemów plików. Co więcej, systemy często projektuje się tak, aby było możliwe istnienie wielu systemów plików w jednym wspólnym drzewie katalogów.

Ponieważ każdy system plików jest odrębnym modułem w ramach jądra systemu operacyjnego, zazwyczaj definiuje się standardowy sposób komunikacji między jądrem systemu operacyjnego a systemem obsługi plików. W ten sposób w jednym wspólnym środowisku może istnieć wiele różnych zarejestrowanych systemów plików. Ważne jest jednak, aby używały one tego samego interfejsu komunikacji z jądrem systemu, a co za tym idzie również z procesami użytkowników.

ćwiczenia 2( odpuścił nam z wejściówką możliwe, że potem będzie) Przygotować się na trzecie zajęcia!( tłumaczył się tym, że dosyć późno wstawił materiał)

Logowanie na konto orfi.uwm.edu.pl

Generalnie każdy student naszego wydziału ( poza studentami studiów podyplomowych ) powinni posiadać konta domenowe za których pomocš mogš zalogować się do orfi.uwm.edu.pl.

Logujemy się za pomocš programu "putty".

Loginy i hasła ( ustawione domylnie ) do takiego konta wyglšda następujšco:


Jako login wpisujemy s[numer albumu bez zera na poczštku]. Np.: dla legitymacji z numerem 012345 loginem jest s12345 dla legitymacji 123456 jest s123456. Poczštkowo hasło tworzone jest według zasady trzy pierwsze litery imienia, trzy pierwsze litery nazwiska i trzy ostatnie cyfry PESELU czyli np JanKow321 (dla użytkownika Janek Kowalski i peselu 90090901321 w hale nie występujš polskie znaki).


Konta takie nie posiadajš bazy MySQL...