Podręczny,atlas,chwastów.pdf

(19501 KB) Pobierz
PODRĘCZNY
S 7
C H W A S T ® I I
Atlas ten adresujem y do rolników, pracow ników
służby rolnej, p racow ników zw iązanych z ochrony
roślin, d o ra d có w rolniczych, ludzi zajm ujących się
obrotem środkami produkcji, w tym pestycydami,
ze szczególnym uw zględnieniem środków ch w a­
stobójczych, a także studentów uczelni rolniczych i
m łodzieży uczącej się w średnich szkołach rolniczych
oraz do licznej rzeszy działkowców. O pracow an ie
niniejsze
obejm uje syntetyczny
opis
cech
botanicznych
roślin
dorosłych,
materiału
rozm nożeniow ego (owoce lub nasiona) oraz
siewek chw astów najczęściej w ostatnich latach
spotykanych w upraw ach rolniczych i ogrodniczych.
( fragm ent "Przedm ow y" prof. G. Skrzypczak)
M E P IX
P IU S
W YDAW NICTW OI
£ d fte g o rz S krzyp cp k
w
Andrzój Blecharcpyk
Arkadiusz Swędrzynski
Prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak
Dr Andrzej Blecharczyk
Podręczny atlas
chwastów
zdjęcia
Arkadiusz Swędrzyński
oraz
firma AgrEvo
i Tomasz Ogrodowczyk
Poznań 1995
Copyright © Wydawnictwo M edix Plus, 1995
Spis treści
Copyright © AgrE vo (A com pany o f Hoechst and Schering) fotografie roślin:
postać dorosła — str.: 27, 35, 41, 73, 79, 81, 85, 97, 101, 105, 121, 131
siewka — str.: 29, 99
3
Copyright © Tom asz Ogrodowczyk fotografie roślin:
postać dorosła — str.: 37, 43, 109, 125
Przedm owa
Prof. Grzegorz Skrzypczak
Projekt okładki
Krzysztof Baran
Fotografie na okładce
Arkadiusz Swędrzyński
Przedm ow a
............................................................................................
........................................................................
Gramineae)
.....................
7
9
Opisy i ilustracje roślin
R od zin a : traw y —
Poaceae
( =
(=
Współpraca wydawnicza i redakcja serii
Aldona Wawrzyniak
Perz właściwy —
Elymus repens
L.
Agropyron repens
(L.) Beauv. =
Elytrigia repens
(L.) Nevski)
10
12
14
Owies głuchy —
Auena fatua
L ........................................................................................
Miotła zbożowa —
Apera spica-uenti
(L.) Beauv.
(=
(=
Agrostis spica-uenti
L.)
Panicum crus-galli
L .)
..........................................................................................
Chwastnica jednostronna (kurze proso) —
Echinochloa crus-galli
(L .) Beauv.
16
18
20
22
Włośnica zielona —
Setaria uiridis
(L.) Beauv................................................................
Włośnica sina —
Setaria glauca
(L.) Beauv.
(S. pumilia [Poir.] Roem . i Schult. =
S.
lutescens
[Stuntz] Hubbard)
...............
Wiechlina roczna —
Poa annua
L ...................................................................................
R od zin a : sza rla to w a te —
Am aranthaceae
Szarłat szorstki —
Amaranthus retroflexus
L .................................................................
24
R od zin a : k o m o s o w a te —
Chenopodiaceae
W ydanie II
K om osa biała (lebioda) —
Chenopodium album
L .....................................................
26
R od zin a : w ilc zo m le c zo w a te —
Euphorbiaceae
IS B N 83-901327-6-1
Wilczomlecz obrotny —
Euphorbia helioscopia
L .................................. ........................
W ilczomlecz ogrod ow y —
Euphorbia peplus
L ..............................................................
R od zin a : rd esto w ate —
Polygonaceae
Rdest ptasi —
Polygonum auiculare
L .............................................................................
Rdest pow ojow y —
Polygonum conuoluulus
L.
(=
(=
32
34
36
38
40
28
30
Wydawnictwo M edix Plus,
61-251 Poznań, Os. Orła Białego 91
skr. poczt. 40 60-962 Poznań 22
tel. (0-61) 32-05-38
Fotoskład: Z.P.
Akapit
— Poznań
Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne
Fallopia conuoluulus
(L.) Hol. =
Bilderdykia conuoluulus
Dumort.)
P.
nodosum
Pers.)
............
Rdest kolankowaty —
Polygonum lapatifolium
L.
................................................................................................
Szczaw zwyczajny —
Rumex acetosa
L ....................................................................... .
Szczaw polny —
Rumex acetosella
L .............................................................................
Rodzina: goździkowate —
Caryophyllaceae
Kąko! polny —
Agrostemma githago
L .........................................................................
Bniec biały — ■
Melandrium album
(Mili.) Garcke
......................................................
Czerwiec roczny —
Scleranthus annuus
L ....................................................................
Sporek polny —
Spergula aruensis
L ............................................................................
Gwiazdnica pospolita —
Stellaria media
(L .) Vill..........................................................
42
44
46
48
50
Rodzina: babkowate —
Plantaginaceae
Babka lancetowata —
Plantago lanceolata
L ................................................................
Babka zwyczajna —
Plantago major
L ............................................................................
92
94
Rodzina: marzanowate —
Rubiaceae
Przytulia czepna —
Galium aparine
L .............................................................................
gg
Rodzina: krzyżowe —
Cruciferae
( =
Brassicaceae)
Gorczyca polna (ognicha; hodrych) —
Sinapis aruensis L.
(=
Rodzina: trędownikowate —
Scrophulariaceae
Przetacznik polny —
Veronica
aruensis L .......................................................................
52
54
56
58
Przełącznik bluszczykowy —
Veronica hederifolia
L .....................................................
Przetacznik perski —
Veronica persica
Poiret
(=
V.
tournefortii
Gmelin;
V. bwcbaumii
Ten .)
......................................................
gg
iq q
Brassica awensis
Rebenh;
B. sinapistrum
Boiss.)
.............................................
Rzodkiew świrzepa (łopucha) —
Raphanus raphanistrum
L ........................................
Tobołki poln e —
Thlaspi aruense
L ...............................................................................
.......................................
^92
Tasznik pospolity — -
Capsella bursa pastoris
(L.) Medicus
Rodzina: pierwiosnkowate —
Primulaceae
Rodzina: bodziszkowate —
Geraniaceae
Iglica pospolita — •
Erodium dcutarium
(L.) L ’Herit.....................................................
Bodziszek drobny — •
Geranium pusillum
L ...................................................................
60
62
Kurzyślad polny —
Anagallis awensis
L.
(=
A.
phoenicea
S cop .)
..........................................................................................
104
Rodzina: motylkowate —
Papilionaceae ( = Leguminosae = Fabaceae)
Wyka drobnokwiatowa (szorstka) —
Vicia hirsuta
(L.) S.F. Gray
Wyka ptasia —
...........................
64
66
68
Wyka czteronasienna —
Vida tetrasperma
(L.) Schreb...............................................
W da
cracca
L ........................................................................................
Rodzina: astrowate —
Asteraceae ( = złożone: Compositae
—
podrodzina:
rurkowe
—
Tubiflorae)
Rumian polny —
Anthemis
awensis L ............................................................................
Chaber bławatek (m odrak) —
Centaurea cyanus
L .....................................................
Ostrożeń polny —
Cirsium
aruense (L.) S c o p ..............................................................
Przymiotno kanadyjskie —
Erigeron
canadensis L.
(=
Conpza
canadensis
(L.) C ronq.)
........................................................................
112
114
116
118
Żóltlica drobnokwiatowa —
Galinsoga pawiflora
C av..................................................
70
72
Starzec zwyczajny —
Senecio uulgaris
L ..........................................................................
Maruna bezwonna —
Tripleurospermum inodorum
(L.) Schultz-Bip.
(=
106
108
HO
Rodzina: makowate —
Papaueraceae
Mak polny —
(=
Papauer rhoeas
L .....................................................................................
.......................................................................................
Mak piaskowy —
Papauer argemone
L.
P.
hpbridum
(L .) Vigg.)
Matricaria inodora
L .)
..........................................................................................
Rodzina: dymnicowate —
Fumariaceae
Dymnica pospolita —
Fumaria offidnalis
L ...................................................................
74
Rodzina: cykoriowate —
Cichoriaceae
( =
złożone: Compositae
—
podrodzina:
języczkowe
—
Liguliflorae)
M lecz polny —
Sonchus awensis
L ................................................................................
120
122
Mniszek pospolity —
76
Rodzina: fiołkowate —
Uiołaceae
Fiolek polny (bratek polny) — Wo/a
aruensis
M u r r a y ................................................
Taraxacum officinale
W eb er
...................................................
Rodzina: jaskrowate —
Ranunculaceae
Rodzina: powojowate —
Convolvulaceae
Pow ój polny —
Conuoluulus awensis
L .........................................................................
Rodzina: szorstkolistne —
Boraginaceae
Nawrot polny —
Lithospermum awense
L ...................................................................
Krzywoszyj polny —
Lpcopsis awensis
L .........................................................................
Niezapominajka p oln a —
Mposotis awensis
(L .) Hill.
(=
80
82
84
Ostróżeczka polna —
Consolida regalis
Gray
78
(=
Delphinium consolida
L .)
....................................................................................
124
Rodzina: psiankowate —
Solanaceae
Lulek czarny —
Hposcyamus niger
L .............................................................................
Psianka czarna —
Solanum nigrum
L .............................................................................
126
128
M. intermedia
Link)
.............................................................................................
Rodzina: skrzypowate —
Eąuisetaceae
Skrzyp polny (koszczka) —
Eguisetum awense
L ...........................................................
130
Rodzina: wargowe —
Labiatae ( = Lamiaceae)
Poziewnik szorstki —
Galeopsis tetrahit
L ......................................................................
Jasnota różow a —
Lamium amplexicaule L
...................................................................
Jasnota purpurowa —
Lamium purpureum
L.
. ......................................................
86
88
90
Rodzina: kaniankowate —
Cuscutaceae
Kanianka koniczynowa — Cuscuta
tńfolii
Bab.
Ważniejsze cechy m orfologiczne liścieni i liści ..................................
Liścienie siewek chwastów
Liście roślin dorosłych
Inne cechy liści
.............................................................................................
....................................................................................
Pierwsze liście siewek chwastów
135
136
138
140
Przedmowa
7
...................................................................................................
...............................................................................................................
144
146
147
Literatura
..............................................................................................
...................................................................
.................................................................
Skorowidz nazw polskich
Skorow idz nazw łacińskich
149
Książkę tę adresujemy do rolników, pracowników służby rolnej, pracowników
związanych z ochroną roślin, doradców rolniczych, ludzi zajmujących się obrotem
środkami produkcji, w tym pestycydami, ze szczególnym uwzględnieniem środków
chwastobójczych, a także studentów uczelni rolniczych i młodzieży uczącej się
w średnich szkołach rolniczych oraz do licznej rzeszy działkowców. Opracowanie
niniejsze obejmuje syntetyczny opis cech botanicznych roślin dorosłych, materiału
rozmnożeniowego (owoce lub nasiona) oraz siewek chwastów najczęściej w ostat­
nich latach spotykanych w uprawach rolniczych i ogrodniczych.
Chwasty, jako jedna z wielu grup agrofagów, są wciąż obecne na naszych polach,
powodując znaczne straty w plonach roślin. Charakteryzują się bowiem wielostron­
nym, ujemnym wpływem na rośliny uprawne i środowisko, w którym występują.
Odznaczają się dużym zużyciem składników pokarmowych i wody z gleby,
zacieniają rośliny uprawne oraz obniżają temperaturę gleby. Często są żywicielami
patogenów (grzybów, szkodników) atakujących rośliny uprawne. Obniżają wartość
surowca roślinnego, przyczyniając się między innymi do wylęgania, nierównomier­
nego dojrzewania łanu i utrudnienia zbioru roślin. Jako, że są wśród nich rośliny
trujące stanowiące niebezpieczeństwo dla zwierząt przyczyniają się do zwiększenia
nakładów pracy związanej z doczyszczaniem danego materiału. Poprzez obniżenie
ilości i jakości plonów zmniejsza się efektywność ekonomiczna nawożenia, zabie­
gów pielęgnacyjnych oraz całości prac mechanizacyjnych i na tym tle działań
organizacyjnych.
Wysoka szkodliwość chwastów związana jest między innymi z tym, że odznaczają
się one dużą plennością, szybciej rosną i mają krótszy okres wegetacji, a niektóre
gatunki mogą wydawać kilka pokoleń w ciągu okresu wegetacyjnego. Łatwiej
przystosowują się do zmiennych nawet niesprzyjających warunków wzrostu i roz­
woju, a także lepiej znoszą działanie niekorzystnych warunków zewnętrznych.
Ponadto liczne gatunki chwastów rozmnażają się nie tylko z nasion, ale i z części
wegetatywnych.
Im lepiej poznamy cechy i właściwości botaniczne oraz biologię chwastów, a także
ich występowanie i szkodliwość, tym łatwiejsza i skuteczniejsza będzie walka z nimi.
Żeby uzyskać dobre wyniki w zwalczaniu chwastów zarówno metodami agrotech-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin