Pan Tadeusz opracowanie tematyczne -notatki.odt

1 . Pełen tytuł „Pana Tadeusza”

Pełny tytuł epopei Adama Mickiewicza to Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem.

Tadeusz - postać drugoplanowa - został umieszczony w tytule utworu dla zaakcentowania, że nowy kształt Polski związany jest z postępowaniem najmłodszego pokolenia (decyzja Tadeusza i Zosi o zniesieniu pańszczyzny), następuje zmierzch sarmackiej Rzeczypospolitej. Tadeusz otrzymał ponadto imię po Kościuszce - przywódcy powstania chłopskiego, wyznawcy demokratycznych haseł.
2.Geneza na podstawie epilogu.

Pana Tadeusza” wydał Adam Mickiewicz w Paryżu w 1834 roku. Pisał go z przerwami 1832 – 34. Życie polityczne Wielkiej Emigracji, spory, wzajemne oskarżenia i zarzuty złożyły się na panującą w środowisku atmosferę nierówności, tarć, niechęci, zawiści.

Epilog dodany do tekstu „Pana Tadeusza” nie jest epilogiem w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie objaśnia dalszego ciągu wątków i historii poszczególnych postaci, ale stanowi jakby liryczną spowiedź poety, wyjaśniającego geneze utworu i przedstawiając siebie na tle środowiska.

Zaczyna się od odmalowania stosunków panujących na emigracji. Atmosfera jest pełna „Przeklęstw i kłamstwa, niewczesnych zamiarów, Za późnych celów, potępieńczych stworów”, ale poeta przyczynę tego stanu upatruje w sytuacji emigrantów, którzy w każdym sąsiedzie znajdowali wroga, a „Wrogi ich wabią z dala jak grabarze”. Rozpacz po przegranej i brak perspektyw („W niebie nawet nadziei nie widzą”) tłumaczą i usprawiedliwiają nastroje emigrantów „Nie dziw, że ludzi świat, siebie ohydzą, że utracimy rozum w mękach długich Plują na siebie i żrą jedni drugich”. Z kolei Mickiewicz przechodzi do genezy „Pana Tadeusza”. Mówi, że początkowo pisanie utworu o „kraju z lat dziecinnych” było formą oderwania się od rzeczywistości, tej emigracyjnej, niedawnej, po powstaniu listopadowym. Pozwalało na chwilę zapomnieć o ciężarze emigracji, łagodziło poczucie winy, bez nadziei „Dziś dla nas, w świecie nieproszonych gości, w całej przeszłości i w całej przyszłości. Jedna już tylko jest kraina taka, W której jest trochę szczęścia dla Polaka: Kraj lat dziecinnych!”. Przez kontrast z ponura rzeczywistością, przeszłość jawiła się jak pogodny obrazek o pastelowych barwach, spokojna i harmonijna, lepsza niż była naprawdę, bo dawała schronienie bezpieczne i miłe, była odtrutką na trudności dnia dzisiejszego, o tym co się wydarzyło niedawno, o powstaniu listopadowym, o przegranej walce, pisać było jeszcze zbyt wolno „Ale o krwi tej, co się świeżo lała. O łzach, którymi płynie Polska cała, O sławie, która jeszcze nie przebrzmiała! O nich pomyślić – nie mieliśmy duszy!...” ; „O Matko Polsko! Ty tak świeżo w grobie złożona – nie ma sił mówić o Tobie!”. Pierwotnie zamiarem Mickiewicza było stworzyć sielankę szlachecką w utworze  jednakże w miarę postępów w pisaniu rzecz się rozrastała, sielanka przerodziła się w poemat narodowy (korespondencja z przyjaciółmi: Bohdanem Zaleskim, Ignacym Domeyką, Stefanem Witwickim). W rezultacie Pan Tadeusz stał się utworem politycznym o wyraźnej i aktualnej wymowie.
3 . Historia która wynikała z koncertu Jankiela
-konstytucja 3 maja

Stary Żyd Jankiel, świetnie znając historię Polski, uczynił z niej tematykę swego koncertu. Poprzez muzykę opowiedział o wielkich wydarzeniach w dziejach narodu polskiego.
Koncert składał się z pięciu części. Pierwsza z nich to polonez, utwór skoczny, pełen radości i nadziei, jaka towarzyszyła Polakom w chwili uchwalenia w 1792 roku  pierwszej w Europie, konstytucji - Konstytucji 3 Maja. Miało to miejsce podczas Sejmu Czteroletniego (1788-92), kiedy to szlachta o reformatorskich poglądach zapragnęła uchwalenia nowych praw. Nie było to łatwe zadanie, bowiem przeciwko sobie mieli wielu szlachciców i magnatów o konserwatywnych poglądach. W sejmie działały bowiem wówczas dwa stronnictwa o skrajnie różnych przekonaniach. Po jednej stronie stali zwolennicy reform, pragnący zmian w ustroju państwa, po drugiej natomiast - konserwatyści, którym zależało na zachowaniu przywilejów szlacheckich i utrzymaniu władzy w rękach magnaterii.

–                      -kampania napoleońska

W  Panu  Tadeuszu kampanią napoleońską przedstawiona jest na tle ważnych wypadków historycznych, związanych z marszem wojsk Napoleona na Moskwę. Jacek Soplica, w przebraniu księdza Robaka, jako emisariusz rządu emigracyjnego organizuje powstanie na Litwie, które ma przygotować grunt do wkroczenia wojsk napoleońskich. Wiosną 1812 r. wojska Napoleona, wraz z walczącymi u jego boku Legionami Polskimi dowodzonymi przez Jana Henryka Dąbrowskiego, wkraczają do Soplicowa (Księga XI i XII). Fabuła utworu, dzięki przypomnieniu młodości Jacka Soplicy, przenosi się w wiek XVIII. Dzieje nieszczęśliwej miłości Jacka wiążą się z takimi wydarzeniami historycznymi, jak: Konstytucja 3 maja, Targowica. Sam Soplica, próbując odkupić swoje przewinienia, bierze czynny udział w kampanii napoleońskiej, walczy pod Hohenlinden, Jeną, zdobywa wąwóz Somosierra.

4.Bitwy  w Panu Tadeuszu

- Na zamek do Soplicowa przybywają Moskale z zakutą w kajdany zbuntowaną szlachtą. Na uczcie na którą są zaproszeni  rosjanie Podpity Płut narzuca się kobietom i dostaje za to policzek od Tadeusza. Rozpoczyna to walkę. Szlachta zostaje rozkuta i wspiera walczących. Polacy zdobywają przewagę, ale Rykow formuje szyk i tusza w stronę dworu. Szlachcie udaje się odbić atak .Walkę kończy przygniecenie żołnierzy rosyjskich ogromną spróchniałą sernicą.

5 . Charakterystyka Jacka Soplicy.

Jako młodzieniec budził podziw i zainteresowanie kobiet. Był  zdrowym, rumianym  młodzieńcem. Posiada dużą bliznę nad prawym uchem. A  jego żołnierski chód zdradzał, że, zanim został mnichem, służył w wojsku Jacek bardzo dobrze strzelał, władał szpadą i jeździł konno. Był skłonny do bijatyk. Prowadził hulaszczy tryb życia. Nosił sumiaste wąsy przez co nadano mu przezwisko -wąsal. Prosta postawa, dumny wyraz twarzy i mądre spojrzenie sprawiały, że sam jego wygląd wzbudzał podziw wśród innych bohaterów powieści. Główną cechą jego charakteru, była porywczość i duma. Nic więc dziwnego, że wszyscy w okolicy bali się jego gniewu, i w sytuacjach konfliktowych schodzili mu z drogi. Był porywczy  i nie znosił gdy mu się ktoś sprzeciwiał  co zaowocowało że w gniewie zabił człowieka. Był bardzo uczuciowy i mocno zakochany.
Po zabójstwie w afekcie zachodzi w nim zmiana wewnętrzna . Staje się wyciszonym, spokojnym, odpowiedzialnym, niezwykle skutecznym w działaniu człowiekiem. Całe Zycie poświęca ojczyźnie  staje się jeszcze większym patriotom.

6. Motywy romansowe

W utworze ukazane są dwie historie miłosne: dzieje związku Jacka Soplicy i Ewy Horeszki oraz Tadeusza i Zosi .

1) Nieszcześliwa niespełniona miłość

Zakochanych Ewa zostaje zmuszona do wyjścia za mąż za Wojewodę, a Jacek w rozpaczy żeni się praktycznie z pierwszą dziewczyną, którą spotyka. Obydwoje są ludźmi nieszczęśliwymi – ona wkrótce potem umiera na zesłaniu, zaś on zaczyna pić, traci żonę i ostatecznie opuszcza kraj.

2 )Kiełkująca miłość

Rola Zosi   w związku z Tadeuszem jest  dość pasywna. Tadeusz pozostawia jej wolną rękę i nie narzuca więzi narzeczeńskiej, daje jej czas na podjęcie decyzji i sobie samemu na oswojenie się z tą myślą.

Jest również wątek romansowy pomiędzy Tadeusz  a Telimeny. Ona tymczasem nie angażuje się tak mocno – twardą stąpając po ziemi próbuje upiec dwie pieczenie na jednym ogniu, czyli rozkochać w sobie zarówno Tadeusza, jak i Hrabiego.

7. Komizm oraz cechy epopei.

W „Panu Tadeuszu” Adam Mickiewicz posłużył się trzema rodzajami komizmu: komizmem postaci, sytuacji i słownym.
Komizm postaci
Postacią komiczną w utworze jest Hrabia, człowiek młody, marzycielski i romantyczny. Można nawet zaryzykować stwierdzeniem, iż przesadnie wrażliwy na piękno natury .

komizm sytuacyjny

Komizmem sytuacyjny   może być spotkanie Tadeusza z Telimeną w „Świątyni dumania”. Gdy próbuje podejść do kobiety ona zrywa się i wykonuje dziwaczne ruchy -scena z mrówkami. Obserwujący ją Tadeusz podejrzewa, że cierpi ona jakąś tajemniczą chorobą psychiczną lub rzadką odmianę padaczki.

komizm słowny

To sposób w jaki prowadzą utarczki słowne Asesorem i Rejentem pomiędzy sobą  o Kusego i Sokoła.

Cechy epopei w Panu Tadeuszu

-utwór wierszowany

–                      -dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów

-tło wydarzeń przełomowe dla danej społeczności narodowej

-inwokacja,

-narrator wszechobecny i obiektywny

-realistyczny i drobiazgowy styl opisu

-opisy scen batalistycznych

-bardzo obszerne opisy przyrody ojczystej, dworu i postaci, wstrzymujące rozwój akcji,

-rozbudowane porównania homeryckie

-miara wiersza – heksametr czyli- trzynastozgłoskowiec,

-podział na księgi

-wielowątkowość fabuły