Biblia.txt

(5090 KB) Pobierz
  BIBLIA str. 7 wer 17

spis treci

Przedstawienie...str. 2
I Stworzenie wiata...str. 4

Przedstawienie.
Biblia czyli Pismo więte Starego i Nowego Testamentu, to zbiór
ksišg1 religijnych judaizmu2 i chrzecijaństwa.  Składajš się na
niš 73 księgi: 46 Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu, i
zestaw ten jest kanonicznie3 nienaruszalny. Księgi te pisane były
w cišgu wieków przez różnych autorów. Oryginalne teksty zostały
spisane w trzech różnych językach: hebrajskim4, aramejskim5 i
greckim.

Materię "Starego Testamentu" stanowiš wydarzenia z doby
poprzedzajšcej przyjcie Chrystusa na wiat i wykład wiary tzw.
Starego Zakonu. Zbiór zaczyna "Pięcioksišg", przypisywany
prawodawcy i wodzowi narodu izraelskiego, Mojżeszowi.  Pierwsza
jego częć: "Księga Rodzaju", opowiada o powstaniu wiata,
stworzeniu człowieka, wygnaniu z raju Adama i Ewy, ich synach
Kainie i Ablu, potopie i Noem, a kończy jš opowieć o wieży
Babel.  Kolejne: "Księgi Historyczne", przedstawiajš dzieje
narodu izraelskiego, a "Księgi Mšdrociowe" (dydaktyczne) - m.in.
prezentujš: - przypowieć o Hiobie, - niepowtarzalny zbiór pieni
lirycznych, "Psalmów", przypisywanych królowi Dawidowi, - monolog
filozoficzny kaznodziei - koheleta 6 ze słynnym refrenem "Marnoć
nad marnociami", - odczytywanš jako liryczny poemat symboliczny,
alegorię miłoci oblubieńczej Boga i duszy ludzkiej, "Pień nad
Pieniami". 

Księgi "Nowego Testamentu" opowiadajš dzieje Chrystusa i Rodziny
więtej, mówiš o działalnoci Apostołów już po mierci Chrystusa.
Wykładajš nauki Chrystusowe.  Do kanonu należš: "Księgi
historyczne" na które składajš się: - Ewangelie, w dosłownym
tłumaczeniu: "radosne wieci, dobre nowiny", według trzech
synoptyków7: w. Mateusza, Marka i Łukasza oraz czwarta, w
powszechnym mniemaniu najpiękniejsza, najoryginalniejsza i
najgłębsza, w. Jana; - Dzieje Apostolskie, przedstawiajšce
apostolskš działalnoć więtych Piotra8 i Pawła9, obrazujšce
rozpowszechnianie się idei chrzecijaństwa, spisane
prawdopodobnie przez w. Łukasza, ucznia tego ostatniego oraz 21
listów apostolskich, w tym aż 14 pisanych przez w. Pawła, a 7
przez innych Apostołów.- Księga prorocza czyli Apokalipsa
(objawienie) napisana przez w. Jana.  Czas powstania.
Biblia powstawała w cišgu wieków i przyjmuje się, że najstarsze
teksty Starego Testamentu powstały w XIII w. p.n.e. a najmłodsze
pochodzš z w. I p.n.e. Księgi Nowego Testamentu umieszcza się
przedziale od 51 do 96 r. po narodzeniu Chrystusa. 

Biblia zajmuje niezwykłe miejsce w kulturze wiata stajšc się
ródłem kultury europejskiej. W sferze moralnej przyjęto
powszechnie uznawać prezentowane w niej przykazania dekalogu za
podstawę stosunków międzyludzkich.  W sferze kulturowej stała się
inspiracjš dla literatury, rzeby, malarstwa i muzyki; skarbcem
wzorów osobowych i postaw, fabuł, wštków i motywów, metaforyki
i stylistyki. Dzieło powszechnie znane, interpretowane i
wykorzystywane stanowi wspólny repertuar rodków wyrazowych,
które poprzez literaturę weszły do języka potocznego. Przekłady
Najdawniejszym tłumaczeniem Starego Testamentu pochodzšcym z III-
II w. p.n.e. jest Septuaginta, czyli tłumaczenie
"siedemdziesięciu". Był to przekład na j. grecki sporzšdzony w
Aleksandrii dla Żydów nie władajšcych innym językiem.  Pełnego
przekładu Biblii na j. łaciński, zwanego Wulgatš,  dokonano na
przełomie IV i V w. n.e. Przypisuje się go w. Hieronimowi. Sobór
trydencki obradujšcy w XVI w. uznał ten przekład za tekst
obowišzujšcy w kociele rzymsko-katolickim. 

Na języki narodowe tłumaczono Pismo więte już w wiekach
rednich. Z doby tej dochowały się dwa pełne tłumaczenia
najpiękniejszej księgi, Psałterza: "Psałterz floriański"  z końca
w. XIV i "Psałterz puławski", najprawdopodobniej z poczštku w.
XVI. Istniało też tłumaczenie Biblii z wieku XV noszšce nazwę
Biblii królowej Zofii lub szaroszpatackiej.

Prawdziwy renesans przekładów Pisma w. zaczšł się w XVI w., co
przede wszystkim było zwišzane z reformacjš.  Zaczęto od
Psałterza. Do najwybitniejszych tłumaczeń psalmów Dawida należš:
* przekład całoci prozš Mikołaja Reja znany z wydania w r. 1555,
zapewne nie pierwszego * niezwykle piękne tłumaczenie wierszem
Jana Kochanowskiego, które po ukazaniu się w 1580 r. "Melodii na
Psałterz polski" Mikołaja Gomółki, na trwałe zagociło w
kociołach katolickich i protestanckich.

Z czasem sięgnięto do Nowego Testamentu. Pierwsi zabrali się do
tego luteranie z Prus Wschodnich. W latach 1551-1553 pojawiły
się, ogłaszane częciami, poczšwszy od czterech Ewangelii,
tłumaczenia Jana Murzynowskiego. Pierwsze całkowite anonimowe
tłumaczenie całego Nowego Testamentu wyszło w 1556 r. u
Szarffenberga w Krakowie.

Wreszcie podjęto trud tłumaczenia całej Biblii, którego efektem
stały się przekłady: - katolicki, tj. Biblia Jana Leopolity
(1561), - kalwiński, Biblia brzeska, czyli radziwiłowska (1563),
- ariańsko-socyniański, Biblia niewieska, Szymona Budnego
(1572).

Przełom wieków XVI i XVII przyniósł pełne katolickie tłumaczenie
Pisma w. zwane Bibliš Wujka (1599). O wadze tej pracy może
wiadczyć fakt, że przekład ten zastšpiony został w liturgii
Kocioła dopiero w okresie II Watykańskiego Soboru Bibliš
Tysišclecia wydanš w 1965 r. Luteranie już w w. XVII (1632)
doprowadzili do skutku własne tłumaczenie zwane Bibliš gdańskš. 

I
   I. Stworzenie wiata.
(1,1 - 2,3)
STWORZENIE (1,1-2,3). - Wstęp (1,1). Pierwotny chaos (2).
Stworzenie wiatła (3-5), sklepienia niebieskiego (6-8);
rozdzielenie wody i lšdu (9-10); stworzenie rolin i drzew
(11-13); gwiazd (14-19); zwierzšt wodnych i ptaków (20-23) ;
zwierzšt domowych, zwierzšt dzikich i płazów (24-25); pierwszej
pary ludzi (26-32). Spoczynek Boga i ustanowienie szabatu
(2,1-3).


1
1 Na poczštku stworzył Bóg niebo i ziemię.
2 A ziemia była pusta i próżna, i ciemnoci były nad głębokociš,
a Duch Boży unosił się nad wodami.
3 - I rzekł Bóg: "Niech się stanie wiatłoć."
4 I stała się wiatłoć. I ujrzał Bóg wiatłoć, że była dobra,
i przedzielił wiatłoć od ciemnoci.
5 I nazwał wiatłoć Dniem, a ciemnoć Nocš.
6 I stał się wieczór i poranek, dzień jeden. - I rzekł Bóg:
"Niech się stanie sklepienie między wodami i niech przedziela
wody od wód."
7 I uczynił Bóg sklepienie, i przedzielił wody, które były pod
sklepieniem, od tych, które były nad sklepieniem. I stało się
tak.
8 I nazwał Bóg sklepienie Niebem. I był wieczór i poranek, dzień
wtóry.
9 - Potem rzekł Bóg: "Niech się zbiorš wody, które sš pod niebem,
na jedno miejsce i niech się ukaże suchy lšd!" I stało się tak.
10 I nazwał Bóg suchy lšd Ziemiš, a zebranie wód nazwał Morzem.
I widział Bóg, że było dobre.
11 I rzekł: "Niech zrodzi ziemia ziele zielone i dajšce nasienie;
i drzewo rodzajne owoc czynišce według rodzaju swego, w którym
by nasienie jego było na ziemi."
12 I stało. się tak. I zrodziła ziemia ziele zielone i dajšce
nasienie według rodzaju swego ; i drzewo czynišce owoc i majšce
każde z nich nasienie według rodzaju swego. I widział Bóg, że
było dobre.
13 I stał się wieczór i poranek, dzień trzeci.
14 - I rzekł Bóg: "Niech się stanš wiatła na sklepieniu nieba
i niech dzielš dzień od nocy ; i niech będš na znaki i czasy i
dni i lata, aby wieciły na sklepieniu nieba, a owiecały
ziemię!"
15 I stało się tak.
16 I uczynił Bóg dwa wiatła wielkie: wiatło większe, aby
rzšdziło dniem i wiatło mniejsze, aby rzšdziło nocš, i gwiazdy.
17 I umiecił je na sklepieniu nieba, aby wieciły nad ziemiš,
żeby rzšdziły dniem i nocš, i dzieliły wiatłoć od ciemnoci.
19 I widział Bóg, iż było dobre.
20 I stał się wieczór i poranek, dzień czwarty. - Rzekł też Bóg:
"Niech wywiodš wody płazy o duszy żyjšcej i ptactwo nad ziemiš
pod sklepieniem nieba."
21 I stworzył Bóg wieloryby wielkie i wszelkš istotę żyjšcš i
ruszajšcš się, którš wywiodły wody według rodzaju ich; i wszelkie
ptactwo według rodzaju jego. I widział Bóg, iż było dobre. 
22 I błogosławił im mówišc: "Ronijcie i mnóżcie się, i
napełniajcie wody morskie; a ptactwo niech się mnoży na ziemi."
23 I stał się wieczór i poranek, dzień pišty.
24 - Rzekł też Bóg: "Niech zrodzi ziemia istoty żyjšce według ich
rodzaju: bydło i płazy i zwierzęta ziemi, według ich rodzajów."
I stało się tak.
25 I uczynił Bóg zwierzęta ziemi według rodzajów ich i bydło i
wszelkie ziemiopłazy według ich rodzaju. I widział Bóg, że było
dobre.
26 I rzekł: "Uczyńmy człowieka na obraz i na podobieństwo nasze;
a niech panuje nad rybami morskimi i nad ptactwem powietrznym,
i nad zwierzętami, i nad wszystkš ziemiš, i nad wszelkim płazem,
który pełza po ziemi."
27 I stworzył Bóg człowieka na obraz swój, na obraz Boży stworzył
go, mężczyznš i niewiastš stworzył ich.
28 I błogosławił im Bóg, i rzekł: "Ronijcie i mnóżcie się, i
napełniajcie ziemię, a czyńcie jš sobie poddanš ; i panujcie nad
rybami morskimi i nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi
zwierzętami, które się ruszajš na ziemi."
29 I rzekł Bóg: "Oto dałem wam wszelkie ziele, rodzšce nasienie
na ziemi i wszystkie drzewa, które same w sobie majš nasienie
rodzaju swego, aby wam były na pokarm;
30 i wszystkim zwierzętom ziemi, i wszystkiemu ptactwu
powietrznemu i
wszystkiemu, co się ruszana ziemi, i w czymkolwiek jest dusza
żyjšca, aby miały co jeć." I stało się tak.
31 I widział Bóg wszystkie rzeczy, które był uczynił: i były
bardzo dobre. I stał się wieczór i poranek, dzień szósty.

2
1 Dokończone zostały tedy niebiosa i ziemia, i wszystka ich
ozdoba.
2 I dokonał Bóg w dzień siódmy dzieła swego, które uczynił ; i
odpoczšł w dzień siódmy od wszelkiego dzieła, które sprawił.
3 I błogosławił dniowi siódmemu, i uwięcił go, bo weń odpoczšł
od wszelkiego dzieła swego, które stworzył Bóg i wykonał.

II. Raj ziemski.
(2,4 -3,24)
1. W RAJU ZIEMSKIM (2,4-24). - Wstęp (2,4). Stworzenie pierwszego
człowieka (5-7). Raj (8-14). Przykazanie Boże (15-17). Imiona
zwierzšt (18-20). Stworzenie niewiasty i poczštek małżeństwa
(2...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin