Leksykon przyrodniczy - Ryby morskie.pdf

(23092 KB) Pobierz
LEKSYKON PRZYRODNICZY #
Kolorowy, wyczerpujący, podręczny
leksykon dla miłośników przyrody
LEKSYKON PRZYR O D N IC ZY#
RYBY
MORSKIE
• Szczegółowe opisy gatunków europejskich
ryb morskich
• Kolorowe rysunki okazów wszystkich
omawianych gatunków
• Fizyczna, chemiczna i biologiczna
charakterystyka wód morskich
* Zwięzły wykład o wędkarstwie morskim
i ochronie zasobów morza
• Wykaz polskich i łacińskich nazw gatunków
O p isy 351 g a tu n k ó w ryb m o rs k ich ,
200 barw nych rycin,
40 k o lo ro w y c h fo to g ra fii
ISBN
83-7129-306-2
9
788371"293061
ISBN 83-7129-306-2
N r 1533
LEKSYKON PRZYRODNICZY
Fritz Terofal, Claus Militz
RYBY
MORSKIE
Przekład i adaptacja
Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski
Świat Książki
Koncepcja serii: Gunter Steinbach
Tytuł oryginału:
S teinbachs N a turfuhrer:M eeresfische
Ilustracje: Fritz Wbndler, Dominique Rebourgeon
© Mosaik Verlag GmbH, Monachium 1983
© polskiego wydania Bertelsmann Publishing Warszawa 1996
Wszelkie
prawa
zastrzeżone. Reprodukowanie, kodowane
w
urządzeniach przetwarzania
danych, odtwarzanie elektroniczne, fotomechaniczne lub w jakiejkolwiek innej formie
w telewizji, radio oraz wykorzystywanie w wystąpieniach publicznych - również częściowe
-tylko za wyłącznym zezwoleniem właściciela praw autorskich.
Pizekład z języka niemieckiego i adaptacja tomu
R yb y m orskie:
Pracownicy naukowi Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Adademii Nauk
dr Henryk Garbarczyk
dr Eligiusz Nowakowski
Redaktor serii:
Beata Lewandowska-Kattan
Redaktor tomu
R yby m orskie
Katarzyna
Duran
Opracowanie graficzne książki:
według oryginału niemieckiego
Skład i łamanie:
PHOTOTEXT Warszawa
SPIS TREŚCI
7 W stęp
8
Ryby chrzestne:
Rekiny:
Rząd sześcioszparoksztaltne
R odzina sześcioszparow ate
10 Rząd rekinokształtne
Rodzina taw roszow ate
R odzina lam now ate
14 Rodzina długoszparow ate
Rodzina kosogonowate
16 Rodzina rekinkow ate
18 Rodzina m ustelow ate
20 Rodzina żarłaczow ate
22 Rodzina m łotow ate
Rząd koleniokształtne
Rodzina liksowate
24 Rodzina koleniow ate
26 Rodzina brązoszow ate
28
Rodzina raszplow ate
Płaszczki:
Rząd piłokształtne
Rodzina piłow ate
Rząd rochokształtne
Rodzina rochow ate
Rząd drętw okształtne
Rodzina drętw ow ate
Rząd rajokształtne
Rodzina rajow ate (płaszczki
w łaściw e)
Rodzina ogończow ate
Rodzina orleniow ate
Rodzina m antow ate
Chimery:
Printed in Germany
ISBN 83-7129-306-2
Nr 1533
30
32
56 Rząd łososiokształtne
Rodzina stynkow ate
Rodzina argentynow ate
58 Rząd w ęgorzokształtne
R odzina m urenow ate
R odzina kongerow ate
60 Rząd belonokształtne
R odzina belonow ate
Rodzina m akreloszow ate
62 Rodzina ptaszorow ate
Rząd aterynokształtne
R odzina aterynow ate
64 Rząd dorszokształtne
Rodzina dorszow ate
68 R odzina m orszczukow ate
70 Rząd w yślizgokształtne
Rodzina w yślizgow ate
Rodzina karapow ate
72 Rząd ciernikokształtne
R odzina ciernikow ate
Rząd igliczniokształtne
R odzina bekaśnikow ate
74 Rodzina igliczniow ate
78 Rząd piotroszokształtne
Rodzina piotroszow ate
Rodzina kaproszow ate
80 Rząd beryksoksztaltne
R odzina beryksow ate
Rząd strojnikokształtne
Rodzina strojnikow ate
82 Rodzina w stęgorow ate
Rząd okoniokształtne
Rodzina
84 R odzina
Rodzina
86 Rodzina
barakudo w ate1
cefalo w ate1
apogonow ate
barw enow ate
48
50
Rząd chim erokształtne
Rodzina chim erow ate
52
Ryby kostne:
Rząd śledziokształtne
Rodzina śledziow ate
54 Rodzina sardelow ate
' W niektórych ujęciach systematycznych obie te
rodziny wyodrębia się w oddzielny rząd cefalo-
ksztattnych (mugilokształtnych) - przyp. ttum.
92
102
104
106
108
112
114
116
130
132
134
136
142
144
146
148
150
154
156
158
160
162
164
172
176
178
182
184
186
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
strzępielowate
prażmowate
śródkolcowate
kulbinowate
tasergalowate
ostrobokowate
smaglowate
bramowate
wstęgówkowate
garbikowate
wargaczowate
skarusowate
ostroszowate
skaberowate
makrelowate
żaglicowate
miecznikowate
dianowate
pompilowate
lirowate
dobijakowate
ślizgowate
klinkowate
194 Rodzina flądrowate
200 Rodzina solowate
202
Rząd podnawkokształtne3
Rodzina podnawkowate3
Rząd najeżkokształtne
Rodzina rogatnicowate
204
Rząd grotnikoksztattne
Rodzina grotnikowate
206
Rząd żabnicokształtne
Rodzina żabnicowate
Rząd samogłowokształtne4
Rodzina samogłowowate4
209 Spis treści dodatku
210 I Morze
227 II Europejskie wędkarstwo mor­
skie
279 III Zagrożone morza
283 Wykaz gatunków
288 Autorzy
Rodzina trójpłetwikowate
Rodzina pałaszowate
Rodzina ostropłetwcowate
Rodzina stychejkowate
Rodzina taśmiakowate
Rodzina węgorzycowate
Rodzina zębaczowate
Rodzina babkowate
Rząd skorpenokształtne
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
kurkowate
strwolotkowate2
skorpenowate
głowaczowate
lisicowate
taszowate
2
Pozycja systematyczna tej rodziny nie jest do
końca ustalona, według jednych badaczy jest to
podrząd w rzędzie okonioksztattnych, wedtug in­
nych odrębny rząd strwolotkoksztaltnych (przyp.
tłum.).
1
W większości obecnych ujęć podnawkokształtne
są w randze podrzędu (jako podnawkowce) włą­
czane do rzędu okonioksztattnych (przyp. tłum.).
4
W większości ujęć samogłowowate nie stanowią
odrębnego rzędu, ale należą do rzędu najeżko-
kształtnych (przyp. tłum.).
Rodzina dennikowate
188
Rząd
plastugoksztattne
Rodzina nagładowate
192 Rodzina skarpowate
7
Sześcioszpar szary
(Hexanchus griseus)
Rodzina sześcioszparowate
(Hexanchidae)
Wygląd:
wydłużone, smukłe ciało z szeroką
głową i krótkim, tępym pyskiem. Oczy duże,
owalne, bez migawkowej przesłony; 6 szczelin
skrzelowych, położonych bocznie przed płet­
wami piersiowymi, ku tyłowi coraz mniej­
szych; tryskawka zaokrąglona. Pysk dolny,
szeroki.
Uzębienie:
w szczęce górnej zęby
trójkątne, w dolnej drobnopiłkowane zęby
grzebieniaste. Płetwa grzbietowa pojedyncza,
przesunięta daleko do tyłu, a jej nasada znaj­
duje się nad przerwą między płetwami brzusz­
nymi a płetwą odbytową. Tylne promienie
płetw brzusznych samca są przekształcone
w pełniący rolę uchwytu narząd kopulacyjny
-
gonopodium,
wzmocniony chrzestnym szkie­
letem z kanałem wewnętrznym, którym nasie­
nie zostaje wprowadzone do otworu kloakal-
nego samicy (zapłodnienie wewnętrzne
- u wszystkich rekinów i płaszczek). Trzon
ogonowy krótki; górny płat płetwy ogonowej
silnie powiększony, z wycięciem na tylnym
brzegu. Pęcherza pławnego brak, jak u wszys­
tkich rekinów i płaszczek.
Ubarwienie,
bardzo
zmienne, zwykle kawowe do czekoladowobrą-
zowego, rzadziej ciemnoszare, strona brzusz­
na jaśniejsza.
Długość:
do 5 m, samice są
większe od samców.
Występowanie:
wszystkie morza strefy ciepłej
i umiarkowanej. Zachodni i wschodni Atlantyk,
kanał La Manche, latem czasami w Morzu
Północnym; Morze Śródziemne. Najczęściej
w strefie wody na głębokościach 200-1000 m
(maksymalnie 2000 m), w północnej części
zasięgu przygodnie blisko powierzchni lub
w płytkich wodach (do 70 m).
Tryb życia:
żyje samotnie, przy dnie; w ciągu
dnia leży na dnie, żeruje nocą.
Pokarm:
głównie ryby, okazyjnie skorupiaki.
Rozród:
jajożyworodny (tzn. młode wylęgają
się z jaj w ciele samicy i pozostają jeszcze
krótki czas w jej jajowodach, nim znajdą się
w wodzie); osiąga dojrzałość płciową przy dłu­
gości ciała 2,10 m. W miocie rodzi się większa
liczba młodych o długości ciała 40-60 cm (w
jajowodzie samicy o długości ciała 4,8 m zna­
leziono 108 zarodków).
Siedm ioszpar spiczastogłow y
(Heptranchias perło)
Rodzina sześcioszparowate
(Hexanchidae)
Wygląd:
wydłużone, smukłe ciało z wąską gło­
wą i spiczastym pyskiem. Oczy duże, owalne,
bez migawkowej przesłony; 7 bardzo dużych
szczelin skrzelowych, sięgających poniżej ga­
rdła i położonych przed płetwami piersiowymi,
ku tyłowi coraz mniejszych; tryskawka zaokrą­
glona. Pysk dolny, szeroki.
Uzębienie:
w szczęce górnej zęby trójkątne z długim,
ostrym wierzchołkiem, w dolnej 5 szeregów
dużych, drobnopiłkowanych zębów. Płetwa
grzbietowa pojedyncza, przesunięta daleko do
tyłu, a jej nasada znajduje się nad przerwą
między płetwami brzusznymi a płetwą odbyto­
wą. Trzon ogonowy długi; górny płat płetwy
ogonowej silnie powiększony, z wycięciem na
tylnym brzegu.
Ubarwienie:
grzbiet szarobrą-
zowy, niekiedy z niewyraźnymi ciemniejszymi
plamami, strona brzuszna nieco jaśniejsza.
Przednie krawędzie płetw piersiowych oraz
zakończenie i dolny skraj płetwy ogonowej
biało obrzeżone; szczególnie u młodych osob­
ników wierzchołek płetwy grzbietowej i górny
brzeg płetwy ogonowej są czarne.
Dtugość:
maksymalnie do 1,4 m.
Występowanie:
szeroko
rozprzestrzeniony
w morzach strefy tropikalnej, mniej liczny
w strefie umiarkowanej. W Atlantyku w obszarze
między Portugalią a Kubą; Morze Śródziemne.
Środowisko:
blisko dna, najczęściej na więk­
szych głębokościach (250-500 m), tylko przy­
godnie w płytkich wodach (do 50 m).
Tryb życia:
biologia tego rekina jest jeszcze
słabo poznana.
Pokarm:
głównie ryby (np. morszczuki) i gło-
wonogi; zbyt duża zdobycz, która nie może
być połknięta od razu, jest przytrzymywana
spiczastymi górnymi zębami, podczas gdy
rozdrabniają ją grzebieniaste zęby w szczęce
dolnej.
Rozród:
samce osiągają dojrzałość płciową
przy długości ciała ok. 70 cm, samice stają się
po raz pierwszy płodne dorastając do
85-90 cm. Jest jajożyworodny; samica rodzi
od 9 do 20 młodych, mających w chwili porodu
28 cm długości.
mm
S iedm ioszpar spiczastogłow y

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin