BIBLIA str. 7 wer 17 spis treci Przedstawienie...str. 2 I Stworzenie wiata...str. 4 Przedstawienie. Biblia czyli Pismo więte Starego i Nowego Testamentu, to zbiór ksišg1 religijnych judaizmu2 i chrzecijaństwa. Składajš się na niš 73 księgi: 46 Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu, i zestaw ten jest kanonicznie3 nienaruszalny. Księgi te pisane były w cišgu wieków przez różnych autorów. Oryginalne teksty zostały spisane w trzech różnych językach: hebrajskim4, aramejskim5 i greckim. Materię "Starego Testamentu" stanowiš wydarzenia z doby poprzedzajšcej przyjcie Chrystusa na wiat i wykład wiary tzw. Starego Zakonu. Zbiór zaczyna "Pięcioksišg", przypisywany prawodawcy i wodzowi narodu izraelskiego, Mojżeszowi. Pierwsza jego częć: "Księga Rodzaju", opowiada o powstaniu wiata, stworzeniu człowieka, wygnaniu z raju Adama i Ewy, ich synach Kainie i Ablu, potopie i Noem, a kończy jš opowieć o wieży Babel. Kolejne: "Księgi Historyczne", przedstawiajš dzieje narodu izraelskiego, a "Księgi Mšdrociowe" (dydaktyczne) - m.in. prezentujš: - przypowieć o Hiobie, - niepowtarzalny zbiór pieni lirycznych, "Psalmów", przypisywanych królowi Dawidowi, - monolog filozoficzny kaznodziei - koheleta 6 ze słynnym refrenem "Marnoć nad marnociami", - odczytywanš jako liryczny poemat symboliczny, alegorię miłoci oblubieńczej Boga i duszy ludzkiej, "Pień nad Pieniami". Księgi "Nowego Testamentu" opowiadajš dzieje Chrystusa i Rodziny więtej, mówiš o działalnoci Apostołów już po mierci Chrystusa. Wykładajš nauki Chrystusowe. Do kanonu należš: "Księgi historyczne" na które składajš się: - Ewangelie, w dosłownym tłumaczeniu: "radosne wieci, dobre nowiny", według trzech synoptyków7: w. Mateusza, Marka i Łukasza oraz czwarta, w powszechnym mniemaniu najpiękniejsza, najoryginalniejsza i najgłębsza, w. Jana; - Dzieje Apostolskie, przedstawiajšce apostolskš działalnoć więtych Piotra8 i Pawła9, obrazujšce rozpowszechnianie się idei chrzecijaństwa, spisane prawdopodobnie przez w. Łukasza, ucznia tego ostatniego oraz 21 listów apostolskich, w tym aż 14 pisanych przez w. Pawła, a 7 przez innych Apostołów.- Księga prorocza czyli Apokalipsa (objawienie) napisana przez w. Jana. Czas powstania. Biblia powstawała w cišgu wieków i przyjmuje się, że najstarsze teksty Starego Testamentu powstały w XIII w. p.n.e. a najmłodsze pochodzš z w. I p.n.e. Księgi Nowego Testamentu umieszcza się przedziale od 51 do 96 r. po narodzeniu Chrystusa. Biblia zajmuje niezwykłe miejsce w kulturze wiata stajšc się ródłem kultury europejskiej. W sferze moralnej przyjęto powszechnie uznawać prezentowane w niej przykazania dekalogu za podstawę stosunków międzyludzkich. W sferze kulturowej stała się inspiracjš dla literatury, rzeby, malarstwa i muzyki; skarbcem wzorów osobowych i postaw, fabuł, wštków i motywów, metaforyki i stylistyki. Dzieło powszechnie znane, interpretowane i wykorzystywane stanowi wspólny repertuar rodków wyrazowych, które poprzez literaturę weszły do języka potocznego. Przekłady Najdawniejszym tłumaczeniem Starego Testamentu pochodzšcym z III- II w. p.n.e. jest Septuaginta, czyli tłumaczenie "siedemdziesięciu". Był to przekład na j. grecki sporzšdzony w Aleksandrii dla Żydów nie władajšcych innym językiem. Pełnego przekładu Biblii na j. łaciński, zwanego Wulgatš, dokonano na przełomie IV i V w. n.e. Przypisuje się go w. Hieronimowi. Sobór trydencki obradujšcy w XVI w. uznał ten przekład za tekst obowišzujšcy w kociele rzymsko-katolickim. Na języki narodowe tłumaczono Pismo więte już w wiekach rednich. Z doby tej dochowały się dwa pełne tłumaczenia najpiękniejszej księgi, Psałterza: "Psałterz floriański" z końca w. XIV i "Psałterz puławski", najprawdopodobniej z poczštku w. XVI. Istniało też tłumaczenie Biblii z wieku XV noszšce nazwę Biblii królowej Zofii lub szaroszpatackiej. Prawdziwy renesans przekładów Pisma w. zaczšł się w XVI w., co przede wszystkim było zwišzane z reformacjš. Zaczęto od Psałterza. Do najwybitniejszych tłumaczeń psalmów Dawida należš: * przekład całoci prozš Mikołaja Reja znany z wydania w r. 1555, zapewne nie pierwszego * niezwykle piękne tłumaczenie wierszem Jana Kochanowskiego, które po ukazaniu się w 1580 r. "Melodii na Psałterz polski" Mikołaja Gomółki, na trwałe zagociło w kociołach katolickich i protestanckich. Z czasem sięgnięto do Nowego Testamentu. Pierwsi zabrali się do tego luteranie z Prus Wschodnich. W latach 1551-1553 pojawiły się, ogłaszane częciami, poczšwszy od czterech Ewangelii, tłumaczenia Jana Murzynowskiego. Pierwsze całkowite anonimowe tłumaczenie całego Nowego Testamentu wyszło w 1556 r. u Szarffenberga w Krakowie. Wreszcie podjęto trud tłumaczenia całej Biblii, którego efektem stały się przekłady: - katolicki, tj. Biblia Jana Leopolity (1561), - kalwiński, Biblia brzeska, czyli radziwiłowska (1563), - ariańsko-socyniański, Biblia niewieska, Szymona Budnego (1572). Przełom wieków XVI i XVII przyniósł pełne katolickie tłumaczenie Pisma w. zwane Bibliš Wujka (1599). O wadze tej pracy może wiadczyć fakt, że przekład ten zastšpiony został w liturgii Kocioła dopiero w okresie II Watykańskiego Soboru Bibliš Tysišclecia wydanš w 1965 r. Luteranie już w w. XVII (1632) doprowadzili do skutku własne tłumaczenie zwane Bibliš gdańskš. I I. Stworzenie wiata. (1,1 - 2,3) STWORZENIE (1,1-2,3). - Wstęp (1,1). Pierwotny chaos (2). Stworzenie wiatła (3-5), sklepienia niebieskiego (6-8); rozdzielenie wody i lšdu (9-10); stworzenie rolin i drzew (11-13); gwiazd (14-19); zwierzšt wodnych i ptaków (20-23) ; zwierzšt domowych, zwierzšt dzikich i płazów (24-25); pierwszej pary ludzi (26-32). Spoczynek Boga i ustanowienie szabatu (2,1-3). 1 1 Na poczštku stworzył Bóg niebo i ziemię. 2 A ziemia była pusta i próżna, i ciemnoci były nad głębokociš, a Duch Boży unosił się nad wodami. 3 - I rzekł Bóg: "Niech się stanie wiatłoć." 4 I stała się wiatłoć. I ujrzał Bóg wiatłoć, że była dobra, i przedzielił wiatłoć od ciemnoci. 5 I nazwał wiatłoć Dniem, a ciemnoć Nocš. 6 I stał się wieczór i poranek, dzień jeden. - I rzekł Bóg: "Niech się stanie sklepienie między wodami i niech przedziela wody od wód." 7 I uczynił Bóg sklepienie, i przedzielił wody, które były pod sklepieniem, od tych, które były nad sklepieniem. I stało się tak. 8 I nazwał Bóg sklepienie Niebem. I był wieczór i poranek, dzień wtóry. 9 - Potem rzekł Bóg: "Niech się zbiorš wody, które sš pod niebem, na jedno miejsce i niech się ukaże suchy lšd!" I stało się tak. 10 I nazwał Bóg suchy lšd Ziemiš, a zebranie wód nazwał Morzem. I widział Bóg, że było dobre. 11 I rzekł: "Niech zrodzi ziemia ziele zielone i dajšce nasienie; i drzewo rodzajne owoc czynišce według rodzaju swego, w którym by nasienie jego było na ziemi." 12 I stało. się tak. I zrodziła ziemia ziele zielone i dajšce nasienie według rodzaju swego ; i drzewo czynišce owoc i majšce każde z nich nasienie według rodzaju swego. I widział Bóg, że było dobre. 13 I stał się wieczór i poranek, dzień trzeci. 14 - I rzekł Bóg: "Niech się stanš wiatła na sklepieniu nieba i niech dzielš dzień od nocy ; i niech będš na znaki i czasy i dni i lata, aby wieciły na sklepieniu nieba, a owiecały ziemię!" 15 I stało się tak. 16 I uczynił Bóg dwa wiatła wielkie: wiatło większe, aby rzšdziło dniem i wiatło mniejsze, aby rzšdziło nocš, i gwiazdy. 17 I umiecił je na sklepieniu nieba, aby wieciły nad ziemiš, żeby rzšdziły dniem i nocš, i dzieliły wiatłoć od ciemnoci. 19 I widział Bóg, iż było dobre. 20 I stał się wieczór i poranek, dzień czwarty. - Rzekł też Bóg: "Niech wywiodš wody płazy o duszy żyjšcej i ptactwo nad ziemiš pod sklepieniem nieba." 21 I stworzył Bóg wieloryby wielkie i wszelkš istotę żyjšcš i ruszajšcš się, którš wywiodły wody według rodzaju ich; i wszelkie ptactwo według rodzaju jego. I widział Bóg, iż było dobre. 22 I błogosławił im mówišc: "Ronijcie i mnóżcie się, i napełniajcie wody morskie; a ptactwo niech się mnoży na ziemi." 23 I stał się wieczór i poranek, dzień pišty. 24 - Rzekł też Bóg: "Niech zrodzi ziemia istoty żyjšce według ich rodzaju: bydło i płazy i zwierzęta ziemi, według ich rodzajów." I stało się tak. 25 I uczynił Bóg zwierzęta ziemi według rodzajów ich i bydło i wszelkie ziemiopłazy według ich rodzaju. I widział Bóg, że było dobre. 26 I rzekł: "Uczyńmy człowieka na obraz i na podobieństwo nasze; a niech panuje nad rybami morskimi i nad ptactwem powietrznym, i nad zwierzętami, i nad wszystkš ziemiš, i nad wszelkim płazem, który pełza po ziemi." 27 I stworzył Bóg człowieka na obraz swój, na obraz Boży stworzył go, mężczyznš i niewiastš stworzył ich. 28 I błogosławił im Bóg, i rzekł: "Ronijcie i mnóżcie się, i napełniajcie ziemię, a czyńcie jš sobie poddanš ; i panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami, które się ruszajš na ziemi." 29 I rzekł Bóg: "Oto dałem wam wszelkie ziele, rodzšce nasienie na ziemi i wszystkie drzewa, które same w sobie majš nasienie rodzaju swego, aby wam były na pokarm; 30 i wszystkim zwierzętom ziemi, i wszystkiemu ptactwu powietrznemu i wszystkiemu, co się ruszana ziemi, i w czymkolwiek jest dusza żyjšca, aby miały co jeć." I stało się tak. 31 I widział Bóg wszystkie rzeczy, które był uczynił: i były bardzo dobre. I stał się wieczór i poranek, dzień szósty. 2 1 Dokończone zostały tedy niebiosa i ziemia, i wszystka ich ozdoba. 2 I dokonał Bóg w dzień siódmy dzieła swego, które uczynił ; i odpoczšł w dzień siódmy od wszelkiego dzieła, które sprawił. 3 I błogosławił dniowi siódmemu, i uwięcił go, bo weń odpoczšł od wszelkiego dzieła swego, które stworzył Bóg i wykonał. II. Raj ziemski. (2,4 -3,24) 1. W RAJU ZIEMSKIM (2,4-24). - Wstęp (2,4). Stworzenie pierwszego człowieka (5-7). Raj (8-14). Przykazanie Boże (15-17). Imiona zwierzšt (18-20). Stworzenie niewiasty i poczštek małżeństwa (2...
siola1974